"EAren esistentziaren arrazoia ukatzen dut"

1989ko uztailaren 09an

Felix Ormazabal Araba Buru Batzarreko lehendakariari elkarrizketa.

Felix Ormazabal, Araba Buru Batzarreko lehendakaria
"EAren esistentziaren arrazoia ukatzen dut"
Euskal Herrian, eta Araban bereziki, gertatzen denaren jakitun dugu Felix Ormazabal araiarra. Araba Buru Batzarreko lehendakaritza izan da Euzko Alderdi Jeltzalean onartu duen ardura bakarra, lehendik alderditik landako ardura politikoetan bakarrik aritu bait da. Atsegin du mahai inguruan eseri eta luze mintzatzea.
ARGIA.– Pragmatismoz jokatu du EAJk hauteskunde kanpaina osoan eginiko gestio lanak salduz.
Felix Ormazabal.– Pragmatismoz bai, baina zentzu positibo batez, ez bait dugu abertzaletasunaren oinarririk ahaztu. Guk baieztatzen dugun lehen gauza Euskadi euskaldunon aberria dela da, nazio bat, Herri diferentziatu bat baina urratsez urrats joan behar dugu. Pragmatismoz diozu? Noski. Zera esango dizut, EAJ PSOErekin gobernatzeko elkartu zenean garbi ez zuten horietako nintzen, Herriak irabaziko bazuen ere EAJk galduko zuela uste bait nuen. Baina pragmatismo horren bidez EAJ etekin handiak ateratzen ari zaizkio PSOErekin duen paktoari. Eta hori ona da, pragmatismoa baino errealismoa da. Gurea abertzaletasuna errealista eta bizkorra da, eta bizkorra diodanean une zehatz bakoitzean Herriarentzat ahal den hoberena lortzea esan nahi dut.
A.–Hala ere, ez duzue kanpainan zehar autodeterminazio eskubiderik aldarrikatu, ez eta Herri honen hainbat eskubide?
F.O.–Gu europar parlamentuan Talde Popularrean gaude, eta nik dakidala autodeterminazio eskubidea ezagutzen duen talde bakarra da. Egia da horrezaz ez dugula gauza handirik esan eta eskatzeko eskubidea dugula, baina badakigu momentuz ez digutela ezagutuko; gogorarazi beharko dugu, baina bitartean ez gara paretaren aurka burukadak eman eta eman arituko eta oinarrizko helburutzat edukiko.
A.– Eskubide horren eskaera ahazteko arriskurik ez dago, ezta?
F.O.–Ez, inolako arriskurik ez dago.
A.–EAJ alderdiaren mezuan berrikuntzarik ba al dago?
F.O.–Prosperitate ekonomikoa, kultur mailaren handitzea, euskalduntzea, eta justizi mailaren eta kontzientzia abertzalearen arteko harreman zuzena berrikuntzatzat hartu behar dugu, Herriaren prosperitate eta kontzientzia abertzalearen arteko harreman zuzena alegia. Euskaldunok nolakoak garen ikasten dugunean errazagoa da euskaldun izatea.
A.– PSOErekin duzuen gobernu-hitzarmena, alderdikeriaz gain Herriaren onurako dela aipatu duzu; Herri bat garela, Nazio bat. PSOEk ere projektu honezaz sinesten al du?
F.O.–Ez. PSOE nazionalista espainiarra da. Bere nazioa Espainia da eta Euskadi errejiotzat dauka. EAJ eta PSOEren arteko desberdintasunak izugarriak dira, Kulturan, Hezkuntzan kanpo harremanetan... baina sozioekonomiko esparruan gaur egun alderdien artean desberdintasunak txikiak dira.
A.– PSOErekin gobernatzeko gauza gehiegietan amore eman behar izan zenutela kritikatzen zaizue.
F.O.–Autonomikoetan 17 parlamentari atera genituen eta PSOEk 19. Beraiek ere negoziatzeko parada ona zuten eta karterak eskatzen zituzten. Azkenean Hezkuntza eta Hazienda sailen artean zegoela afera gogoratzen dut, bitakoren bat nahi bait zuten eta EAJk Haziendakoa hautatu zuen garrantzitsua zela pentsatzen zuelako. Ez ahaztu guk Lehendakaritza dugunik. Gehiago esango dut: sozialistak gurekin gobernatzen ari badira, gainontzerako alderdi abertzaleek nahi izan zutelako da, abertzale guztiok nahi izan genuelako, ez bait gara inoiz horretan ados jarri. Ez zait inoiz ahaztuko Ardanzak Garaikoetxeari hirutan deitu zionean, 'utz ditzagun txorakeriak alde batera eta eser gaitezen elkarrekin gobernua osatzeko' zen mezua baina hiru erantzunak ez, ez eta ez izan ziren.
A.–Eta hiru galdera horiek orain egingo balira?
F.O.–Hiru galderak orain izango balira ez dakit zein izango liratekeeen erantzunak, orain ez bait dakit zer dioten EAko jaunek. Badirudi azken sasoi honetan ez dutela ezertxo ere esaten.
A.–Nola dakusazu Eusko Alkartasunaren afera?
F.O.–Aparatoaren jendearen artean bi moetatako pertsonak daude: alde batetik, EAJn berriztapenak nahi zituztenak daude, lojikoa uste dut, Iruñeko Asanbladatik 10 urte pasa bait ziren. Beste jende batekin batera alderdiaren egiturarekin egin nahi izan zuten; barne borroka, boterea lortzeko borroka bat izan zen, eta zuzena dena gainera. Beste aldetik, inolako berriztapenik pentsaturik ez zuen beste jende bat ere bazegoen, helburu bakarra botere osoaren jabe izatea zena. Lehendakari izatea, botere publiko ez zitzaion aski iruditu eta alderdiaren jabe egin nahi izan zuen. Lortu ez zutenean, projektu diferentziaturik gabe eta zetozen projektuaren berriztapenik gabeko beste alderdi bat eratu zuten. PNVren zurrupaketa soila nahi zuten, sigla eta guzti.
Bi urte igaro dira eta berriztapenak eta autokritika benetan egin dituena EAJ izan da. Orduan fenomeno bikoitza jazo da: borondate oneko jendea, berriztapenak nahi zituena, bidaia honetarako gehiegizko zamak alferrikakoak direla konturatu da, Cuerda eta abarren kasua adibidez, EAJren sasoi okerrenen eta pertsona ilunenen garaiko ohiturak hurbil dakusatzatelarik. Hauek defraudaturik dira. Besteek, nagusiak, ez dakite zer egin.
A.–Beraz, ez dago hirugarren biderik.
F.O.–Nola hirugarren biderik?
A.–EAren bidea.
F.O.– Ez dut uste biderik duenik. EAJren espazioa erdiesteko anai arteko borroka bat izan da eta galdu egin dutenean ez dakite zer egin. Hala ere, batzuk guztia orain arte bezalastu jarrai dezan nahi dute, baina beste batzu konbergentziaz edota uztarketaz mintzatzen hasi dira, Cuerda bezala eta Cuerda baino jende gehiago izango dela uste dut. Eta fusioa jatorrira itzultzea da hanka sartu delako.
A.–Ez dirudi Cuerdaren atzetik jende asko dagoenik, ez da publikoki agertu bederen.
F.O.–Ez dakit atzetik jendea eramateko gaitasunik dagoen ala ez baina europar hauteskundeotan Gasteizen %50a baino gehiago galdu dute.
A.–Cuerdaren jarrerarengatik?
F.O.–Cuerdaren jarrerarengatik eta proiektuarekiko dezepzioarengatik. Berbatzearen tesiaz hitz egiten denean EA proiektuaren esistentziaren izateko arrazoia ukatzen ari da. Hala ere, pisu handiko proiektua dela badakit, Elkarte autonomikoan 125.000 botu ateratzerakoan beste alderdi asko baino aurretik bait doa.
A.–Eusko Alkartasunak Zarautzen eginiko Asanblada Nazionalean Cuerdari alderdia uzteko gonbidapena luzatu dio. Nola irakurtzen duzu hori?
F.O.–Nik ez dakit Zarautzen gertaturiko guztia, komunikabideek luzatu dutena soilik jaso dut, baina egun pentsaezina da pertsona talde batek, talde handi batek, kontzientzia azterketa egin eta orain hiru urte eginikoa hankasartze bat izan zela aitortu eta autodisoluzioa egokitzen zaiola onartzea. Guzti hau pentsatzea gizonok perfektu bihurtu garela pentsatzea da.
Bien biartean horrela jarraituko dute, ez dakit zenbat denboraz baina hauteskunde autonomikoak erreferentzi puntu garrantzitsua izan daitezke.
A.–Eta honen aurrean Euzko Alderdi Jeltzalearen jarrera zein da?
F.O.–Denok hanka sartzeko gaitasuna dugula pentsatzen dugu eta orain urte eta erdi esan nuen uztarketa zela irtenbidea.
Denok sartu genuen hanka, kritika batzu zuzenak ziren, EAJk berriztapenak behar zituen, hanka sartze handiena zatiketa eta beste erakunde paralelo bat sortzea izan zelarik. Eser gaitezen mahai baten inguruan eta uztar gaitezen.
A.–Une honetan pentsaezina, ezta?
F.O.–Ez da, ez, erraz konpon daitekeen kontua. EAk ez dauka esistitzeko arrazoirik: ez dauka ez espaziorik, ez projektu diferentziaturik... baina azken sasoi honetan sakoneko ideiak berdinak izan arren, jokaera eta formazko kontuak oso desberdintzen ari dira alderdi bata bestearenganako, beti ere EAJren onerako.
A.–Zure eritziz zer egingo du Jose Angel Cuerdak?
F.O.–Ez dakit. Benetan diotsut, egunotan, errespetoz, berarekin ez dut hitzik egin. Komunikabideetan ausnartu egin behar duela adierazi du baina ez dakit zer egingo duen.
Hala ere, atzera martxa egitea zaila dakusat. Cuerdak ez du EAn kokagune aproposik, batez ere lerro ofizialak azalean bederen agertzen duen jokaera ikusirik. Cuerdak parlamentua uzteak ez du garrantzi berezirik, baina Cuerda kontsekuente bada Udala uzterakoan arazo larriak jazo daitezke. Berarekin aldeko eta kontrako zinegotziak ditu eta gehiengoa osatzeko zailtasunak edonon agertuko lirateke; gainera PSOEren eskuetan suerta daiteke gehiengoa eta erabakiren bat hartu baino lehen ondo pentsatu beharko da.
A.–Irtenbidea nondik joan daiteke?
F.O.– Agian mintegi antzeko bat egin beharko da, zeinetan PNVko eta EAko jendeaz gain, independiente batzuk egon beharko duten, garai hartan PNVkoa izanik tartean gelditu zena. Mintegi honetan aferaren azterketa bat egin beharko litzateke, zein ondorio ekarri dituen eta nolako berrosaketa egin daitekeen.
A.- PSOE duzue gobernukide Gasteizen. Honek laguntzen du Madrileko PSOE goberonarekin harremanak hobeak izan daitezen?
F.O.–Gure Herri abertzalearen eta Madrileko gobernu nazionalista baina espainiarraren arteko harremanak beti izan dira zailak. Gobernu horiek zentralistak dira, eta Elkarte autonomoari autogobernu gaitasuna murriztea den guztia praktikan jartzen da; era berean, lortzen dugun guztia ez dute gustora eskaintzen, alderantziz. Uneak eta uneak izan dira baina egun hemengo gobernuan PSOE kide dugularik gobernuan nazionalistok bakarrik geundenean baino harreman goxoago eta errazagoak ditugu. Honek laguntzen du.
A.–Hala ere, Ertzantzaren despliege kontuan haserreak eta ezadostasunak nabarmenak dira.
F.O.–Lehen esan dudan bezala, Madrileko gobernuak ez digu begi onez ezer ematen, baina despliege egitasmo on bat lortu bagenuen, zeren nik uste oso ona dela, honen aplikapena ere lortu beharra dago. Normala da erresistentzia bat izatea, ministrarien kontseiluan eta beste botere batzuetan ere, hala nola guardia zibila, ejerzitoa, polizia...
A.– Botere faktitoek oraindik eragin geitasunik ba al dute?
F.O.–Noski baietz. Botere faktikoek beti esistitu dute, eta esistitzen jarraituko dute. Hau ukatzen duenak erakus beza kontrakoa. Oraindik baiezkoa eman beharra dago.
Azken sasoi honetan, koartelak direla eta, berriak eraiki eta lehenagokoak handiagotu nahi dituztela adierazi digute. Azken finean, oreka batera iritsiko garela nabarmena da, hemengo polizia euskal polizia soilik izango delarik.
A.–Zuk akordio hitza sarri aipatu duzu. Herri honi irtenbide bat emateko orduan, akordio horretan zein nolako esku hartze izan dezakete botereok?
F.O.–Botere hauek, Eliza eta bestelakoak bezalaxe, duten eginkuzuna bakarrik bete behar dute, beti ere botere zibilaren pean gainera. Hala ere, bere agintea erakusteko bide demokratikoak hortxe dituzte; zein eragin izan dezaketen? Ez dakit, baina benetan demokratikoak badira, euren arrazoinen pizua agertuko dute, ez besterik.
A.–Eta botere horiek demokratikoak al dira?
F.O.–Baietz diote.
XABIER LEKUONA
Hauteskunde autonomikoak benetako suzko froga izango direla uste du Ormazabal araiarrak.
EAJren abertzaletasuna errealista eta bizkortzat jotzen du jeltzale honek.
13-15

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakEAJ
PertsonaiazORMAZABAL3
EgileezLEKUONA6Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Pastoral bat Iruñearendako

Amets Aranguren Arrieta

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Israel ahulduta eta Iran boterea hartuta

Asier Blas Mendoza

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude