Joseba Arregi "AEKrekin Hitz Egitera Kondizionatuta Nago"

Joseba Arregiri elkarrizketa
Korrikan Parterik Hartuko Ez Duela Baieztatu Digu
Joseba Arregi "AEKrekin Hitz Egitera Kondizionatuta Nago"
Euskeraren problematikaz mintzo garela, ez ahaztu Kultur Ministeritzan dagoen sailberu berriaren eritzia. Joseba Arregi lagun zaharra dugu hizkuntzaren munduan mugitzen garenontzat. Lagun zaharra eta maiz kritikatua. Istiluak etengabeak izan ziren ministraria izan zen aurrekoan. Oraingoan, antzeko jarrera ikusi diogu.
ARGIA.– Aurreko fasea eta oraingoaren artean alde nabaririk ikusten duzu?
JOSEBA ARREGI.–Lehenengo berezitasuna, lehen alderdi bakarra zegoela, eta oraingoan bi alderdiek osatutako koalizio bat. Baina barrutik ikusita nik ez dut alderik nabaritzen. Jarraipen hitzak izen onik ez duen arren, nolabaiteko jarraipena egon dela esan daiteke, nahiz eta egoera politiko bakoitzera egoki behar den.
Orohar, bi fase bereiz daiteke, ezer ez zegoenetik hainbat gauza sortu (Orkesta, Antzerki, HABE...), eta bigarren fasean aurreko hori asentatu. Azken hiru-lau urtetatik nik esango nuke ez dela gauza handirik aldatu.
A.–Beraz, nola baloratzen duzu zare aurrean egondakoen lana?
J.A.–Ondo, funtsean ez dut uste ni egon nintzenetik politika ikuspegi aldaketa egon denik.
A.–Bigarren agintaldi honetarako projektu berexirik duzu, euskarareriko batez ere?
J.A.–Oraindik eseri besterik ez gara egin. Taldea osatutakoan gure plangintza guztia egingo dugu. Badakigu aldaketa batzu egingo direla, programak aldatuko dira, eta euskararekiko, azken urteotan esperientziak batuz, hizkuntza politika ordezkaritzarekin batera, planiflkazioa egin. Horrek ez du esan nahi orain arte egon ez denik. Baina orain tajutu behar da.
A.–Zehaztu ahal zenuke aldaketek zein alorretan izango diren?
J.A.–Aldaketak batez ere euskara politikan izango dira, irakaskuntza munduan, zenolako pausuak ematen diren, eta azkarregi edo mantsoago eman behar diren, baina batek badaki zer egin behar den mundu horretan, eta euskalduntze-afabetatze munduan ere, batek badaki zer egin behar den euskaltegiekin. Honela jarri edo hala jarri, eztabaidatu egingo dira era bateko edo besteko... Kontua da pausuak nola eman euskara erabilia itan dadin. Hor dago koska.
A.–Lehen aipatu duzun planifikazioa, bakarrik Jaurlaritzatik egongo da, edo beste erakundeekin batera, Elkarlan, AEK eta abar?
J.A.–Aprobetxatu, dena aprobetxatuko da, baina azken batetan erantzukizuna Jaurlaritzak dauka, berak egin behar du plangintza. Bere erantzukizun horri ez dio uko egingo.
A.–Jaurlaritzatik orain arte IRALE, HABE, IVAPE, eta abar sortu dira. Egindako inbertsioa ikusita, alde batetik, eta eman dituen emaitzak (oso baxuak kuantiltatiboki) bestetik, zenolako balorapena egiten duzue?
J.A.– Errendimendua neurtzea ez dut uste hain erraz egin daitekeenik. Hau ez da torlojuak egitea bezalakoa. Planifikazioari buruz hitz egiterakoan ahaztu behar ez dena zera da, hizkuntza gertakizun sozio-kolektiboa dela Errendimenduak baloratu behar dira, baina ez bakarrik kuantitatiboki. Baina nola neurtu, eta noiz neurtu, zein fasetan?
A.–Plangintza orokor horretan, nola kokatzen dituzu euskeraren aldeko kanpaina puntualak?
J.A.– Primeran sartzen dira. Plangintza orokorrak ez du esan nahi den-dena goitik behera lotu behar denik. Plangintzan helburuak, lehentasunak eta baliabideak jarri behar dira, eta dena pentsatu. Horren barrnan ekintza puntualak egon daitezke. Egon daitezke beste ekintza batzu, noski, puntualak baina gehiago direnak, eta helburu orokorraren kontra joan daitezkeenak. Eta horiek ez dira sartzen.
A.–Zein helburu bete beharko lituzke plangintza orokorrak?
J.A.–Helburuak Parlamentuak legez eman dituenak dira. Beste era batera esanda, helburua da Euskal Herria euskalduntzea.
A.–Nola baloratzen duzu KORRIKA?
J.A.–Bueno, hor dagoen zerbait da. Batek pentsa dezake benetako euskalduntze fruitua zerbaterainokoa den edo ez. Nik uste dut horrelako gauzak, bat edo beste, beharrezkoak izan direla, noski luzarorako beste lan estrukturatu bat baldin badauka.
A.–Zuk KORRIKA. parte hartuko duzu?
J.A.–Inoiz ez dut parte hartu, eta aurten ere ez. Nik korrika, eguneroko egiten dut, euskararen alde.
A.–Lehen esan duzunagatik ulertu behar da KORRIKA ez dagoela luzarorako lan estrukturatu batetan koktuta?
J.A.–Ezagunak dira Jaurlaritza eta AEKren arteko diferentziak. Ez dira oraingoak. Lehengo egunean batek esaten zidan pena dela Administraziotik euskararen aldeko ahalegin batzu egitea, eta hor dagoen beste mugimendu batekin, orain arte behintzat, biderik aurkitu ez izana. Eta egia da. Elkarren kontra aritu beharrean, hobe dela euskararen munduan zenbat eta gehiago elkar lanean jardun, denon hoberako. Baina guk erakunde bezala gure kriterioak defenditu behar ditugu.
A.–Akordio-marko egiteko zein dira oztopoak, zare ustez?
J.A.–Bueno, oztopoak asko dira, eta gainera ezagunak. Aspaldidanik datoz, Kontseilu Orokorra zegoen garaitik bertatik. Azkenengoak, HABE legea aprobatu zen geroztik datoz.
A.–Diferentzink hor daude egon, baina zuen aldetik, fase berri honetan, hurbilketarako ahaleginik egingo duzue?
J.A.–Ahaleginak ez ditut ezezkotzat emango sekula, baina gauza bat garbi geratuaz, erakunde ofizialak erakunde direla.
A.–AEKn gauza batzu aldatu direnez, gerta liteke ere erakundearen aldetik zerbait aldatzea, edo inposibletzat jotzen duzu?
J.A.–Galtzen den azkena itxaropena da, eta ezinezkotzat ez dut jotzen baina guk egindako legea ez dugu aldatuko
A.–Legeak ere denboraz edo garapenaz aldatu egiten dira.
J.A.-Legeak aldatzeko arrazoi sendo bat egon behar du. Guk egingo ez duguna da gure legitimazioa ukatu. Eta askotan, zuzenki ez bada, zeharka hori da eskatzen dena. Hortik aurrera hitz egin? Bai, beti gaude hitz egiteko prest. Beste erakunde batzurekin hitzarmenak egin ditugu, Deustuko Unibertsitatea, Labayru-rekin eta abar.
A.– Baina AEKri dagokiola, borondate falta aurpegiratu zaio Jaurlaritzari.
J.A.– Borondate politiko kontuarekin beti gauza bera gertatzen da. Sarri aipatzen da. Baina askotan arazo teknikoak izan daitezke, eta ez borondate politikoa. Kontua ez da borondate politikoa.
A.–Orohar, nola baloratzen duzu AEKren lana?
J.A.–Aspaldidanik sortua da, eta garatzen joan ahala, konotazio politiko batzu hartu zituen. Bestalde, alfabetatzerako ere badela esaten du, baina arlo horretan porrot egin du nire ustez. Gehiago gelditu da euskalduntzean afiabetatzean baino. Gero, denboraz, arazoak sortu dira erakunde askotan, eta honetan ere bai. Garai batetan hasi zen beharra zegoelako, borondatea zen nagusi, baina profesionalizazio batetarako jo behar zuen. Beste toki batzutan, martxa handiagoz, joan dira profesionalizatzen. Eta gauza biak behar dira, militantzia, baina aldi berean profesionalizatzen joatea.
A–Konotazio politikoek zerikusirik badute zure jarreran?
J.A.–Nahiz eta esan ezetz, ez direla kontutan hartzen, beti daude barruan. Beste zerbait esatea lelokeria litzatekeela uste dut. Konturatu gabe jarrerak hartzen dira. Baina azken batetan ez da hitzarmen batetara ez iristeko arrazoirik. Inuxentearena egin gabe, errekonozituz konotazioak egon daitezkeela, eta zerikusi eduki dezakeela gobernu bibalente honetan, baina ez luke hitzarmena oztopatuko.
A.–Batzutan ematen du badagoela aurrejerrera bat, batez ere zure aldetik, gai honetara ez zatozela guztiz libre.
J.A.–Bueno, dudarik ez dago egon naitekeela kondizionatuta. Historiak hor daude, eta elkarrekin izandako harremanak ere bai. Baina nik esaten dizut, biderik baldin badago guk eutsi behar diogunari uzteko moduan egonik, ni, bueno, saiatuko naizela. Horrela egin beharra dagoelako, eta enkargu hori eman didatelako postu honetan jartzerakoan. Ahaztu behar ditut nire kondizionamendu pertsonalak, nahiz eta egon. Baina hori gainera, niri inoiz ez zait gehiegirik kostatzen.
A.–Sozialki, konponbidesk bilatzeko eskaera susmatzen da hainbat girotan.
J.A.– Beharrezkoa da, eta agian etorkizunean tokatuko zaigu batasun batetara jotzea. Horrek eskatzen du denak, denak horretan ekitea, eta beste partidu guztientzako agian onartu ezinak diren baldintzak, alde batera utzi beharra. Problema izango da zein baldintzetan egin batasuna. Bizi dugun egoeragatik agian batasun horrek zentzu politikoa eduki beharko du, eta berriro tokatuko zaigu milintantismoa oso kontutan hartzea.
A.–Amaitzeko, fase berri honetan zein gauzek edukiko dute lehentasana?
J.A.–Lehen bezala lehentasuna euskarak edukiko du. Asko eta asko pentsatu behar da, eta bigarrenez, nola sortu herri bakar bat, hemen dagoen pluraltasunaz. Ardura eta kezka handiarekin ikusten du arazo hau sail honek. Oztopo handiena da hemen ez onartzea herri bakar bat garela, bat bakarrik.
A.–Gobernu honek badu kredibilitate nahikerik?
J.A.–Gure baseetan bai, zalantzarik gabe, eta orohar, batetik dauka Lege Biltzarrak ematen diona. Gehiengoa dauka, eta kontutan hartzekoa da. Beste aldetik, nik badakit kalean zalantzak egon daitezkeela, eszeptizismoa, baina gure esku egongo da gero gure alde irabaztea eszeptizismoa.
44-45

GaiezHizkuntzaEuskaraNormalkuntzHizkuntz poEAE
GaiezHizkuntzaEuskaraEkitaldiakKorrika
GaiezHizkuntzaEuskaraAlfabetatzeAEKEkitaldiakKorrika
PertsonaiazARREGI4