"Ertzantza Militarista, Autoritarioa Eta Zentralista Da‘’


1987ko urriaren 04an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Endika Etxeandia ERNEko kideari elkarrizketa
Ertzantza Aldatzeko Eta Hobeagotzeko Alternatiba Bat Prestatu Du ERNEk:
"Ertzantza Militarista, Autoritarioa Eta Zentralista Da''
ERNE 85.eko Azaroaren 24an sortu zen, Ertzantzak urte t'erdi baino ez zituela artean. 86.eko Urtarrilaren bukaeran Zuzendaritza Batzordeak egindako zenbait deklarazio zirela eta zazpi espultsatu izan ziren: sindikatoaren buru osoa. Epailearen sententzia aldeko baten ondoren lanera bueltatu eta ERNE sendotzen jarraitu dute. Lan arazoak alde batera, ez datoz bat gaur egungo Ertzantzarekin eta alternatiba bat prestatu dute, informazioa eta formazioa landu eta 'Ke Pote' aldizkariaren zero zenbakia argitaratzeaz gain. Bilhoio egoitzan hitzegin dugu.
ARGIA.–Zertan bukatu da espultsatuen afera?
ERNE.–Garai horretan gertakizun grabe bat izan genuen: tiro egiteko jarreran agertu ziren ertzain batzuk desalojatu behar zuten txabola baten aurrean, prentsa guztian. Ertzantzari eman nahi izan zitzaion irudia lur jota utzi zuen horrek berehala. Demarkazio horretan ezin arituaz gain, desalojatu behar zuten txabolistak koktel molotov bat bota zuela izan zen aitzakia. Nahikoa zuten eskabadora bertan zegoela abisu ematea eta berarekin hitzegitea.
Hori zela eta prentsaurreko bat eman genuen. ERNEren zuzendaritza batzordekoek esan genuen ertzainen lehen promozioaren formazioa oso eskasa izan zela eta ardura puesto guztiak 'dedokraziaz' erabaki zituztela.
Gertatu zitzaigun Azaroan aurkeztu arren, eta ustez legalki osatutako sindikatoa izan arren, inskribitu gabe zegoela despatxo batetik bestera zebiltzalarik gure abogatuak. Prentsaurrekoan sindikato moduan hitzegin genuen eta horixe aprobetxatu zuen Barne Kontseilaritzak: legalki sindikatoa ez ginela esan, funtzionario hutsak ginela esan eta Eugenio Ibartzabalek, prentsa guztia konbokatuz, iragarri zuen disziplina faltak egiteagatik zazpi ertzain espultsatuak izan zirela. Disziplina faltarik ez genuen bakar batek ere. Barne Kontseilaritzak sindikatoaren kupula ebaki zuen.
A.–Dena dela berriro izan zineten onartuak.
E.–Hilabete batzuk geroago Bilboko epaitegiak gure aldeko sententzia eman zuen eta onartu behar izan ziguten lanean. Hori zela eta zerbitzutik aldentzea erabaki zuten, sei urtez. Horrelakorik ez da gertatu ez eta estatu espainoleko polizia gorputzetan.
Guzti honek garbi erakusten du Barne Kontseilaritzaren autoritarismoa. Kontutan hartuta Euskal Herriak polizia espainolak utzitako herentziarekin amaitu nahi zuela, eta gorputz berri bat nahi zuela, izaera demokratikokoa... ikusi besterik ez dago zer egin zuten.
A.–Ze aldaketa izan ditu ERNEk ordutik hona?
E. - 'Aldaketa' ez da hitzik egokiena. Orduko ertzainen erdiak baino gehiago hartu zuen parte ERNEren sorreran. Halako frustrazio eta mingots gusto bat geneukan guztiok Ertzantza ez zelako Euskal Herriak behar zuena. Ordutik hasi ginen alor hori berreskuratu nahian, benetako profesionalak izan nahian, orduan etorriko bait litzateke Euskal Herria gurekin bat; ordaintzen duten polizia jendeak nahi duena behar delako eta ez eskaintzen zaiena. Hori da ERNEren klabea. Alde horretatik ez dugu 'aldaketa'z hitzegin nahi baizik eta garapenaz. Alde horretatik sortu genuen ERNE barruan estudio batzorde bat, justiziaren alde progresista hala nola laborala lantzeko. Informazioa eta formazioa zaindu behar genituela atera genuen horretatik. Eta bi arlo horietan egin dugu lan.
A.–Ze lan klase?
E.– Informazio orri mordoa atera dugu. Formazioan, mintegiak eta antolatuz, zera galdetu diogu gure buruari: ze sindikato da ERNE? Ze polizia eredu da Ertzantza? ERNE sindikato korporatibista zela ikusi genuen. Ertzantza berriz militarista, autoritarioa eta zentralista zela ikusi genuen. Eta hori Ertzantzak zibila, demokratikoa eta autonomoa izan beharko zuenean. Ertzantzak ez zeukan zerikusirik sortu aurretik sondeoetan jendeak eskatutakoarekin. Ertzantzak ez ditu 'protección civil' eta 'seguridad ciudadana'ren paperak betetzen, lehengo poliziaren modelo berri bat bilakatu da traje ezberdin batekin. Gauza zibil bat behar zuen hiritarren arteko arazoak konpontzeko, baina beste polizia bat egin da.
A.– Horren aurrean ze jarrera hartu du zuen sindikatoak?
E.–ERNEk aurten aurkeztutako plataforman, oporrak, diru-kopuruak, lan-istripuak eta abarrak kontutan izateaz gain, lehenengo partean, oinarrizkoan, Ertzantzaren birmoldatzea planteatu genuen, hasiera batean sondeotan jendeak nahi zuen Ertzantza hura lortze arren. Horrek esan nahi du dagoena botatzea eta birreraikitzea. Barne Kontseilaritzak erantzun zigun partez parte ikusi behar genuela arazoa. Lan-saria pittin bat igo eta nahikoa izango zutela pentsatu zuten. Egun gutxi barru jakingo duzu ERNEk mugituko duena oinarrizko planteamenduari ez zaiolako erantzun. ERNEk, Ertzantza aldatzeko eta hobeagotzeko alternatiba bat prestatu du. Gure gizartearen sektore oso garrantzitsuak inplikatu nahi ditugu horretan. Izan ere, 13.000 kostatzen zaio Komunitate Autonomoari urtean Ertzantza mantentzea. Retolazari gustatuko zaio dagoena, baina Euskal Herriari?
A.–Sindikato bezala hazi egin al da ERNE?
E.–Eten gabe. Beti.
A.–Zenbateko inplantazioa daukazue Ertzantzan?
E. - 3.500 ertzain gara orain eta ERNEn mila inguru gaude. Horrezaz gain 'sinpatizantea'k daude, beldurra dela eta ELA-Ertzantzan daudenak. Hauteskundeak eginez gero badakigu erabat irabaziko dugula, baina badakigu baita ere prentsan islada izango duen sindikato bakarra, Barne Kontseilaritzak solaskide bezala hartuko duen bakarra ELA-Ertzantza izango dela. Sortu ginénean gutun bat bidali zuen ELA-Ertzantzak gure afiliatu bakoitzaren etxera 'españolista'k ginela esanaz. Mamuak erabiliz eta Barne Kontseilaritzari zaion beldurrarekin jokatu izan dute beti.
A.–Zein dira ERNEk lortu nahi dituen puntuak?
E.–Eusko funtzionario gorputzarekin parekatzea eskatzen dugu, hasieran bezala, eta Ertzantzaren birplanteaketa lehen aipatu dugun moduan.
A.–Epe luzera ze bide dauka ERNEk?
E.–Planteatzeko daukagu. Epe laburrean garbi daukagu. Luzera begira, seguruenik, mendebaldeko poliziatan ikusten da gurea bezalako sindikatoak sortzen direla, borondate handi batez, bada, arazo puntual bat dagoelako. Arazo hori konpondu eta sindikatu horiek berezko pisurik gabe geratzen dira. Derrigorrezkoa ematen du orduan sinditatoaren hurbiltzea Sindikato Zentral handi batetara. Duela urte bete eskatuta informe bat prestatu dugu, Urrian, Batzar Nagusian aurkeztuko duguna. Sindikato Zentral bakoitza zer den eta ERNEri zer eskaintzen dion aztertu dugu. Gero ikusi beharko dugu independiente jarraitu, nahiz eta jakin epe luzera irtenbiderik ez daukala horrek, edota Sindikato handi baten arrimura etorri. Erabakia ez dago orain hartu beharrik. Atzéra daiteke, baina komeni da aldez aurretik pentsatua izatea.
A.– Ez dizut galdetuko noren arrimura joango zareten...
E.–Ez, ez; gainera jendeak ez du ulertzen 200 laguneko batzar batek ez izatea aukera politiko zehatzik. Bada ez. Gertatzen da Zuzendaritza Batzorderako hautatzen den jendea politikoki markatu gabea dela. Laguntasuna eta gehiago baloratzen dira. Estimulo politikoa negatiboa eta dena izan daiteke horretarako.
A.– Balorazio politikoak egin izan ditu ERNEk: ETArekiko negoaziozioaz, Nafarroa eta Komunitate Autonomoaren batasunaz...
E.–Uste dut kontsiderazio maila oso oinarrizko batzuk badaudela 'politiko'tzat jo ezin direnak. Hiritar baten oinarrizko nazio sentimenduak ezin jo dira politikotzat. Nafarroa Euskal Herria dela esateko ez da froga handirik aurkeztu behar. Ebidentea da.
A.–ETArekiko negoziazioa dela eta...
E.–Sindikatotik Eusko Jaurlaritzaren enkarguz 'espertoek' egindako informera jo genuen. Luze aztertu dugu lan hori eta oso baliagarria iruditu izan zaigu beti. Eta hor esaten den bezala Euskal Herriak jasaten duen arazo politikoa ez da konpontzen destakamentoak bidaliz Norteko probintzietara edota polizia lokala lagunen eta auzoen pertsekuzioan inplikatuz. Arazo guzti hau politikoa da eta politikoak ez dira gauza, beren banidadeak medio, arazoa konpontzeko. Ez dute zezena adarretatik heltzen.
A.–Beste polizien sindikatuekin ze harreman dituzue?
E.–ERNE sortu zenean telegrama asko jaso genituen estatu mailan polizia berritu nahi zuten sindikalisten aldetik. Batzuk hitzaldiak ematera ere etorri ziren. Bisita batzuk ere egin dizkiegu... baina ERNEren sorreratik garbi izan dugu ez dugula inolako polizia sindikaturekin harreman formalik izango kolaborazio mailan, baldin eta ez badituzte oinarrizko puntuak onartzen, hau da, ERNErekin bat egin estatu espainoleko okupazio indarrak Euskaditik aldegin dezaten, eta, Ertzantzaren hedatzearen alde agertzea estatutoaren mugetatik ere gaindi
A.– Komunitate Autonomoko Udaltzainekin izan al duzue kontaktorik ERNEn integratzeko edo?
E.–Ez. Lege mailan ezberdin diren bi gorputz ezberdinen ardurak jaso beharko lirateke bat egitekotan. Baina hain da izugarria Ertzantza barruko konfliktibitatea! Izatekotan beste idazkaritza bat beharko litzateke horretarako ERNE siglen azpian.
A.–Kasu asketan ez al du Ertzantzak Udaltzaingoa ordezkatu honen konpetentziatan?
E.– Bere eremutik kanpo askotan ihardun du. Parlamentua benetazkoa balitz aktuazio asko esplikatu beharko lirateke. Ertzantza dagoen herri batean zerbait gertatu, telefonazo bat jo eta ertzainak ateratzen dira. Edozer gauza egin eta seguru alkatea eta zinegotziak direla azkenak gertatu denaren berri izaten. Jakin nahi nuke alkateek, kenduta hasierako bisita ofiziala, ba ote dakiten zenbat arma, zenbat lagun, ze egitaramu daukan herri horretan ezarritako Ertzantzak. Eta alkatea da herri bateko aginte bakar eta gorena, Cuerdak Gasteizen esaten duen moduan.
A.– Policia Nacional-a, Goardia Civil-a eta Ertzantza. Arazoak? Kolaborazioa?
E.–ERNEren batzarretan komentatutakoak, edota lankideek esandakoak ildo beretik doaz beti: ez da arazorik sortzen ze berehala konpontzen bait dira. Gorputz ezberdinen agertzea Ertzantzaren alde konpontzen da beti. Estatuaren indarren kontrako atentatu bat dagoenean beraiek arlo teknikoaz enkargatzen dira: leherketa etabar. Ertzantzak berriz atestatua egiten du: karretera... Zailagoa da informazio mailan seguruen dagoeneko eman den zenbait gauzatan sartzea. Estatutua erabat bete gabe dagoela eta, agian, ez dago konfidantza handiegirik elkarren artean.
A. - 'Zipaioa'k, 'De verde, de azul, de marrón un cabrón es un cabrón' bezalakoak entzuten dituzuenean, zer sentitzen da?
E.–Ea eta bakoitza nola harrapatzen duen. Bada erantzuten duenik "bai, baina ERNEkoa naiz". Edota aldrebes. Mobida batean neska baten atzetik zihoan ERNEko bat hala agindu ziotela. Neska gelditu, buelta eman eta 'Encima serás de ERNE' bota eta bukatu zuten karrera.
A.–Pertsona bezala kontraesan sakonak izango dituzue, esaterako, beltzez jantzi eta kargatu behar duzuenean...
E.–Unidade berezi horretan apuntatu zarenean gertatzen da hori eta antifazarekin joaten zara. Filosofo edo soziologoek Euskadiko giro eskizofrenikoa aipatzen dutenean kontutan hartu disoziazio horren puntu gorena ertzainen aktuazio bat dela. Ertzaina formazio gutxiko pertsona da askotan, erreflexio gutxikoa eta kortozirkuito grabeak gertatzen dira batzutan. Ertzantzan gertatu izan da suzidio deklaraturen bat eta estalitakoren bat ere.
JOXE MOLLARRI
Endika Etxeandia, ERNE sindikatoaren Idazkari Nagusia.
"Ke Pote" aldizkari jaio berria. Sarreran dionez "euskal gizarte demakratikoari onargarri egingo zaion polizi-eredu bakarra" defenditzen du ERNEk.
Eusko funtzionarioen gorputzarekin parekatzea nahi du ERNEk ertzainentzat.
27-29

GaiezPolitikaEuskal HerrPoliziaEuskal poliErtzaintza
GaiezEkonomiaSindikalginSindikatuaERNE
PertsonaiazETXEANDIA1
EgileezMOLLARRI1Politika

Azkenak
2025-08-30 | Patxi Aznar
Beste urrats oker bat

Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]


2025-08-29 | Egiari Zor
Elkarbizitza demokratikoak begirunea eta neurritasun instituzionala eskatzen ditu

Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]


Caparrosoko Valle de Odieta makroetxaldea epaituko dute lurrak nitratoz kutsatu dituelakoan

Irailaren 2an izango da epaiketa Iruñeko Zigor Arloko 2. epaitegian, ustez 2021ean makroetxaldeak haren inguruko lurrak minden hondakinekin kutsatzeagatik. Sasoi hartan Valle de Odieta makroetxaldeko administrazio kontseiluan ari ziren bost pertsona epaituko dituzte.


Maila altua

Fitxa: Musika Hamabostaldia. Gewandhausorchester Leipzig.
Zuzendaria: Andris Nelsons.
Bakarlaria: Isabelle Faust (biolina).
Egitaraua: Pärt, Dvorak eta Sibeliusen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]


Eskoletako euskalduntzea “arriskuan” ikusita, Aiaraldeko dozena bat ikastetxek konpromisoen dekalogoa adostu dute

Gordin esan dute Aiaraldeko ikastetxeok: euskalduntzea “arriskuan dago” eta ikastetxeek, bakarrik, ezin diote aurre egin “egoera larriari”. Autokritika egin, eta hamar konpromiso hartu dituzte, hezkuntza komunitateek praktikara eramatekoak. Era berean,... [+]


Atlantikoko korronte baten kolapsoa adituek uste baino gertagarriagoa da

Ikerketa batek ondorioztatu du adituek uste baino AMOC korrontearen kolapsoa egoteko aukera handiagoak daudela. Korrontean aldaketa handiek eta azkenengo kolapso batek euri tropikaletan eraldaketa handiak eragingo lituzke, Europan negu oso hotzak eta uda lehorrak izango... [+]


Gutxienez 23 hildako izan dira Errusiak Kieven egin duen aire erasoan

600 misil eta dronetik gora bota ditu Errusiak Ukrainako hiriburuaren aurka. Gerra hasi zenetik egindako aire eraso handienetakoa da. Zelenskik nazioarteari eskatu dio erantzun dezala, Putin Trumpekin bildu eta bi aste eskasera.


2025-08-29 | Joan Mari Beloki
Trump bake bila?

Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]


Poligono eolikoak: oportunismo gutxiago eta plangintza demokratiko gehiago

Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]


Nafarroako informazioaren arloko profesionalek Gazako kazetarien sarraskia salatu dute

Informazioaren arloko dozenaka profesional bildu dira ostegun arratsaldean Iruñeko Gazteluko Plazan, Gazan kazetari lanetan ari direnen aurka Israelgo armada egiten ari den sarraskia salatzeko.


Semaforo gorria

Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko... [+]


Kai Nakaik, Marenek eta Olatz Salvadorrek gezurtatu egin dute Bilboko Udalak esandakoa: ez zien beste eszenatoki bat eskaini

Bilboko Udalak ostegunean adierazi du Abandoibarrako kontzertua bertan behera geratu eta gero, Plaza Biribileko agertokia eskaini ziela hiru artistei, baina ezezkoa eman zutela. Abeslariek bertsio hori ukatu eta zehaztu dute: bakarrik Kai Nakari eskaini zioten.


Bigarren aldiz moztu dute Espainiako Vuelta Israelen parte-hartzea salatzeko

Bigarren aldiz gelditu dute Katalunian Espainiako Vuelta Israel-Premier Tech taldearen parte-hartzea salatzeko. Hainbat pertsonak Palestinako banderak atera dituzte eta txirrindularien bidea oztopatu dute Oloten.


“Bero jasangaitza” eta “arreta urria” salatu dute Nafarroako Ospitale Unibertsitarioan

Nafarroako Osasun Departamentuak iragarri du ospitaleko solairu gehienak klimatizatuko dituztela 2026 amaierarako. ARGIAk elkarrizketaturiko bi erizain laguntzaileek nabarmendu dute premiazkoa dela banako gelak, komun irisgarriak eta aire girotua izatea.


Araba eta Nafarroa zeharkatzen zuten Forestaliaren bi autopista elektriko bertan behera geratu dira

Araba eta Nafarroa zeharkatu behar zituzten goi-tentsioko bi linea elektrikoren proiektuak ez dira gauzatuko. Espainiako Trantsizio Ekologikorako Ministerioak Aragoiko Tueste herrian Forestaliak egin behar zituen lau poligono eolikoen proiektuak artxibatu ditu.


Eguneraketa berriak daude