K. Lzagirre: "Idazten Zekien Kultur Ministro Bakarrra Izan Da"
Telesforo de Monzon, azken urteatan Euskal Herriak eman duen pertsona interesanteenetako bat izan dela gutxik eztabaidatuko dute gaur egun Euskal Herrian. Denon historia esplikatzeko elementu paregabeaz gainera, XX gizaldiko gure herriaren lekuko aparta izan dugu. Gure herriaren bizia barne barnetik bizi izan eta egiten ere salatu zena, Koldo Izagirre, bere idazlan guztien bilduma egin duenak esaten digun bezala, "sekula baino Jelkideago" hil zen arte. Abertzale bere barne sustrai sakonenean, abertzaletasunaren bi belaunaldi desberdinen zubi izatea lortu zuena ezagutzea, behar beharrezkoa zaio abertzaleari eta gure herriaren azken urte hauotako katramilak ulertu nahi dituen edonori.
Lan mardula Koldo Izagirre euskal idazleak oraingo honetan hartu eta burutu berri duena. Orain dela bi urte hasi eta gaur arte Monzonen bizitzan murgildu eta bere idatzi, mitin, poema eta antzerki guztiak bildu dizkigu Koldok. Eta lan guztia osatzen duten sei tomoetatik lehenengo hirurak imprentak bukatzear dituenean, eta dagoeneko eskaintza zabaltzen hasia denean, beregana jo dugu, ARGIAren irakurleak lan eskerga honen berri izan dezan.
Bizitza publikoan nola agertzen den ikusi dugu: aurrena zinegotzi bezala. gero Gipuzko Buru Batzarrean, gero parlamentari, tarte horretan, 1931-36 mitinetan, eta gainera mitinetan euskaraz oso gogor egin zuen bakarrenetakoa... Beste gauza bat ere probokatu zuen: prentsa nazionalistan bere diskurtso asko eta asko euskaraz agertzea. Oso oso gauza interesgarria da. Euskararentzako terreno bat irabazi zuen, zeren eta "El día"n eta "Euzkadi"n, bazegoen "Euskal orria" euskararen txokoa. Gaur bezala. Lan handia egin zuen hor.
Ameriketan idatziko du lehendabiziko poema liburua. Gero hemen bigarrena 1947.ean eta gero hasten da "Alderdi"n erregularki idazten 1961.a arte. Eta gero "Enbata"n. Gero "Anai artea" sortzen du etabar. "Enbata"n 75-77a bitartean. Tarte horretan, 61 tik 75a bitartean teatroa idazten du. "Enbata" utzi eta 77tik aurrera "Egin"en.
Eboluzioarena... desenkantoa: desenkantoa PNVrekin. Eta gero belaunaldi berriekin konektatu egin zuela. Errefuxiatuekin... Nik uste Euskal Herriaren dinamikak harrapatu duen pertsona bat izan dela. Resistente bat zen.
Hiru oinarri agertzen dira gerra aurrean ere, eta gero hil aurretik egin zuen bere artikulu horretan ere «Hiru oinarri» izenekoan, Euskara, Soberania eta Berdintasuna euskaldun eta etorkinen artean. Integración nacional, Soberania y Euskara, Euskadiren hiru oinarriak.
Askotan, erdeinuz poeta bat zela. Insultatzea ausartu ez baina insulto bezala "Era un poeta", "Un poeta de la política", "Un utópico de la política». Politika utopikoari tokirik uzten ez bazaio...
Nik uste inguruak asko onfluentziatutako gizona dela. Ez dut uste hegan bizi zenik. Poeta baino prosalaria da. Prosan maisu da. Poesian, Ameriketatik idatzitako poemak, Euskadira sekula itzuliko ez dela uste duenean, eta Euskadi bera sekula santan ez dela berriro izanen uste duenean... edozein poema idatz zezakeen.
Parlamentarismoa, frente popularra, gerra antifaszista bat, gerra mundial bat beraiek ere tartean harrapatu dituelarik, zuzenean edo bestela, 40 urteko exilioa...
Gizon honestoa zen. Eta nik uste bere garaikoek ez zeukaten gauza bat zuela: ez zen kalkuladore hotz bat. Biziagoa zen. Horregatik esaten zituen egia handiagoak. Ez zen partido gizona. Noizbait, gaztetan, Euskadi dela euskaldunon aberria ikasi zuen, eta sinistu egin zuen, ezeptizismorik gabe. Eta hil ere, sekulan baino jelkideago hil zen. Gazte bizi eta gazte hil zen Monzon.
Ez diote ezeri muzin egin nahi opor giroan: natura, aisialdia eta gogoeta izango dira ardatz Euskaltzale Independentisten Akanpadan, abuztuaren 25etik 31ra.
AEBetako Estatu idazkari Marco Rubio astelehenean biltzekoa da Israelgo atzerri ministro Israel Katzekin, su-etenerako akordioez mintzatzeko. IPC Jakien Segurtasunaren Faseen Sailkapen Integratuak agentziak ostiralean kaleratutako txosten batek ohartarazi du Gazan gosete... [+]
Martxan daude okzitanieran jatorria duen hizkuntza berpizteko hainbat ekimen. Ipar Euskal Herrian galzorian dagoen hizkuntza da gaskoia; aurreko mende hasieran galdu zen Hego Euskal Herrian.
Sahara hegoaldeko gizonak, emakumeak eta adin txikikoak zeuden txalupan. Merkataritza ontzi batek jitoan zebilen txalupa ikusi, soka bat lotu, eta laguntza eskatu zuen.
Gaixoaldi baten ondorioz, 65 urterekin hil da Daniel Larrea Mendizabal.
Azken zortzi urteotan 30 bunker inguru berreskuratu dituzte dozenaka gazte boluntariok; Baztanen, Otsondon, izan da azkena. Ana Ollo kontseilariak bisitatu du auzolandegia eta gazteen ezinbesteko lana txalotu eta eskertu du.
95 urte bete zituela zendu zen Maite Maniort Hennebutte, 2025eko uztailaren 10ean.
Jose Manuel Gorospe Meagas aktore eta kultur ekoizle donostiarra zendu da, 81 urterekin, Madrilen. Bizitza osoa antzerkiarekin eta ikus-entzunezkoen munduarekin era batera edo bestera lotuta pasatu zuen Gorospek, eta, besteak beste, Euskadiko Filmategiaren sortzaileetako bat... [+]
Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.
Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]
ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.
Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]
Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]
Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.