"Foralismoa gustatzen zait, etorkizuna hortik joan daiteke"

1986ko azaroaren 09an

Iñigo Agirre, EAJren Bizkaiko lehen hautagaia
"Foralismoa gustatzen zait, etorkizuna hortik joan daiteke"
Gasteizko Parlamentuan baino lehen politikan ere bazen ezaguna, eta politikan baino lehen geografia munduan. Inigo Agirrek aspalditik dauka, ongi merezita ziur aski, gizon polemiko delako sona. Bere alderdian indarrik gehien dutenetakoa da, askoren ustez. Bila joan gatzaizkio eta Deustuko Unibertsitateko bere talaietik oraingo panorama politikoaz mintzatu zaigu, EAJen krisiez, HBrekiko elkarrizketaz, AEKz eta bizkaieraren arezoaz, eta batez ere, hemengo eta kanpoko alderdien arteko harremanetaz.
ARGIA.- Zer da hauteskunde hauetan EAJk hauteslegoari eakainiko diona?
Inigo Agirre.- Euzkadi Buru Batzarrak linea nagusiak erabaki zituen lehengo egunean, eta heurek kaleratu arte ez zait egoki iruditzen bertako jendeak kaleratzea.
A.- Hala ere programa honen ardatz nagusiak aurrera zenitzake?
I.A.- Bueno, nik uste dut edozeinek esan dezakeela nondik joango den kanpaina hori eta zeintzu izango diren asmoak: Estatutoaz jarraitzea, eta Konstituzioak ematen dituen posibilitateak erabiltzea Estatuto hori desarroilatzeko. Eta konkretuki esanez gero, lehenengo eta behin Kontzertu Ekonomikoak beren tokian jarri, ETBren bigarren kanala sakondu, Ertzantzaren despliegeak eta ahalmenak onartu eta jarraitu, eta industrializazioari buruzko plangintza guztiak beren amaierara eraman.
A.- Partez parte joan gaitezen. Estatutoa desarroilatzea zuen programaren parte dela esaten duzu. Idigorasek esan berri du Estatutoa amaituta dagoela, agortuta. Zer uste duzu zuk?.
I.A.- Berak hori esaten badu, esan dezala. Nik ezetz diot.
A.- Beraxek esaten du EAJko baseek goikoei projektu politiko berria egiteko eskatzen dietela.
I.A.- Nik uste dut hori esatea, alderdi honetan gauzak nola egiten diren ez ezagutzea dela. Gure baseek heuren bidea daukate, eta bide horren bidez eskatzen dutena EAJk badaki zer den, eta ez dut uste nik Idigorasek zer esanik daukanik honi buruz.
A.- Abenduaren 1ean gehiengoa inork ere ateratzen ez badu, koalizioak egiteko beharrean egongo dira alderdiak. Norekin egin, PSOE, EE, EA edo HBrekin?
I.A.- Agian alderdi batek gehiengoa aterako du, zergatik ez? Hori ez zuk ez beste inork ez daki. Oso zaila da hilabete lehenago zer aterako den esatea. Izan daiteke inork ez ateratzea gehiengoa, bai.
Nik erantzuna abenduaren lehenean emango nuke, baina bueno, zuk alderdi batzu aipatu dituzu. PSOErekin esan duzu, izan daiteke, baita Euskadiko Ezkerra izan daiteke, baina ez dute nahiko aterako. Eusko Alkartasuna, edo nola du izena berri horrek?, izan daiteke, baina ez dut uste izango duenik indar nahikoa maioria izateko, guri gauzak txarto joaten bazaizkigu.
Herri Batasuna, ez dakit nik, zeren orain arte azkenengo legislatura bi hauetan ez da egon koalizioak egitekotan, ez bait dira etorri. Parlamentuan agertzeaz poztuko nintzateke, zeren honela beste posibilitate bat izango bait litzateke, eta beharbada irtenbide egoki bat izan daiteke.
A.- HBrekin koalizioa egitea ez duzu a priori baztertzen. Zein da zure eritzia KAS alternatibari buruz?.
I.A.- Euskal alderdiei buruz ez dut eritzirik emateko asmorik, ez onerako ez txarrerako. Espanol partiduekin beste bat izango litzateke. Baina gure artean sakabanatzeko asmorik ez daukat, inondik ere.
A.- Mintza gaitezen bada Espainisko partiduetaz. PSOE esaten ari da Euskal Herriko industrializazio maila estatukoarekin gonbaratuta atzeratuta dagoela.
I.A.- Heurek hori badiote, nik uste dut heurek ere erru zati bat badaukatela. Eta gainera nik uste dut ez dela horrela. Izan daiteke azken urte hauetan astiroago desarroilatzen joan garela, baina jakina, maila desberdinetatik abiatu gara. Hori esaten badute haiek jakingo dute zergatik. Eta jakingo dute zergatik Madrilgo laguntza gehiena hemendik kanpo joaten den. Nik uste dut badakidala, eta gero eta gehiago konfirmatzen naiz nire eritzi horretan.
Baina ez bakarrik kanpoan, hemen barruan ere industrializazioaren kontrako irudi batzu daude. Orain urte batzu arte industri-gizona izatea sozialki prestijioduna izatea zen. Gaur egun ez. Explotatzailetzat hartzen dira, eta mundu guztiak nahi du administrazioaren barruan sartu, eta handik atera bere bizimodua.
A.- PSOEren esanen atzetik zerbait badagoela diozu. Zer da dagoena?
I.A.- Bai, espainiatar partidu batzuren asmo bat badago... Iurralde honetan gero eta atxilotu gehiago, gero eta pobreagoa izatea, beste bizimoduak gero eta gehiago ager daitezela, eta bertako jendea has dadila berriz hemendik irteten.
Bueno, horrek badu abantaila. Euskaldunok bertan gelditzen garen artean, samurragoa izango da Euskal Herria euskaldunen eskuetan izatea. Batzu doazen bitartean, nik oso ondo ikusten dut. Asko sobran dira, denbora gutxian etorri direnak. Bueno sobran, sobran ere ez, inor ez da sobratzen, edo sobratzekotan Euskal Herria eta euskararen aurka doazenak dira. Horiek bai, horiek sobran daude duda barik.
Beste asko egon daiteke intentzio onarekin, bizimodua bilatzera etorri direnak. Baina horiek ere konturatu behar dira hemen badaude, zeozertan badaudela, eta ez bakarrik ogia ateratzeko. Konpromezu batzu eta obligazio batzu ere badauzkate.
A.- Lehengo egonean Arzalluz-ek zutaz zera esan zuen, zu Parlamentuan erakunde foralen ahotsa izango zinela.
I.A.- Ez, hori Makuari buruz zuen, bera bait da Diputazioko Nitaz beste zerbait esan zuen, urte daramadala Parlamentu batetik bestera, lehen Madrilen eta gero Gasteizen, eta nire bizimodua unibertsitateko lana zela. Besterik ez zuen esan.
A.- Oker geunden berez. Dena dela, nola ikusten duzu foralismoaren kontua?
I.A.- Niri gustatzen zait, bai, gustatzen zait. Gainera Estatutoa hartzen baduzu hor agertzen da Diputazio bakoitzak daukan eskubidea. Nik uste dut egokia dela herritasuna jarraitzeko, bakoitzaren mailak bete behar direla. Udaletxeak bete dezakeena, Diputazioak ez dezala egin, eta Diputazioak bete dezakeena, Jaurlaritzak ez egitea. Herri batu baten aurka ez doa. Deszentralizazio baten alde doa. Etorkizuna hortik joan daiteke lasai.
A.- EAJen krisian ez al da egon ere foralismoaren kontua, beste batzuren artean?
I.A.- Egongo zen. Baina nik ez dut uste. Kontraesana galanta da, ez dut ulertzen nola nahi duten Gipuzkoa, Bizkaia eta Araba batu, eta bihar etzi Nafarroa batuz gero, Nafarroa ez sartu batasun horrekin, eta aparte gorde. Orduan Nafarroarekin ez badute nahi, zergatik aplikatu hori Bizkaia, Gipuzkoa eta Arabarekin? Eta Iparraldearekin antzera samar. Orduan batasuna batzuentzat bakarrik eta besteentzat ez? Nik ez dakit. Nafarroa desberdina dela? Eta Bizkaia, eta Gipuzkoa eta Araba ere ez dira desberdinak?
A.- Zer gertatzen da Nafarroarekin? Zeren hauteskunde hauetan ere aparte geratzen bait da.
I.A.- Gure artean zeuden nafar alderdikoek aukera bat eduki zuten orain arte, eta erresultatuak ikusi genituen. Nafarroarekin dagoen problema handiena zera da, nire ustez, bere nortasunaren kontzientziarik ez daukala. Nafarroa, orain bostehun urte dela, egiteko dago. Beti guztien aurka, karlistak eta liberalak, abertzaleak eta espanolistak, euskara goian eta erdara behean... Nafartasunaren projektua oraindik sakondu gabe dagoela uste dut. Oraindik misiolari lana egiteko gelditzen da. Eta Arabarekin eta Ipar Euskal Herriarekin ere bai.
A.- Oker bagaude zuzendu, baina uste dugu behin Amatiñori zera esan zeniola, ETBn Garaikoetxearen alde egitea "jugar a caballo perdedor" bezalakoa zela.
I.A.- Nik neuk egunkarietan behin ere ez dut ezer esan. ETBko Kontseiluan nengoenean, han esandako gauzak ez ditut nik kanporatu. Pertsona batekin hitz egiten dudana, nik ez dut gero kaleratzen. Esan banuen edo ez banuen esan... nik ez dakit ezer. Agertu da guztia, baina ez nik aterata. Nik badakit nork kaleratu zuen, jakina. Bueno, baina gauza horiek pasatuta daude. Gainera karrera amaituta dago orain denbora asko dela.
A.- Dena den, zuk uste duzu Ardanzak Garaikoetxearekin konpetitu dezakeela, kale mailan behinik behin?
I.A.- Nik uste dut oso pertsona desberdinak direla. Bata bestea baino apalagoa, ekipoan lana egiten ohitua, eta enpresario bezala bakoitzak esperientzia desberdina dauka.
Kalean agertzeko batak besteak baino atraktibo handiagoa edukitzea izan daiteke, bale, baina nik unibertsitate errektore jartzeko ez nuke jarriko irakasle ederrena, eta enpresa bat aurrera ateratzeko ez nuke jarriko zuzendari nagusi bezala altuena, errubioena eta begi urdinduna. Pelikula bat egiteko beharbada bai, edo antzerkia egiteko. Baina enpresa baterako, pertsona egokia topatuko nuke, eguneroko lana eta bertako interesak jarraitzeko gertu dagoena. Honekin ez dut esan nahi Garaikoetxeak ez dituela interesak zaintzen. Baina lan egiteko modu desberdina zeukala, bai.
A.- Gaia aldatuz, Txiki Benegasek zioen lehengo egunean EAJk HBrekin hasitako elkarrizketak gauetik goizera moztu dituela, eta ea EAJ bera ez ote den HBrekin mintzatzeko gai.
I.A.- Ni ez naiz EAJko kupulakoa, eta galdera hori bertako ardura daramatenei galdetu beharko litzaieke. Baina nik ere galdetuko nioke berari ea zer pasatu zen heuren ETArekiko elkarrizketekin orain sei urte. Nik uste dut euskaldunen artean konpontzeko obligazioa daukagula, behintzat ahaleginak egiteko.
A.- Nor da negoziatu nahi ez duena?
I.A.- Badaude nahi ez dutenak hemen, euskaldunen artean, negoziazioak egon daitezen. Eta aitzaki galanta da heurentzat gure artean negoziaketa hauek apurtzea. Ez hori bakarrik, nik uste dut askotan poztu egiten direla zeredozer apurtzen denean. Nortzu? Badakizu. Nik ez dut probarik, baina kalean ibiliz gero ikusi egiten da. Okerrak deseiatzen daude euskaldunentzat. Heurak poztu eta indartu egiten dira.
A.- Lehen projektu politikoaz egin dugu berba. Zer pentsatzen duzu demokrazia-kristautasunaren ereduaz?
I.A.- Ideologia bezala ondo ikusten dut, oso ondo. Ni kristaua naiz. Eta uste dut gutarren artean ere kristautasuna sartuta dagoela, ez bakarrik taktika bezala. Dena den, estatutoetan agertzen da, eta orain berrogei urte baditugu gure harremanak Europan. Hori gure jendeak eskatzen duena jarraitzea baino ez da.
A.- Euskaldun fededun?
I.A.- Ez lema bezala, baina gure artean dauden euskaldun gehienak baietz uste dut nik.
A.- Eta amaitzeko, zer dago aspaldian zuk esandako hari buruz, AEKrako dirua metrailetak ordaintzekoa zela?
I.A.- Afirmazio hori momentu konkretu batetan sortu zen. Bueno, afirmazioa ez. Nik galdera egiten nuen, galdera modura esan nuen. Badakit gero kaleratu zela, baina berdin da. Oso mingarria zen, bai, baina inportanteena egitea da, gauzak egitea. Gaur egun heuren lana errekonozituta dago, eta gainera beren indarra daukate, Euskal Herriaren alde lan egiten dabiltz. Bakoitza bere arloan, baina herriaren alde, beharbada bide desberdin batetik.
Laura MINTEGI
Euskal alderdiei buruzko polemiketan ez du sartu nahi Iñigo Agirrek.
Iñigo Agirrerentzako, napartasunaren projektua oraindik sakondu gabe dago, eta Iparraldea eta Araba mixio lurraldeak dira.
Amatiñori behin esandakoa, "juegas a caballo perdedor", ez du berritu nahi. Iñigo Agirreren ustez, karrera aspaldi bukatu zen.
14-16

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakEAJ
GaiezPolitikaEuskal HerrBozketakHauteskunAutonomi
PertsonaiazAGIRRE8
EgileezMINTEGI1Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Pribatura noa

Josune Azurmendi

Bizkaia: EAJren gotorlekua kolokan?

Jon Azkune Torres

"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Araba: Zer isla elektoral izango du aldaketak?

Asier Etxenike Ugarte

PPk euskararen irakaskuntza presentziala ezabatu du Valentzian, EAEko hauteskunde kanpaina betean

El Salto | Raquel Andrés Durà

Azkenak

2024-04-21 | Asier Etxenike Ugarte

Araba: Zer isla elektoral izango du aldaketak?

2024-04-21 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Apunte batzuk atarikoan

2024-04-21 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

'Cristóbal Balenciaga' telesaila

"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]

2024-04-21 | Iker Iraola Arretxe

Gipuzkoa: Biren arteko jokoa

2024-04-21 | Jon Azkune Torres

Bizkaia: EAJren gotorlekua kolokan?

Eguneraketa berriak daude