"Geuk hemen konpondu ezin duguna ez da Europan erabakiko"


2021eko uztailaren 23an
Carlos Garaikoetxeari elkarrizketa.

Carlos Garaikoetxea, 'Herrien Europaren alde'ko zerrendaburua
"Geuk hemen konpondu ezin duguna ez da Europan erabakiko"
Carlos Garaikoetxeak bere 51. urtemuga ospatzen zuen egun berean elkar hizketatu dugu Amurrioko elkartetxean. Prentsaurreko eta bazkariaren erdian unetxo bat hartu du 'Herrien Europaren alde'ko zerrendaburuak agindutako solasaldia burutu ahal izateko. Euskara hutsez aritu gara.
ARGIA.–Strasburg-eko parlamentuan bi urtez aritu zara eta berriro joateko asmoz zabiltza. Zein izan da zure orain arteko lana?
Carlos Garaikoetxea.–Zail da laburbiltzea eginiko guztia baina bertako legebiltzarreko sistema informatikoari nire egintza zertan izan den galdetuz gero, hainbat eta hainbat ideia eta proposamen eraman dudala ikusiko zenuke.
Gure Europari buruzko ideia defendatu dut, hau da, Europak Herrien, Nazioen Europa izan behar du eta ez Estatuen Europa. Horregatik, alde batetik, nire batzordean autodeterminazioari buruz hitz egin dut; orain denek defendatzen duten bigarren Ganbara hori proposatu dut; oraindik tramitatu ez bada ere, estatuetan instantzia bat sor dadin proposamena luzatu dut estatuekin izan ditzakegun gatazkak erabakitzeko. Abertzale ikuspegi batetik, ekintza hauek nahikoa nabermen eta berriak dira baina eguneroko arazoak ere aurkeztu ditugu hala nola " Euskalduna"ko edo siderurgiaren arazoa, esnearen ekoizpenarena, edo arrantzaleen prolemak.
A.–Zuk uste eta pentsatua zeneukan markoarekin topo egin al duzu Strasburg-eko parlamentuan lan egiterakoan?
C.G.–Banekien zer zen Europako legebiltzarra. Orain arte marko edo foro testimoniala izan da, bere konpetentzia ia bakarra aurrekontuak onartzea zelarik baina orain Merkatu Bakarra antolatzeko erabaki asko 'kooperazio prozeduraz' hartu beharko dira han, bere garrantzia arras handitu delarik. Hala eta guztiz ere, ez da legebiltzar klasiko bat, ez dugu legerik egiten, eta ez du behar bezala exekutiboa kontrolatzen.
A.–Beraz, zuek ere legebiltzar osagilea izan dadin apustu egiten duzue.
C.G.–Zentzu honetan guztiok legebiltzar osagile batean bihur dadin proposatzen dugu baina ez dut uste datorren legealdian gertatuko denik.
Ez da ideia orijinala, denok dakigu ez dagoela erakunde demokratikorik ez badago exekutibo klasikoa kontrolatuko duen legebiltzarrik. Exekutiboaren legeak eta araudiak onartzen baditu, hau da Montesquie-ren aurkako sistima bat eratzea. Baina hau hain normala izanik, zenbaitek prozesu konstituiente bat propsatzen dutenean Mediterraneo edo Ozeanoa deskubritu dutela dirudi.
A.–Haustenkunde kanpaina honetan Europa hitzaren atzetik marketing kanpaina bat dagoelaren irudipena hartzen ari da hiritargoa. Kanpainan ere politikariren batek aipatu du gauza bera. Zuk irudipen bera al duzu?
C.G.–Europa hitzaren atzean gauza garrantzitsu bat dago, aldaketa historiko baten aurrean gaudela alegia; baina hau ongi ala gaizki egin daiteke. Merkatu Bakar bat irteten bada oso projektu arriskutsu baten aurrean izango gara, zeren merkatu bakar batek botere politiko bat behar du derrigorrez, desorekak, desberditasunak eta hainbat oker zuzentzeko. Guk horregatik uste dugu erakunde politiko bat sortu behar dela baita ere, botere politikorik gabeko merkatu handi bat zuzentzeko, bestela oraingoan ere arrain handiek txikiak irentsiko dituzte.
Erakunde politiko horrek ezin du nolanahikoa izan. Herriek, Nazioek euren burujabetza, nortasuna lortu behar dute erakunde honetan, euren protagonismoari eutsiz. Ez gaude prest Mitterrand, Margaret Thatcher edo Felipe González-ek gure ordezkaritza betirako izatea. Berriro diot, merkatu hori zuzentzen ez bada, desoreka eta diferentziak izugarriak izango dira, epe laburrean gainera.
A.–Kanpaina honetan ez al dira erabiltzen ari Europa hitza Euskal Herriko arazoak estaltzeko, espejismo gisa?
C.G.–Batzuetan bai. Adibidez PNVko buruzagiek askotan esan dute etorkizunean Europan gure helburuak lortuko ditugu: autodeterminazioa... eta abar eta abar. Eta hori hemen bertan aurpegia ez emateko baliapide garbi bat besterik ez da. Gure autogobernua, gure autodeterminazioa hemen eta gaur Espainiako estatuarekin eztabaidatuz lortu behar dugu, Europan ez bait dute erabakiko gu hemen ez bagara gai gure arazoei irtenbide bat aurkitzeko.
A.–Hainbatetan sor daitezkeen desorekak aipatu dituzu. Egun Atlantikoko eta Mediterraneoko ardatzak direnean eztabaidagai, nola dakusazu afera hau?
C.G.–Esan dezakegu dikotomia artifizial bat sortu dela kontu honekin. Bi projektu osagarriak dira eta Europako legelbiltzarrean Atlantiar ardatza proposatu duen bakarra neu izan naiz, orain arte gutxienez. Kantauri itsasaldearen garapena bultzatu nahi izan dut baina Mediterraneoko egitasmoa eta Kantaurikoa osagarriak direnez biak defendatu behar ditugu, lotsagarria da adibidez, PNV egiten ari dena, zeren lehendabizi Pujol-ekin koalizioa egin nahi izan zuen eta ezezkoa jaso ondoren, orain Kantaurikoaren txapeldun gisa agertu nahi duen. Hori ez da serioa.
Mediterraneoko ardatza martxan dago eta guk kantaurikoa atera dadin lortu behar dugu, aldi berean, elkarren arteko lotura bat ere bai.
A.–Euskal Herriak paira dezakeen arriskua dakusazu?
C.G.–Bai. Arrisku hori badago baina horregatik azaldu behar dugu Europara, hau ekiditeko. Hizkuntza eta kultura defendatzeko bezala, botere politikoa hori bultzatzeko, marginalizazioa ez gertatzeko...
A.–Iñigo Iruinek esan duenez, hauteskundeon ondoren hausnarketa bat egin beharko du gobernu espainiarrak eta Aljerian bertan behera utzi ziren elkar hizketei ekingo zaie berriro ere. Eritzi berekoa al zara?
C.G.–Nire ustez horretarako baldintza egokiak behar ditugu, eta ni beldur naiz indarkeriak jarraitzen badu baldintza horiek ez direla sortuko, nahiz nire borondatea eta nahia aldeko izan.
A.–Zeintzu dira baldintza horiek?
C.G.–Bakea. Indarkeria desager dadila eta denon artean baldintza horiek posible izango dira, baina mementuz ez naiz baikor, gobernu espainiarrak aitzaki on bat bait du elkar hizketei ez ekiteko.
A.–Eta zeren truke eskatzen diozu hiritargoari botua?
C.G.–Hortxe duzu 86 orrialdeetako gure egitasmoa.
Lau puntutan oinarritzen dela diogunean Nazio bat garela diogu, gure burujabetzaren eskubidea daukagula alegia. Nazioek, Euskal Herria barne, euren boza entzungo duen erakunde politiko bat osatu nahi dugu, desorekak eta ezberdintasunak ezabatu behar ditugu, bestela projektu honek ez du pena merezi. Hirugarrenik, Bakea. Gu bakezaleak gara bai hemen eta baita naziarteko harremanetan ere. Bloke eta armamentismoaren aurka agertzen gara, munduko elkartasunaren alde, lotsagarria bait da Etiopian eta Abisinian gosez hiltzen ari diren hein berean, hemen armamentismoan eta, diru tzarrak gastatzen aritzea. Eta azkenik, Ortzadar taldean izan naizen bakarra banaiz, gure sentsibilitate ekologikoa adierazten du honek, nahiz egun denok gure koloreak erabili.
XABIER LEKUONA
"Europako legebiltzarra orain arte marko edo foro testimoniala izan da, baina orain Merkatu Bakarra antolatzeko erabaki asko hartu beharko da han".
Carlos Garaikoetxea, 'Herrien Europaren alde'ko zerrendaburua.
16-17


GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakEA
GaiezPolitikaNazioarteaErakudeakEuropako Ba
PertsonaiazGARAIKOETX1
EgileezLEKUONA6Politika

Azkenak
2025-05-07 | Elhuyar
Biodibertsitate iluna neurtuta, giza jardueren eragina uste baino handiagoa dela ikusi dute

Giza jardueren eragina uste baino handiagoa dela eta ehunka kilometrotara ere irits daitekeela ondorioztatu dute biodibertsitatea neurtzeko ohikoa ez den metodo bat erabiliz. Biodibertsitate iluna neurtu dute: leku jakin batean bizi daitezkeen baina bizi ez diren espezieen... [+]


Pakistanek “gerra ekintzak” egitea aurpegiratu dio Indiari, bi aldeetako erasoen ostean

Tentsioa goraka ari da bi herrialdeen artean, Pakistango talde armatu batek 26 zibil hil zituenetik apirilean. Indiak bederatzi guneri egin die eraso eta beste horrenbeste hildakorekin erantzun du.


2025-05-07
Carme Puig Antich. Lekukoaren zuzia
“Saiatzen zara hau eta hura egiten, baina hortxe da beti Salvadorren heriotzaren zauria”

Salvador Puig Antich frankismoaren kontrako militantea izan zen. Askapen Mugimendu Iberikoko kidea, 1973ko irailaren 25ean atxilotu zuten. Gerra-kontseilua egin zioten, eta garrotez exekutatu zuten handik sei hilabetera, 1974ko martxoaren 2an. Aurtengo otsailean baliogabetu du... [+]


Pantailaldia
Sortzea ez da nahikoa, ohiturak aldatzen ez badira

Euskaraldiaren atarian, beste behin, Pantailaldia egingo da. Maiatzaren 6tik 15era iraungo du, eta euskarazko ikus-entzunezkoen kontsumoa sustatzea izango da helburua.

Baina non gaude, non dago euskara ikus-entzunezkoen mundu zabalean, nora goaz? Zein hutsune, zein erronka... [+]


Teknologia
Ilusioan bizi

Pasa den astean, itzalaldian, gure burua zaurgarri ikusita, pertsona asko hasi ginen ikertzen, gertatutakoa ulertzeko asmoz: zelan funtzionatzen du elektrizitatea garraiatzen duen azpiegiturak? Zergatik geratu da zaharkitua? Elektrizitatearen fenomeno fisikoak liluratzen nau,... [+]


2025-05-07 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Euskadi industriala

Euskadi markak, eraikuntza sektoreko ekonomiaren  estrategian, “industrializazioa” mantrarako hitz gisa hartu duela jakinarazi berri du Eusko Jaurlaritzak. Etxebizitza publikoaren eraikuntzan industrializaturiko prozesu eta elementuak lan guztien %65a izatea... [+]


2025-05-07 | June Fernández
Meloi saltzailea
Abaguneak

Pandemiak agerian utzi ditu, bere gordintasun osoan, zaharren, haurren eta dependentzia egoeran dauden herritarren arreta-eredu neoliberalaren ondorioak. Konfinamendu garaian loratutako diskurtso kritiko eta alternatiba komunitarioak sendotzeko unea da orain”. Horrela hasi... [+]


Datu zenbait argitaratu, emaitza osoa ezkutatu

Hezkuntza Sailak ebaluazio diagnostikoen berri eman zuen otsailean: 2023ko etapa erdikoa eta 2024ko etapa amaierakoak izan zituen hizpide. Emaitza negargarriek egiturazko arazoa dugula erakutsiko luketenez, sailak erabaki zuen tramitea bete bai (ED 23 eta 24 txosten exekutiboak... [+]


Item

Kalean nindoan geneetan daramagun dispertsio joerara guztiz emana, bide fisiko eta curricularretatik desbideratzen zaituen abstrakzio alferrikakoren batean. Aurretik hogeita hamarrak bete gabeko neska bat. Zerbait erori zaio poltsikotik. Neska ez zen ohartu. Item bat zen... [+]


2025-05-07 | Inma Errea Cleix
Bizitza birziklatzen

Bi toki diferentetan egokitu zait garbiketa egitea aldi berean. Ez garbiketa arrunt bat, baizik eta egunerokoan inguratzen gaituzten paisaiak beste era batean arakatzera behartzen gaituen hori, kanpoko objektu fisikoekin batera norberaren baitako egiturak ere mugiarazten... [+]


Pokerra, xakea eta Go jokoa

Yanis Varoufakis-ek DiEM25 mugimenduaren Youtubeko kanalean elkarrizketatu du Columbiako Unibertsitateko Jeffrey Sachs irakaslea. Horrek azaldu du nazioarteko politikan Amerikako Estatu Batuek pokerrean jokatzen dutela, Errusiak xakean eta txinatarrek Go jokoan. Azken hori... [+]


From Ground Zero: genozidioa lehen pertsonatik kontatzen digun filma

2024ko urtarrilaren eta uztailaren artean Gazan filmaturiko 22 film laburrez osatua da From Ground Zero filma. Rashid Masharawi palestinar zinegilea dugu egitasmoaren oinarrian, eta 2023ko urriaren 7az geroztik Gazari buruz entzuten diren zenbakiei aurpegiak jartzeko asmoz lotu... [+]


2025-05-07 | Iñigo Satrustegi
Jon Miranderekin dantzan II
Zer egin Jon Miranderekin?

Aurreko tertuliako galderari erantzuteko beste modu bat izan zitekeen, akaso modu inplizituago batean, bigarren solasaldi honetako izenburua. Figura literarioaz gaindi, pertsonaia zalantzan jartzeko, edo, kontrara, pertsonaiaren testuingurua ulertzeko saiakera bat. Santi... [+]


Eguneraketa berriak daude