J.L.Zabala «Perisonaia bakarreko idazlea izan nauk orain arte» Lau liburu plazaratu ditu Zabalak bost urteren buruan, denak narratibari lotu


1989ko urriaren 01ean
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
J.L. Zabala idazleari elkarrizketa

«KAKA ESPLIKATZEN» NOBELA ARGITARATU DU EGUNOTAN, KONTU AUTOBIOGRAFIKOAK FIKZIOAREKIN JOKOAN
J.L.Zabala «Perisonaia bakarreko idazlea izan nauk orain arte» Lau liburu plazaratu ditu Zabalak bost urteren buruan, denak narratibari lotuak betiere, «Kaka esplikatzen» berri hau bere bigarren nobela izaki. Xabier Nolotolon pertsonaiaren bitartez, idazle baten barne bakar hizketa irakurriko duzu gutun luze tankeran.
"Liburu oso pertsonala dak, baina hor esaten dena nere bizian oinarrituta badago ere, fikzioaren zerbitzuan jarri diat"
Alemaniako hiri batetatik bere jaioterrira itzuli den pertsonaiak, Virginia izeneko neska lagun bati izkiriatzen dion eguneroko modako gutun batez abiatzen da Juan Luis Zabalaren kontakizuna, nolabait nobelaren hariaren aitzaki eta egitura bilakatuko dena, gure iduriko berezko muina orrialdeetan barrena tartekatuko dituen artikuluak eta block-eko gogoeta oharretan bait datza.
«Oharrak orain hiru edo lau urte izkiriatu nizkian eta artikuluak azken bi-hiru urteotan 'Hemen' argitaratuak dituk. Materiale horrekin nobela proiektu batetan sartzeko ideia bururatu zitzaidaan, eta beka baten dirulaguntza baliatu dut horretara jartzeko. 88ko urrian hasi nian berez nobelaren tajukera eta abendurako bazegoen lehen idazketa, 89ko martxorako amaitzeko berridazketa eta zuzenketak".
ARGIA.–Autobiografikoa duk nobela neurri handi batean.
J.L. ZABALA.–Bai, liburu hau oso pertsonala duk, baina noski, hor esaten dena nere bizian oinarrituta balbin badago ere, fikzioaren zerbitzuan jarri dizkiat gertaera gehientsuenak.
Xabier Nolotolon pertsonaia aspaldidanik asmatutakoa du Juan Luisek, nahiz eta bere bixki siamesa bailuen agertzen digun pasartez pasarte, eta bere burua aldiz Eric Vington lagunarengan kokatu duen, nobelako bigarren mailako pertsonaia antzo.
J.L.Z.–Pertsonaia bakarreko nobela duk, bai, eta hori duk hain zuzen orain arte izan dudan prolema, pertsonala bakarreko idazlea naizela. Liburu honek daukan koxka, zebait irakurlerentzat akatsa izango dena eta beste batzurentzat agian aberasgarritasuna, zera duk, oso barrura begira egindakoa dela.
A.–Barne gogoeta duk nobela osoa. Esistentziala, eta batzutan pertsonaiaren terapia moduko beharra...
J.L.Z.–Istorioak bere barrua argitzeko eta espresatzeko baliatzen dizkik. Pertsonaiak berak aitortzen ziguk ez duela kaka esplikatu besterik egiten, eta azken finean bere penak kontatzen ari dela. Baina ni saiatu nauk kaka esplikatze hori literatura aldetik unibersalizatzen edo.
A.–Norbanakoaren etsipena konstante bat duk, ezta? Bizitza alternatibo baten sinesten duen pertsonaia duk (irati libreak, squatterrak...), baina porrotera datorkio gero guzti hori.
J.L.Z.–Hirira heltzerakoan gauza berriak ezagutzeko irrika dik, guzti hori ezagutu ahala nolabaiteko deslilura sortu eta burges ttiki bat bihutu arren, eta hala ere azkenean horri ere uko egiten ziok eta zer egin ez dakiela geratzen duk. Garbi agertzen duk, hori bai, bizitza alternatiboaren deslilura, eta batez ere gaztetasuna galdu duela konturatzen dela nobelaren hasieratik amaiera bitartean.
Printzipioen deilarapen ugari topatuko dugu lan honetan, gizarte eta politikari buruzkoez gainera, literaturari dagozkionak nagusi; esate baterako: «Zenbait lagunek hizketan baino hobeto idatziz adierazten ditudala kontuak esaten didate. Eta ez diet ezetz esaten. (...) Arriskutsuegia da hitz egitea. (...) Astiro idatziz gero, erraza da gezur zintzoak esaten asmatzea, gure egia adieraziko duten gezurrak. (...) Ez dizuet inoiz ere egia osoa esango, egia guztia, zeren hala egingo banu defentsarik gabeko ume negargarri, erridikulu eta egoista ikusiko zenuketen.
Idaztetik biziz
Bost urtetan lau liburu idatzi du Juan Luis Zabalak, eta Bideo Eskolan irakasle izanez aparte, idaztetik bizi delarik gaur egun.
J.L.Z.–Tira, bai, idaztetik bizi naizela esan zitekek, baina ikusten diat horrela ez dagoela segitzerik. Urte baten beka bat jaso dezakek, sari bat hurrengoan, eta liburua argitaratutakoan ere zertxobait iristen duk, gutxi bada ere. Baina nere ekonomia mugatuta zegok zeharo. Ez zekiat nola bizi naizen ere oraindik. Gainera, segurtasun falta izugarria etortzen zaik, ez bait dakik idazteko ideiak izango dituan ere. Ez zekiat noiz arte iraungo dudan honetan...
Azkoitiar honek aitortu digu bere istorio gaztiak bere oso baitatik ateratzen dituela. Ostera, norbaitek esan zuen behinola, idazle gehienen bizitzak arrunt samar izan ohi direla eta, beraz, nork bakoitzaren kontu eszepzional propioak kontatzekorik edukitzen ez dela normalean. Eta bere buruari egiten dion galera bera luzatu diogu geuk ere:
A.–Noiz arte pertsonaia bakarreko kontakizunekin?, hire barne obsesioekin?
J.L.Z.–Bizitzako gauza arruntetan aurkitzen dituk kontatzea merezi dutenak. Dena dela, aldatzen ari naizela ohartu nauk, orain arteko narratiba poetiko samarrak, barrura begira eginikoak beste bide bat hartu dezakeela.
GORKA ARRESE
50, 51


GaiezKulturaLiteraturaIdazleakABALA5
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaNarratiba
GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
PertsonaiazABALA5
EgileezARRESE1Kultura

Azkenak
Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


2025-06-19 | Sustatu
AA batek zenbat eta gehiago “arrazoitu”, orduan eta okerrago

Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen... [+]


Desokupacyl enpresa Donostian dagoela ohartarazi dute

Desokupacyl desokupazio taldeak bideo bat argitaratu zuen atzo sare sozialetan, Luis Nuñez Mané burua eta beste hiru kide Donostian zeudela esanez. Bideoa, Kontxan grabatuta dago, eta “okupatutako” etxeak erostera bultzatzen du bertan Manék:... [+]


Ekialde Erdia
Mundua begira, Israelek eta Iranek elkarri erasotzen jarraitzen dute

Joan den ostiralean Israelek Iran eraso zuenetik, bi herrialdeek bata bestea erasotzen jarraitzen dute. Ali Khamenei Iraneko liderra hilko dutela diote Israeleko agintariek, AEBen parte hartze zuzena eskatzen dute, baina AEBetako lehendakari Donald Trumpek ez du oraindik erabaki... [+]


Langileen eskubideek okerrera jo dute azken hamarkadan, bereziki Europan eta Ameriketan

Nazioarteko Sindikatuen Konfederazioak (ITUC) urtero argitaratzen duen txostenak langileen eta sindikatuen egoera globala gero eta okerragoa dela adierazi du.
 


2025-06-19 | Axier Lopez
Banco Santanderrek armagintzan eta genozidioan duen parte-hartzea salatzeko ekintza egin dute Azpeitian

Azpeitiko Elkar-ekin taldeak protesta ekintza egin du asteazken gauean. 1.000 kilo obra-hondakin utzi dituzte bankuko sarreran, hildakoak irudikatzeko panpinak jarri eta porlanez zikindu dute egoitza.


Iruñeko eta Gasteizko gertakarien gaineko erantzukizuna aitor dezala eskatu diote Espainiako Gobernuari

78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.


Prostituzioa debekatzeko lege proposamena aurkeztuko du Espainiako Berdintasun ministroak irailean

Birritan saiatu da PSOE legea aurrera ateratzen. "Berriro ekingo diogu, beharra bertute bihurtu behar dela uste baitut. Benetan, unea dela uste dut", adierazi du Ana Redondo Berdintasun ministroak.


BVE talde parapolizialak gutxienez 40 lagun hil zituen 1975 eta 1983 artean, Iñaki Egañaren arabera

Iñaki Egaña historialak Impunes (Txalaparta, 2025) liburuan dio frankismoak talde parapolizialetara jo zuela errepresioa "itxurak mantenduta" ezartzen jarraitzeko, eta beren kideen "inpunitatea" azpimarratu du. Duela 50 urte sortua, bederatzi... [+]


Teresa Zavaleta 
“Euskararen bidez Euskal Herriko egoera politikoa ulertu nuen”

Argentinarra da, baina sustraiek errotzen dute. Euskararekin maiteminduta dago, 25 urterekin ikasten hasi zenetik. Arbasoetako batzuk Euskal Herrikoak zituen, Soraluzekoak eta Azagrakoak, eta bizpahiru urterekin hasi zen Arrecifeseko Euskal Etxera joaten; arbasoa sortzaileetako... [+]


PSNko idazkariorde Ramón Alzórrizen dimisioak ustelkeria eta krisi politikoa Euskal Herrian kokatu ditu

María Chivite Nafarroako Presidentearen "konfiantza galdu" duela eta, Ramón Alzórrizek PSNko idazkariorde nagusi eta Nafarroako Parlamentuko bozeramaile izateari utziko dio. Bere bikotekidea Servinabar enpresan lanean aritu zela publiko egin ostean eman du... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Eguneraketa berriak daude