"Ertzantza Militarista, Autoritarioa Eta Zentralista Da''

1987ko urriaren 04an

Endika Etxeandia ERNEko kideari elkarrizketa
Ertzantza Aldatzeko Eta Hobeagotzeko Alternatiba Bat Prestatu Du ERNEk:
"Ertzantza Militarista, Autoritarioa Eta Zentralista Da''
ERNE 85.eko Azaroaren 24an sortu zen, Ertzantzak urte t'erdi baino ez zituela artean. 86.eko Urtarrilaren bukaeran Zuzendaritza Batzordeak egindako zenbait deklarazio zirela eta zazpi espultsatu izan ziren: sindikatoaren buru osoa. Epailearen sententzia aldeko baten ondoren lanera bueltatu eta ERNE sendotzen jarraitu dute. Lan arazoak alde batera, ez datoz bat gaur egungo Ertzantzarekin eta alternatiba bat prestatu dute, informazioa eta formazioa landu eta 'Ke Pote' aldizkariaren zero zenbakia argitaratzeaz gain. Bilhoio egoitzan hitzegin dugu.
ARGIA.–Zertan bukatu da espultsatuen afera?
ERNE.–Garai horretan gertakizun grabe bat izan genuen: tiro egiteko jarreran agertu ziren ertzain batzuk desalojatu behar zuten txabola baten aurrean, prentsa guztian. Ertzantzari eman nahi izan zitzaion irudia lur jota utzi zuen horrek berehala. Demarkazio horretan ezin arituaz gain, desalojatu behar zuten txabolistak koktel molotov bat bota zuela izan zen aitzakia. Nahikoa zuten eskabadora bertan zegoela abisu ematea eta berarekin hitzegitea.
Hori zela eta prentsaurreko bat eman genuen. ERNEren zuzendaritza batzordekoek esan genuen ertzainen lehen promozioaren formazioa oso eskasa izan zela eta ardura puesto guztiak 'dedokraziaz' erabaki zituztela.
Gertatu zitzaigun Azaroan aurkeztu arren, eta ustez legalki osatutako sindikatoa izan arren, inskribitu gabe zegoela despatxo batetik bestera zebiltzalarik gure abogatuak. Prentsaurrekoan sindikato moduan hitzegin genuen eta horixe aprobetxatu zuen Barne Kontseilaritzak: legalki sindikatoa ez ginela esan, funtzionario hutsak ginela esan eta Eugenio Ibartzabalek, prentsa guztia konbokatuz, iragarri zuen disziplina faltak egiteagatik zazpi ertzain espultsatuak izan zirela. Disziplina faltarik ez genuen bakar batek ere. Barne Kontseilaritzak sindikatoaren kupula ebaki zuen.
A.–Dena dela berriro izan zineten onartuak.
E.–Hilabete batzuk geroago Bilboko epaitegiak gure aldeko sententzia eman zuen eta onartu behar izan ziguten lanean. Hori zela eta zerbitzutik aldentzea erabaki zuten, sei urtez. Horrelakorik ez da gertatu ez eta estatu espainoleko polizia gorputzetan.
Guzti honek garbi erakusten du Barne Kontseilaritzaren autoritarismoa. Kontutan hartuta Euskal Herriak polizia espainolak utzitako herentziarekin amaitu nahi zuela, eta gorputz berri bat nahi zuela, izaera demokratikokoa... ikusi besterik ez dago zer egin zuten.
A.–Ze aldaketa izan ditu ERNEk ordutik hona?
E. - 'Aldaketa' ez da hitzik egokiena. Orduko ertzainen erdiak baino gehiago hartu zuen parte ERNEren sorreran. Halako frustrazio eta mingots gusto bat geneukan guztiok Ertzantza ez zelako Euskal Herriak behar zuena. Ordutik hasi ginen alor hori berreskuratu nahian, benetako profesionalak izan nahian, orduan etorriko bait litzateke Euskal Herria gurekin bat; ordaintzen duten polizia jendeak nahi duena behar delako eta ez eskaintzen zaiena. Hori da ERNEren klabea. Alde horretatik ez dugu 'aldaketa'z hitzegin nahi baizik eta garapenaz. Alde horretatik sortu genuen ERNE barruan estudio batzorde bat, justiziaren alde progresista hala nola laborala lantzeko. Informazioa eta formazioa zaindu behar genituela atera genuen horretatik. Eta bi arlo horietan egin dugu lan.
A.–Ze lan klase?
E.– Informazio orri mordoa atera dugu. Formazioan, mintegiak eta antolatuz, zera galdetu diogu gure buruari: ze sindikato da ERNE? Ze polizia eredu da Ertzantza? ERNE sindikato korporatibista zela ikusi genuen. Ertzantza berriz militarista, autoritarioa eta zentralista zela ikusi genuen. Eta hori Ertzantzak zibila, demokratikoa eta autonomoa izan beharko zuenean. Ertzantzak ez zeukan zerikusirik sortu aurretik sondeoetan jendeak eskatutakoarekin. Ertzantzak ez ditu 'protección civil' eta 'seguridad ciudadana'ren paperak betetzen, lehengo poliziaren modelo berri bat bilakatu da traje ezberdin batekin. Gauza zibil bat behar zuen hiritarren arteko arazoak konpontzeko, baina beste polizia bat egin da.
A.– Horren aurrean ze jarrera hartu du zuen sindikatoak?
E.–ERNEk aurten aurkeztutako plataforman, oporrak, diru-kopuruak, lan-istripuak eta abarrak kontutan izateaz gain, lehenengo partean, oinarrizkoan, Ertzantzaren birmoldatzea planteatu genuen, hasiera batean sondeotan jendeak nahi zuen Ertzantza hura lortze arren. Horrek esan nahi du dagoena botatzea eta birreraikitzea. Barne Kontseilaritzak erantzun zigun partez parte ikusi behar genuela arazoa. Lan-saria pittin bat igo eta nahikoa izango zutela pentsatu zuten. Egun gutxi barru jakingo duzu ERNEk mugituko duena oinarrizko planteamenduari ez zaiolako erantzun. ERNEk, Ertzantza aldatzeko eta hobeagotzeko alternatiba bat prestatu du. Gure gizartearen sektore oso garrantzitsuak inplikatu nahi ditugu horretan. Izan ere, 13.000 kostatzen zaio Komunitate Autonomoari urtean Ertzantza mantentzea. Retolazari gustatuko zaio dagoena, baina Euskal Herriari?
A.–Sindikato bezala hazi egin al da ERNE?
E.–Eten gabe. Beti.
A.–Zenbateko inplantazioa daukazue Ertzantzan?
E. - 3.500 ertzain gara orain eta ERNEn mila inguru gaude. Horrezaz gain 'sinpatizantea'k daude, beldurra dela eta ELA-Ertzantzan daudenak. Hauteskundeak eginez gero badakigu erabat irabaziko dugula, baina badakigu baita ere prentsan islada izango duen sindikato bakarra, Barne Kontseilaritzak solaskide bezala hartuko duen bakarra ELA-Ertzantza izango dela. Sortu ginénean gutun bat bidali zuen ELA-Ertzantzak gure afiliatu bakoitzaren etxera 'españolista'k ginela esanaz. Mamuak erabiliz eta Barne Kontseilaritzari zaion beldurrarekin jokatu izan dute beti.
A.–Zein dira ERNEk lortu nahi dituen puntuak?
E.–Eusko funtzionario gorputzarekin parekatzea eskatzen dugu, hasieran bezala, eta Ertzantzaren birplanteaketa lehen aipatu dugun moduan.
A.–Epe luzera ze bide dauka ERNEk?
E.–Planteatzeko daukagu. Epe laburrean garbi daukagu. Luzera begira, seguruenik, mendebaldeko poliziatan ikusten da gurea bezalako sindikatoak sortzen direla, borondate handi batez, bada, arazo puntual bat dagoelako. Arazo hori konpondu eta sindikatu horiek berezko pisurik gabe geratzen dira. Derrigorrezkoa ematen du orduan sinditatoaren hurbiltzea Sindikato Zentral handi batetara. Duela urte bete eskatuta informe bat prestatu dugu, Urrian, Batzar Nagusian aurkeztuko duguna. Sindikato Zentral bakoitza zer den eta ERNEri zer eskaintzen dion aztertu dugu. Gero ikusi beharko dugu independiente jarraitu, nahiz eta jakin epe luzera irtenbiderik ez daukala horrek, edota Sindikato handi baten arrimura etorri. Erabakia ez dago orain hartu beharrik. Atzéra daiteke, baina komeni da aldez aurretik pentsatua izatea.
A.– Ez dizut galdetuko noren arrimura joango zareten...
E.–Ez, ez; gainera jendeak ez du ulertzen 200 laguneko batzar batek ez izatea aukera politiko zehatzik. Bada ez. Gertatzen da Zuzendaritza Batzorderako hautatzen den jendea politikoki markatu gabea dela. Laguntasuna eta gehiago baloratzen dira. Estimulo politikoa negatiboa eta dena izan daiteke horretarako.
A.– Balorazio politikoak egin izan ditu ERNEk: ETArekiko negoaziozioaz, Nafarroa eta Komunitate Autonomoaren batasunaz...
E.–Uste dut kontsiderazio maila oso oinarrizko batzuk badaudela 'politiko'tzat jo ezin direnak. Hiritar baten oinarrizko nazio sentimenduak ezin jo dira politikotzat. Nafarroa Euskal Herria dela esateko ez da froga handirik aurkeztu behar. Ebidentea da.
A.–ETArekiko negoziazioa dela eta...
E.–Sindikatotik Eusko Jaurlaritzaren enkarguz 'espertoek' egindako informera jo genuen. Luze aztertu dugu lan hori eta oso baliagarria iruditu izan zaigu beti. Eta hor esaten den bezala Euskal Herriak jasaten duen arazo politikoa ez da konpontzen destakamentoak bidaliz Norteko probintzietara edota polizia lokala lagunen eta auzoen pertsekuzioan inplikatuz. Arazo guzti hau politikoa da eta politikoak ez dira gauza, beren banidadeak medio, arazoa konpontzeko. Ez dute zezena adarretatik heltzen.
A.–Beste polizien sindikatuekin ze harreman dituzue?
E.–ERNE sortu zenean telegrama asko jaso genituen estatu mailan polizia berritu nahi zuten sindikalisten aldetik. Batzuk hitzaldiak ematera ere etorri ziren. Bisita batzuk ere egin dizkiegu... baina ERNEren sorreratik garbi izan dugu ez dugula inolako polizia sindikaturekin harreman formalik izango kolaborazio mailan, baldin eta ez badituzte oinarrizko puntuak onartzen, hau da, ERNErekin bat egin estatu espainoleko okupazio indarrak Euskaditik aldegin dezaten, eta, Ertzantzaren hedatzearen alde agertzea estatutoaren mugetatik ere gaindi
A.– Komunitate Autonomoko Udaltzainekin izan al duzue kontaktorik ERNEn integratzeko edo?
E.–Ez. Lege mailan ezberdin diren bi gorputz ezberdinen ardurak jaso beharko lirateke bat egitekotan. Baina hain da izugarria Ertzantza barruko konfliktibitatea! Izatekotan beste idazkaritza bat beharko litzateke horretarako ERNE siglen azpian.
A.–Kasu asketan ez al du Ertzantzak Udaltzaingoa ordezkatu honen konpetentziatan?
E.– Bere eremutik kanpo askotan ihardun du. Parlamentua benetazkoa balitz aktuazio asko esplikatu beharko lirateke. Ertzantza dagoen herri batean zerbait gertatu, telefonazo bat jo eta ertzainak ateratzen dira. Edozer gauza egin eta seguru alkatea eta zinegotziak direla azkenak gertatu denaren berri izaten. Jakin nahi nuke alkateek, kenduta hasierako bisita ofiziala, ba ote dakiten zenbat arma, zenbat lagun, ze egitaramu daukan herri horretan ezarritako Ertzantzak. Eta alkatea da herri bateko aginte bakar eta gorena, Cuerdak Gasteizen esaten duen moduan.
A.– Policia Nacional-a, Goardia Civil-a eta Ertzantza. Arazoak? Kolaborazioa?
E.–ERNEren batzarretan komentatutakoak, edota lankideek esandakoak ildo beretik doaz beti: ez da arazorik sortzen ze berehala konpontzen bait dira. Gorputz ezberdinen agertzea Ertzantzaren alde konpontzen da beti. Estatuaren indarren kontrako atentatu bat dagoenean beraiek arlo teknikoaz enkargatzen dira: leherketa etabar. Ertzantzak berriz atestatua egiten du: karretera... Zailagoa da informazio mailan seguruen dagoeneko eman den zenbait gauzatan sartzea. Estatutua erabat bete gabe dagoela eta, agian, ez dago konfidantza handiegirik elkarren artean.
A. - 'Zipaioa'k, 'De verde, de azul, de marrón un cabrón es un cabrón' bezalakoak entzuten dituzuenean, zer sentitzen da?
E.–Ea eta bakoitza nola harrapatzen duen. Bada erantzuten duenik "bai, baina ERNEkoa naiz". Edota aldrebes. Mobida batean neska baten atzetik zihoan ERNEko bat hala agindu ziotela. Neska gelditu, buelta eman eta 'Encima serás de ERNE' bota eta bukatu zuten karrera.
A.–Pertsona bezala kontraesan sakonak izango dituzue, esaterako, beltzez jantzi eta kargatu behar duzuenean...
E.–Unidade berezi horretan apuntatu zarenean gertatzen da hori eta antifazarekin joaten zara. Filosofo edo soziologoek Euskadiko giro eskizofrenikoa aipatzen dutenean kontutan hartu disoziazio horren puntu gorena ertzainen aktuazio bat dela. Ertzaina formazio gutxiko pertsona da askotan, erreflexio gutxikoa eta kortozirkuito grabeak gertatzen dira batzutan. Ertzantzan gertatu izan da suzidio deklaraturen bat eta estalitakoren bat ere.
JOXE MOLLARRI
Endika Etxeandia, ERNE sindikatoaren Idazkari Nagusia.
"Ke Pote" aldizkari jaio berria. Sarreran dionez "euskal gizarte demakratikoari onargarri egingo zaion polizi-eredu bakarra" defenditzen du ERNEk.
Eusko funtzionarioen gorputzarekin parekatzea nahi du ERNEk ertzainentzat.
27-29

GaiezPolitikaEuskal HerrPoliziaEuskal poliErtzaintza
GaiezEkonomiaSindikalginSindikatuaERNE
PertsonaiazETXEANDIA1
EgileezMOLLARRI1Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Lagunak, adiskideak eta beste hainbat etsai

Gorka Bereziartua

Hezkuntza komunitateak protestara deitu du Palestinako haur eta nerabeen alde

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

2x11: Odei Barroso | Erabakiak hartzea

ARGIA

Hezkuntza publikoari buruz hitz txintik ere ez hauteskundeetan!

Nagore Iturrioz Lopez | Yolanda Porres García | Steilas sindikatua

Beste 40 urtez esperoan egon nahi ez baduzue

Iñigo Satrustegi

Azkenak

2024-04-30 | Gedar

Pertsona afroamerikar bat erail du Poliziak AEBetan, belaunarekin lepoa estutu ostean

Istripu batetik ihes egin zuela aitzakiatzat hartuta, taberna batera sartu, lurrera bota eta buruz behera lotu zuten poliziek 53 urteko gizona. Zortzi minutuz izan zuten lurrean.

2024-04-30 | Mikel Aramendi

Aranetatarrak

2024-04-30 | Axier Lopez

Hinteligentzia

2024-04-30 | Mikel Garcia Idiakez

Nola landu desirak, aniztasun sexuala edota identitatea 12-18 urteko ikasleekin?

Gorputzak, identitateak, desirak, justizia soziala, ahalduntzea eta memoria: sei arlo horien bueltako unitate didaktikoak kaleratu dituzte, DBH eta Batxilergoko ikasleekin lantzeko. LGBT+ pertsonen testigantzak, diskriminazioa eta aldarrikapenak oinarri, “armairuan... [+]

2024-04-29 | ARGIA

2x11: Odei Barroso | Erabakiak hartzea

MULTIMEDIA - BTN

Eguneraketa berriak daude