Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

ostirala 2025eko uztailaren 25ean

Joseba Arregi "AEKrekin Hitz Egitera Kondizionatuta Nago"

1987ko apirilaren 05ean

Inprimatu

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Egin ARGIAkoa

Joseba Arregiri elkarrizketa
Korrikan Parterik Hartuko Ez Duela Baieztatu Digu
Joseba Arregi "AEKrekin Hitz Egitera Kondizionatuta Nago"
Euskeraren problematikaz mintzo garela, ez ahaztu Kultur Ministeritzan dagoen sailberu berriaren eritzia. Joseba Arregi lagun zaharra dugu hizkuntzaren munduan mugitzen garenontzat. Lagun zaharra eta maiz kritikatua. Istiluak etengabeak izan ziren ministraria izan zen aurrekoan. Oraingoan, antzeko jarrera ikusi diogu.
ARGIA.– Aurreko fasea eta oraingoaren artean alde nabaririk ikusten duzu?
JOSEBA ARREGI.–Lehenengo berezitasuna, lehen alderdi bakarra zegoela, eta oraingoan bi alderdiek osatutako koalizio bat. Baina barrutik ikusita nik ez dut alderik nabaritzen. Jarraipen hitzak izen onik ez duen arren, nolabaiteko jarraipena egon dela esan daiteke, nahiz eta egoera politiko bakoitzera egoki behar den.
Orohar, bi fase bereiz daiteke, ezer ez zegoenetik hainbat gauza sortu (Orkesta, Antzerki, HABE...), eta bigarren fasean aurreko hori asentatu. Azken hiru-lau urtetatik nik esango nuke ez dela gauza handirik aldatu.
A.–Beraz, nola baloratzen duzu zare aurrean egondakoen lana?
J.A.–Ondo, funtsean ez dut uste ni egon nintzenetik politika ikuspegi aldaketa egon denik.
A.–Bigarren agintaldi honetarako projektu berexirik duzu, euskarareriko batez ere?
J.A.–Oraindik eseri besterik ez gara egin. Taldea osatutakoan gure plangintza guztia egingo dugu. Badakigu aldaketa batzu egingo direla, programak aldatuko dira, eta euskararekiko, azken urteotan esperientziak batuz, hizkuntza politika ordezkaritzarekin batera, planiflkazioa egin. Horrek ez du esan nahi orain arte egon ez denik. Baina orain tajutu behar da.
A.–Zehaztu ahal zenuke aldaketek zein alorretan izango diren?
J.A.–Aldaketak batez ere euskara politikan izango dira, irakaskuntza munduan, zenolako pausuak ematen diren, eta azkarregi edo mantsoago eman behar diren, baina batek badaki zer egin behar den mundu horretan, eta euskalduntze-afabetatze munduan ere, batek badaki zer egin behar den euskaltegiekin. Honela jarri edo hala jarri, eztabaidatu egingo dira era bateko edo besteko... Kontua da pausuak nola eman euskara erabilia itan dadin. Hor dago koska.
A.–Lehen aipatu duzun planifikazioa, bakarrik Jaurlaritzatik egongo da, edo beste erakundeekin batera, Elkarlan, AEK eta abar?
J.A.–Aprobetxatu, dena aprobetxatuko da, baina azken batetan erantzukizuna Jaurlaritzak dauka, berak egin behar du plangintza. Bere erantzukizun horri ez dio uko egingo.
A.–Jaurlaritzatik orain arte IRALE, HABE, IVAPE, eta abar sortu dira. Egindako inbertsioa ikusita, alde batetik, eta eman dituen emaitzak (oso baxuak kuantiltatiboki) bestetik, zenolako balorapena egiten duzue?
J.A.– Errendimendua neurtzea ez dut uste hain erraz egin daitekeenik. Hau ez da torlojuak egitea bezalakoa. Planifikazioari buruz hitz egiterakoan ahaztu behar ez dena zera da, hizkuntza gertakizun sozio-kolektiboa dela Errendimenduak baloratu behar dira, baina ez bakarrik kuantitatiboki. Baina nola neurtu, eta noiz neurtu, zein fasetan?
A.–Plangintza orokor horretan, nola kokatzen dituzu euskeraren aldeko kanpaina puntualak?
J.A.– Primeran sartzen dira. Plangintza orokorrak ez du esan nahi den-dena goitik behera lotu behar denik. Plangintzan helburuak, lehentasunak eta baliabideak jarri behar dira, eta dena pentsatu. Horren barrnan ekintza puntualak egon daitezke. Egon daitezke beste ekintza batzu, noski, puntualak baina gehiago direnak, eta helburu orokorraren kontra joan daitezkeenak. Eta horiek ez dira sartzen.
A.–Zein helburu bete beharko lituzke plangintza orokorrak?
J.A.–Helburuak Parlamentuak legez eman dituenak dira. Beste era batera esanda, helburua da Euskal Herria euskalduntzea.
A.–Nola baloratzen duzu KORRIKA?
J.A.–Bueno, hor dagoen zerbait da. Batek pentsa dezake benetako euskalduntze fruitua zerbaterainokoa den edo ez. Nik uste dut horrelako gauzak, bat edo beste, beharrezkoak izan direla, noski luzarorako beste lan estrukturatu bat baldin badauka.
A.–Zuk KORRIKA. parte hartuko duzu?
J.A.–Inoiz ez dut parte hartu, eta aurten ere ez. Nik korrika, eguneroko egiten dut, euskararen alde.
A.–Lehen esan duzunagatik ulertu behar da KORRIKA ez dagoela luzarorako lan estrukturatu batetan koktuta?
J.A.–Ezagunak dira Jaurlaritza eta AEKren arteko diferentziak. Ez dira oraingoak. Lehengo egunean batek esaten zidan pena dela Administraziotik euskararen aldeko ahalegin batzu egitea, eta hor dagoen beste mugimendu batekin, orain arte behintzat, biderik aurkitu ez izana. Eta egia da. Elkarren kontra aritu beharrean, hobe dela euskararen munduan zenbat eta gehiago elkar lanean jardun, denon hoberako. Baina guk erakunde bezala gure kriterioak defenditu behar ditugu.
A.–Akordio-marko egiteko zein dira oztopoak, zare ustez?
J.A.–Bueno, oztopoak asko dira, eta gainera ezagunak. Aspaldidanik datoz, Kontseilu Orokorra zegoen garaitik bertatik. Azkenengoak, HABE legea aprobatu zen geroztik datoz.
A.–Diferentzink hor daude egon, baina zuen aldetik, fase berri honetan, hurbilketarako ahaleginik egingo duzue?
J.A.–Ahaleginak ez ditut ezezkotzat emango sekula, baina gauza bat garbi geratuaz, erakunde ofizialak erakunde direla.
A.–AEKn gauza batzu aldatu direnez, gerta liteke ere erakundearen aldetik zerbait aldatzea, edo inposibletzat jotzen duzu?
J.A.–Galtzen den azkena itxaropena da, eta ezinezkotzat ez dut jotzen baina guk egindako legea ez dugu aldatuko
A.–Legeak ere denboraz edo garapenaz aldatu egiten dira.
J.A.-Legeak aldatzeko arrazoi sendo bat egon behar du. Guk egingo ez duguna da gure legitimazioa ukatu. Eta askotan, zuzenki ez bada, zeharka hori da eskatzen dena. Hortik aurrera hitz egin? Bai, beti gaude hitz egiteko prest. Beste erakunde batzurekin hitzarmenak egin ditugu, Deustuko Unibertsitatea, Labayru-rekin eta abar.
A.– Baina AEKri dagokiola, borondate falta aurpegiratu zaio Jaurlaritzari.
J.A.– Borondate politiko kontuarekin beti gauza bera gertatzen da. Sarri aipatzen da. Baina askotan arazo teknikoak izan daitezke, eta ez borondate politikoa. Kontua ez da borondate politikoa.
A.–Orohar, nola baloratzen duzu AEKren lana?
J.A.–Aspaldidanik sortua da, eta garatzen joan ahala, konotazio politiko batzu hartu zituen. Bestalde, alfabetatzerako ere badela esaten du, baina arlo horretan porrot egin du nire ustez. Gehiago gelditu da euskalduntzean afiabetatzean baino. Gero, denboraz, arazoak sortu dira erakunde askotan, eta honetan ere bai. Garai batetan hasi zen beharra zegoelako, borondatea zen nagusi, baina profesionalizazio batetarako jo behar zuen. Beste toki batzutan, martxa handiagoz, joan dira profesionalizatzen. Eta gauza biak behar dira, militantzia, baina aldi berean profesionalizatzen joatea.
A–Konotazio politikoek zerikusirik badute zure jarreran?
J.A.–Nahiz eta esan ezetz, ez direla kontutan hartzen, beti daude barruan. Beste zerbait esatea lelokeria litzatekeela uste dut. Konturatu gabe jarrerak hartzen dira. Baina azken batetan ez da hitzarmen batetara ez iristeko arrazoirik. Inuxentearena egin gabe, errekonozituz konotazioak egon daitezkeela, eta zerikusi eduki dezakeela gobernu bibalente honetan, baina ez luke hitzarmena oztopatuko.
A.–Batzutan ematen du badagoela aurrejerrera bat, batez ere zure aldetik, gai honetara ez zatozela guztiz libre.
J.A.–Bueno, dudarik ez dago egon naitekeela kondizionatuta. Historiak hor daude, eta elkarrekin izandako harremanak ere bai. Baina nik esaten dizut, biderik baldin badago guk eutsi behar diogunari uzteko moduan egonik, ni, bueno, saiatuko naizela. Horrela egin beharra dagoelako, eta enkargu hori eman didatelako postu honetan jartzerakoan. Ahaztu behar ditut nire kondizionamendu pertsonalak, nahiz eta egon. Baina hori gainera, niri inoiz ez zait gehiegirik kostatzen.
A.–Sozialki, konponbidesk bilatzeko eskaera susmatzen da hainbat girotan.
J.A.– Beharrezkoa da, eta agian etorkizunean tokatuko zaigu batasun batetara jotzea. Horrek eskatzen du denak, denak horretan ekitea, eta beste partidu guztientzako agian onartu ezinak diren baldintzak, alde batera utzi beharra. Problema izango da zein baldintzetan egin batasuna. Bizi dugun egoeragatik agian batasun horrek zentzu politikoa eduki beharko du, eta berriro tokatuko zaigu milintantismoa oso kontutan hartzea.
A.–Amaitzeko, fase berri honetan zein gauzek edukiko dute lehentasana?
J.A.–Lehen bezala lehentasuna euskarak edukiko du. Asko eta asko pentsatu behar da, eta bigarrenez, nola sortu herri bakar bat, hemen dagoen pluraltasunaz. Ardura eta kezka handiarekin ikusten du arazo hau sail honek. Oztopo handiena da hemen ez onartzea herri bakar bat garela, bat bakarrik.
A.–Gobernu honek badu kredibilitate nahikerik?
J.A.–Gure baseetan bai, zalantzarik gabe, eta orohar, batetik dauka Lege Biltzarrak ematen diona. Gehiengoa dauka, eta kontutan hartzekoa da. Beste aldetik, nik badakit kalean zalantzak egon daitezkeela, eszeptizismoa, baina gure esku egongo da gero gure alde irabaztea eszeptizismoa.
44-45

GaiezHizkuntzaEuskaraNormalkuntzHizkuntz poEAE
GaiezHizkuntzaEuskaraEkitaldiakKorrika
GaiezHizkuntzaEuskaraAlfabetatzeAEKEkitaldiakKorrika
PertsonaiazARREGI4

ASTEKARIA

1145. zenbakia

1987ko apirilaren 05

ASTEKARIA PDF-an

Irakurrienak

Matomo erabiliz

“Sortzetiko gaixotasunak ditugunok ez daukagu erabakitzeko aukerarik gauza askotan”

Onintza Enbeita

Desobedientzia praktikatzen

Onintza Irureta Azkune

Ofizio bat, transmititu eta eraberritzeko

Larraitz Fagundez Osa

Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Jon Fernández González

Sare sozialetatik ihes egin duten gazteak: “Saturatuta bukatu nuen”

Mikel Garcia Idiakez

Azkenak

2025-07-25 | Iñaki Rodrigo Etxebarriarteun

Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]

2025-07-25 | Ana Morales

Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]

2025-07-25 | Julen Orbea

Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]

2025-07-24 | Mikel Hualde Otamendi

Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]

2025-07-24 | Danel Abando Olabarri

Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]

2025-07-24 | Amasamendi Bizirik

Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]

2025-07-24 | Jon Fernández González

Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]

2025-07-24 | Eneko Imaz Galparsoro

Udal legearen kontrako epai euskarafoboa

Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]

2025-07-24 | Urko Apaolaza Avila

Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]

2025-07-24 | Jon Fernández González

Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]

2025-07-24 | Eneko Imaz Galparsoro

Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]

2025-07-24 | Agustin Gorbea Aguirre

Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]

2025-07-24 | Nicolas Goñi

Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]

2025-07-24 | Jon Fernández González

Sektore publikoan gurasotasun baimena luzatu eta seme-alaba bakoitzeko diru laguntza handituko duela iragarri du Jaurlaritzak

Eusko Jaurlaritzaren Familia, Haur eta Nerabeen V. plana aurkeztu du Nerea Melgosa sailburuak asteazkenean. Hamazazpi "trakzio-neurri berritzaile" jaso ditu planak, baina ez dute zehaztu noiz jarriko diren indarrean.

2025-07-24 | Urko Apaolaza Avila

CAFek giza eskubideak errespetatzen dituela “baieztatu” beharko du, Belgikako kontratu milioiduna eskuratzeko

Beasaingo enpresak 1.695 milioi euroko kontratua lortu du Belgikako SNCB-NMBS tren konpainia publikoarentzat 54.000 plaza dituzten bagoiak egiteko. Baina aurretik, belgikar konpainiak eskatu dio bere jarduerek nazioarteko zuzenbidea eta giza eskubideak errespetatzen dituztela... [+]

Eguneraketa berriak daude