"Orreaga" obrarekin Kukubiltxo antzokira.


1990ko apirilaren 08an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
J. Camararekin elkarrizketan.
PABE-KO EPISODES TALDEAK SORTUTAKO OBRA EURENGANATUZ BILBOKO «CAMPOS ELISEOS» ANTZOKIAN ESTREINATU ZUTEN
"Orreaga" obrarekin Kukubiltxo antzokira.
Larrabetzuko «Kukubiltxo» taldea antzokiko taulara igo berri da Bilbon, sortu zenetik orain 13 urte–kalean aritu ondoren. Hala ere ez dituzte panpinak eta txotxongiloak aldebat utzi. «Orreaga»n, kale eta barne antzerkia arteko nahastetaz, umorea eta ironia dira ezaugarri.
Pabeko "Episode" antzerki taldeak "Orreaga" Muntaia" 86.urtean antzeztu dute, ohizko den bezala, euskaraz.Bertan, Karlomagno eta Rolandoren armadak VIII: mendean Orregara bidean burututako ibilaldietako gertakizunak berpizten dira, Zaragozako eta Iruñeko batailak kasu. Karlomagno erregek Orreagan euskaldanengandik josandako hondamendiaren bertsio satirifoa dugu istorio hau, garai desberdinetako ekintzak nahastuz.
ARGIA.–Nolaz sortu zen Episode taldearen eta zuen arteko harremana. eta hortik nola heldu zinetan "Orreaga"ra?J.KAMARA.-Kukubiltxol bere historian hiru zutebetan finkatu du bere lana: euskara, haurra eta antzerkia. Azken hau gehienbat txontxongiloen eta kalearen inguruan. Baina aspaldi honetan, laugarren bat gehitzeko asmoz ibili gara. Hau da Euskal Herriaren historiaren inguruko gaietan aritzea. Begiratzen ibili ginen nondik hartu eta hau eta beste. Kasualitatez "Episode" taldea Bilbora etorri zen eta "Orreaga" muntaia aurkeztu; nik ikusi nuen, gustatu zitzaidan eta beraiekin nolabaiteko harremana sortu zen geroztik.
Pabera ere joan ginen eurek antolaturiko jaialdi batetara, eta beraien zirkuitoan apur bat agortuta zuten muntai hau eskeini ziguten. Gaia eta panpinak ezagutzen genituen eta oso ideia ona irutitu zitzaigun; erraza zen gainera laugarren zutabe edo helburu hori betetzeko. Eta honela heldu gara "Orreaga"raino.
A.–Nola izan da antzeslanaren zeuenganatzea, zein arazo izan dituzue?
J.K.–Muntaia oso osorik erosi genien, eta Beñatek [Lefeyer] egin du zuzendari lana ez ezik irakaslearena ere. Guk ez genuen menperatzen "Orreaga" aurkezteko erabiltzen diren panpinen manipulazioaren tteknika. Zailatasuna baino gehiago, teknika guztien menperatzea lortu behar da, gero ongi aurkezteko eta panpinei behar den bizitza hori emateko.
Beñatekin lanean hasi ginenean, hasiera batetan gimnasia eta manipulazio ikasketa besterik ez genuen egiten. 33 panpina maneiatzen ditugu hiru jokolarien artean.
A.–Orain arte zuen antzerkia haurrei zuzendua izan bada ere"Orreaga"ko azken hau ikuslego zabalago bati zuzendua dago...
J.K.–Sorpresa bat izan da guretzat ere, ze hasierako planteiamendua haurrei zuzentzekoa zen, oraingo estreinaldia egin aurretik–joan den abenduan egin genituen ekinaldi batzu Larrabetzun, gero Durangoko azokan eta beste. Horrekin ikusi nahi genuen zein publiko moetantzako zen egokia. Durangon izan geneun publikoa heldua zen batik bat. Jaialdietan, Leioa eta Elorrion, haurrak ziren; eta Larrabetzun gazteak. Orduan konturatu ginen ez zela espreski umeentzako antzerkia. Uste dugu egokiago dela publiko heterogeneoa izanik. Horregatik "Euskal Antzerkiaren Kanpaina" honetan nahastu nahi izan ditugu eskoletako eta euskaltegietako ikuslegoa. Erantzunak zeharo desberdinak dira haurrenak edo nagusienak.
A. - "Episode" taldeak burutu zuen muntaia haren eta oraingo honen artean aldaketarik izan al da?
J.K.–Aldaketa asko dago. Eszena batzu goitik behera aldatu ditugu. Baina aldaketarik gogorrena gaiaren tratamenduari dagokio. Eurak frantsesak izanik, gai hori landu nahi izan zuten–eta oso ondo egiten zuten, baina uste dut beste zerbait jartzen diogula guk, gure gaia delako eta zuzenean egiten dugulako. Eurek euskarazko pregrabatua erabiltzen zuten.
Ikuslego euskaldunaren aurrean jokatzea ere ezberdina da. Karlomagono etsaia da; aldiz «Episode»koek Frantzian egiten zutenean, Karlomagno heroia zen.
A.–Zer nolako esperientzia izan da antzoki barrura sartzea txontxongilo istori bat?
J.K.–Gogorra, nekagarria, baina beste alde batetik oso polita. Guri beste esparru bat zabaldu digu, beste mundu bat, beste antzerki mota bat barne antzerkia. Kukubiltxoren egiturak aldetu eta beste leku batetan finkatu dira. Oso bide handia zabaltzen digu; eta ez guri bakarrik, trasplantagarria suerta daiteke eta. Azken baten honelako proiektuekin Euskal Herriko txotxongiloak eta hauen zaleok, denok irabaziko dugu.
LOREA AGIRRE.

"Orreaga" obran hiru jokalarik 33 panpina ezberdin maneiatzen dituzte.
Ezkerretik eskuinera, goian, Beñat Lefever eta Josu Kamara, estreinaldi ostean.
46,47


GaiezKulturaAntzerkiaTaldeakKUKUBILTXO
PertsonaiazKAMARA1
EgileezAGIRRE9Kultura

Azkenak
Javier Milei eta bere arreba eroskeria trama batekin erlazionatu dituzte filtraturiko audio batzuek

Argentinako hainbat hedabidek Desgaitasun Agentzia Nazionalaren buru den Diego Spagnuoloren audioak zabaldu dituzte. Argentinako Gobernuan eroskeria dagoela aitortu eta azaldu du horietan Spagnuolok, eta ustelkeria kasu horren buruetako bat Argentinako presidente Javier Mileiren... [+]


2025-08-28 | Gedar
Bere historian lehen aldiz, 110.000 milioi euroko kapitalizazioa gainditu du Iberdrolak

Europako energia-enpresarik handiena da jada, eta bi handienetako bat munduan.


Frantziako Gobernuaren aurka “guztia blokeatzeko” deia indartzen ari da

Irailaren 10a izanen dute protestarako lehen hitzordua. 2018 urteko Jaka Horien mugimenduaren segipen gisa ikusten dute anitzek deia, nahiz eta alderdi politikoak eta sindikatuak dinamikari lotu izanak ezberdintzen dituen biak. François Bayrouren austeritate politikaren... [+]


Udazken beroa Frantzian?

2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.

Horri gehitu behar... [+]


Alemaniak derrigorrezko zerbitzu militarra “beharrezkoa” denean ezarriko lukeen lege proiektua onartu du

Europako azken urteetako joerari jarraiki, derrigorrezko zerbitzu militarraren harrabotsa Alemaniara heldu da: SDP Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata buru duen Defentsa Ministerioak borondatezko soldadutza ezarriko lukeen lege proiektua onartu du, "beharrezkoa" denean... [+]


Nafarroako lau pilotari ijitori omenaldia egin diete Mañuetako pilotalekuan

Flamenco On Fire jaialdian ospatu dute ijito komunitatearen, flamenkoaren eta pilotaren arteko harremana. Iruñeko Alde Zaharreko Mañueta pilotalekuan antolatu dute jaialdia, eta bertan omenaldia egin diete lau pilotari ijitori.


2025-08-28 | Jon Aleman Astitz
Supremazismo espainiarren “kontsentsu linguistikoa”

Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.

Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]


2025-08-28 | Iñaki Lasa Nuin
Gure jaiak

Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]


2025-08-28 | LAB sindikatua
38 urteko garraiolari bat hil da Erriberrin

LABek jakin ahal izan duenez, Iruñeko garraiolari bat hil da asteazken goizaldean Erriberrin, lanerako zerabilen kamioia bidetik atera eta irauli ostean.


Polizia “talde zaurgarri”?

Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]


Hainbat ekintzailek bidea moztu diote Israel-Premier Tech txirrindularitza taldeari Espainiako Itzulian, Gazako genozidioarengatik

Hainbat lagun errepidera atera dira Palestinako banderak eta Gazako genozidioaren aurkako mezuak eskuan, eta Israelgo taldeko txirrindularien taldekako asteazkeneko erlojupekoa oztopatu dute. Etaparen ondoren argitaratutako ohar batean, taldeak manifestarien "ekintza... [+]


Martxoaren 15 eta 22an iraganen dira Ipar Euskal Herriko udal hauteskundeak

Bozketa arauei dagokionez hainbat aldaketa bideratu zituen maiatzaren 21ean bozkaturiko legediak. Bozkatzeko prozedura argiturik, abuztuaren 27an eman du hauteskundeen agendaren berri Frantziako Gobernuaren bozeramaileak.


Gabriel Aresti omentzen arteak bateratuz

LAIDA ikerketa taldeak Bermeoko Arrantzaleen museoan abuztuaren 28 eta 29 antolatutako ikastaroan egingo duen hitzaldiaren sintesia da Arestiren ekarpen artistikoa nabarmentzea.


Estefi Etxebeste
“Mentalki ongi prestatzea dirudiena baino garrantzitsuagoa da harri-jasotzean”

Abuztuaren 9an errekor berria ezarri zuen Estefi Etxebestek (Ituren, Nafarroa, 2002) Sunbillako Ramon Latasa pilotalekuan. 100 kiloko harria 59 aldiz goratu zuen, eta 2014an Idoia Etxeberriak ezarritako 56 altxaldiak gailendu.


2025-08-27 | Patxi Azparren
Askapen prozesu heterokroniko, poliedriko eta “kuantikoa”

Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!

Prozesu heterokronikoa

Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]


Eguneraketa berriak daude