Miren trikitilariari elkarrizketa
Miren: "Lan ona egin, zertara goazen jakinik"
Hernaniarra da Miren, eta gaur telebistako aurkezlea den Bingen Zupiriarekin argitaratuako zintaz eman zen ezagutzera. Joan den urteko txapelketan berak irabazi zuen Iturbiderekin.
ARGIA.–Norekin ikasia zaitugu?
Miren.–Hasieran Martinekin; gero Sakabirekin. Orain, berriz, jende askorekin mugitzen naiz. Epelde eta Iturbiderengandik asko jasotzen ari naiz. Baina oso zaila da nola edo norengandik ikasten duzun esatea. Zaharrengana joan behar da. Asko daukagu beraiengandik ikasteko. Tradizioa eskuratzea nahi eta ezkoa da. Bat izan liteke teknika guztiaren jabe eta horretarako ez da behar bada maisurik behar; baina trikitilariek "sentidoa" deitzen dioten hori, grazia hori, hartzeko, haiengandik hartu behar dugu. Trikitixaren funtsa grazia horretan datza.
A.–Beraz, zaharren "sekretoen'' bila zoaz.
M.– Bai. Zaharrak dira oraingoz nere maisuak, eta urte askotan hala izango dira.
A.–Zertan oinarritzen da lehen aipatu duzen "grazia" hori?
M.–Ezin definitua da. Gauza bat da teknika eta bestea trikitixa jendea animatzeko edo mugitzeko doala kontutan hartuta, grazi edo sentido hori. Teknika, hori lortzeko erabiltzen den bitarteko bat da, baina ez helburna. Eta hori musika guztian gertatzen da. Partitura batean, adibidez, informazio bat daukazu jasotzeko, baina gero hori interpretatzen jakin behar duzu. Esanahi edo bizi bat eman behar diozu. Eskolak teknika bat eskura ematen dizu, baina gero bakoitzak bere nortasuna bilatu behar du.
A.–Zuk, soinu txikiaz aparte, pianoa eta akordeoia jotzen dituzu. Zer harreman dago tresna horien artean?
M.– Desberdinak dira. Bakoitza bere gauzatarako da. Soinu txikia bere graziarekin jo behar da. Eta pianoa beste klasizismo batekin. Pianoa fandangoa bezala jota, jendeak parra egingo lizuke. Eta alderantziz. Errikidikuloa da, jende askok egiten duen bezala, trikitixa gauza klasiko bat bezala jotzea, mila nota sartzen saiatuz, trikitixaren helburua zein den ahaztuz. Hori konplejo baten ondorioa da. Neretzako, lan on bat egin beharra dago, baina trikitixaren funtzioa errespetatuz. Zertara goazen jakinik, zaharren tradizioaz ondo jabetu eta hortik aldakuntza bat emanez.
A.–Iruditzen al zaizu ohizkoak ez diren doinuak jo daitezkeela?
M.–Bai. Baina, festa helburu hori ahaztu gabe. Ezin daiteke gauza mediokre bat egin. Chopin-en sonata bat jo daiteke, baina gauza ahul bat izango da. Erdipurdikoa iruditzen zait era berean "konjunto"» txiki baten antzeko zerbait egitea, ez delako ez trikitixa eta ez konjunto. Beste tresnak sartu daitezke, baina beti ere bere girokoak autoktono horretakoak izanik. Gauza "autentiko" bat egin. Dultzaina, alboka... adibidez, helburuak ez du izan behar mejikanak jotzeko talde bat egitea; gero erromerian horrelakoak ere joko dituzun arren..
A.– Ikusten duzu etorkizunik irrati-telebistan jartzen eta jan erazten diguten musika horren aurrean?
M.–Bai. Ez inola ere, ordea, musika egiteko era horrengana hurbiltzen saiatuz, erdibideko gauza bat besterik ez dugu egingo-eta. Trikitixak izango du lekua baina bakarrik bera den bezala segitzen badu bere bidea, eta lan eginez badu irtenbidea. Haiek ateratzen dute aurrera berea, baina guk ere aterako dugu gurea. Dena dela, ikusten dut informazio behar handia dagoela. Akaso lortuko dugu baserritarren musika izatetik herriko musikatako bat izatera pasatzea, baina beti ere lanaren poderioz.
A.–Zergatik zoaz txapelketara?
M.–Lehenengo, iaz txapeldun geratu eta obligazio morala dudalako. Bigarrenik, trikitixa zer den pentsatzen duguna publikoki demostratzeko. Alegia, azken urte hauetan teknikari bakarrik egin zaiola jaramon eta humorea ahaztu dela. Horrekin konforme ez gaudela demostratzeko. Onartuz bakoitzak bere habilidadea erakutsi behar duela. Demostratu nahi hori izango ez banu, ez nintzateke aurkeztuko.
A.– Irabazteko esperantzarik baduzu?
M.–Publikoa irabazteko esperantza dut.
A.–Kontrakorik handiena?
M.–Publikoa.
A.–Ez duzu txapela galtzeko beldurrik?
M.– Inportanteena ez da irabaztea, bakoitzak bere buruarekin lasai gelditzea baizik.
A.–Irabazteak ez du mesederik ekartzen?
M.– Festetarako-eta dei gehiago jasoko dituzu... Baina horrez aparte ezer gutxi.
A.–Baduzu trikitixa lan bezala hartzeko asmorik?
M.–Hori ikusteko dago. Oraindik gaztea nauzu. Oraingoz, oso ondo pasatzen dut trikitixarekin; ahal dudan profesionalitate gehiena ematen diot. Gero zertara dedikatuko naizen, batek daki!
37
GaiezKulturaMusikaMusika tradTrikitixaTxapelketak
GaiezKulturaMusikaMusika tradTrikitixaTrikitilariMIREN1
PertsonaiazMIREN1
