«Nafarroako Instituzioek Ez Dute Zinemagintza Laguntzen»


1984ko irailaren 23an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Montxo Armendariz, « Tasio» ren egilearekin
«Nafarroako Instituzioek Ez Dute Zinemagintza Laguntzen»
Montxo Armendariz zinemagile nafarra dugu, eta Donostiako Zinemaldian estreinatutako «Tasio» izenekoa bere lehen filea luzea da. Duela 35 urte jaio zen Olleta herriskan eta gaurregun Iruñean bizi da. Elias Querejetak produzitu dio filmea eta horrek–besterik gabe–halako garanti gutun bat ematen dio produktuari.
A.–Lehendik ere eginak zenituen laburmetraia batzuk...
M.A.–Lau. Lehena «Barregarriaren dantza» Fikzio bat zen eta lagunek osatutako kooperatiba baten bitartez atera genuen aurrera. Ministerioak sari bat eman zion eta beste bat jaso zuen Bilbon. Ekonomikoki amortizatu genuen. Bigarrena "lkusmena". Ondoren enkargu bat egin zigun Nafarroako Diputazioak, Xabi Otero eta niri Nafarroako Ikazkinei buruzko pelikula bat egiteko. «Ikuska» saileko dokumental bat ere egina dut.
A.– Nondik nora etorri zitzaizun zinemarako zaletasun hori?
M.A.–Beti izan naiz 'xalea'. Horregatik hasi nintzen laburmetraiak egiten, lagunak enbarkada hauetan sartzen, batetik bestera... Behin laburmetrai pare bat egin ondoren luze bat egin nahi izaten da. Baina ez da erraza izaten. Egia esan ez neukan esperantza handirik.
A.–Nola sortu zitzaizun gidoia egiteko gaia?
M A. "Nafarroako Ikazkinak" egin genuenean ezagutu nuen gizon batengatik dator ideia. Anastasio izeneko ikazkin bat ezagutu nuen. Bere kaxa bizi izandu den gizon bat. Libre. Bere erara. Gizon horren nortasuna errespetatuz istorio bat asmatu nuen.
A.–Gidoia egin eta diru bila...
M.A.– Urte t'erdi edo ibili nintzen diru bila Elias Querejetarekin topo egin arte. Gustatu egin zitzaion eta batera ihardun dugu geroztik aurrera. Nahiko jende aurkitu nuen interesatua proiektuan, baina hau arriskutsua izanez, zera esaten zidaten: "hire moduko eroren bat aurkitu beharko duk!". Eta Elias izan zen ero hori. Zerbait ona baldin badauka gizon horrek horixe da: gustatu egiten zaio arriskua. Ez da segurura doan gizona, sartu egiten da arriskuan nahiz eta pelikula komertziala ez izan, nahiz eta sexorik, biolentziarik eta morbosidaderik gabekoa izan.
A.– Eusko Jaurlaritzak ere subentzionatu du ezta?
M.A.–Bai, bai. %25 Eusko Jaurlaritzak subentzionatua da. Horrezaz gain Televisión Española-k derechos de antena guziak erosi ditu. Hau da, TVEk egiten dituen proiektu horien artean erosi egiten ditu batzuk.
A. Eta Nafarroan nola dago zinemagintzaren asunto hau?, Gobernuak edo Diputazinak ematen al du laguntzarik?
M.A. Ez, Nafarroan ez dago ezer maila honetan. Diru bila ibili nintzenean baziren nafartar batzuk barku honetan sartuko liratekeenak Diputazioak esaterako lagundu izandu balu. Diputazioak berriz ezetz esan zuen. Zinemarako ez zegoela dirurik.
A. Ze alde ikusi duzu gidoian idatzitakoaren eta pelikularen artean?
M.A. Larruquert-ek zera esan zidan behin: gauza bat zela idatzitako pelikula, beste bat filmatzen duzuna eta beste bat montatzen duzuna. Hau da azkenean geratzen dena. Gidoi teoriko-utopiko bat idazten duzu eta gero errealitatean jaso behar duzu hori. Aldaketa asko eskatzen dízkizu gero horrek. Eta aldaketak, hobekuntzarako etortzen dira askotan. Beste batzutan handikap bat izaten dira. Gure pelikulan honelako asko egon da, baina gidoiaren mamia, hondokoa, lehen bezala geratu dela uste dut.
A. Aktoreekin eta nola konpondu zara zuzendaritza lanean?
M.A. Nire gustorako gutxiegi sartu dut eskua nahiz eta beraiek esan gehiegitxotan sartu dudala. Pertsonaia bakoitzari egokitzen ahalegindu nintzen. Pertsonaia nagusietara bereziki. Ea ze keinu zeukan bakoitzak mugimendu eta interpretazio aldetik... Horrean arauera egokitu behar izan gara.
A. Hau egin ondoren dexente errazago egingo zaizu beste prolektu berri batzutan sartzea...
M.A. Ez dakit, burura etorri ere ez zait egin. Azken bolada honetan buruan izan dudan gauza bakarra pelikula izan da, eta pelikula bukatzea. Ez ninduen larritzen ondorengoak. Gauza bat jakin nahi nuen, gauza ote nintzen edo ez pelikula egiteko. Orain oporrak hartu behar ditut.
A. 'Suerte' piskat edo izan duzu ez? Zinemagile berri izan eta Sail ofizialean sartu dute zure pelikula.
M.A. Bai. bueno, baietz uste dut. Suertea izan daitekeela, baina ez dela suertea. Ofizialea joateak ala zinemagile berrien sailera joateak zerikusi handia dauka nire ustez pelikularen kalitatearekin. Kalitate horren arauera erabaki zuen epaimahiak sail ofizialean sartzea.
A. Iñaki Aizpururen Erreporteroak ez dute ba hor sartu?
M.A. Bueno, hau da, Zinemaldia nik ezagutzen dudan neurrian eta ez dut askorik ezagutzen, Zinemagile berrien sailera edozein egile berrik egindako pelikula etor daiteke. Kalitateaz aparte. Sail Ofizialerako berriz hautaketa bat dago, gutxienez 'teorikoki'. Epai bat dago. Hautaketa Batzorde bat. Honek hautatzen ditu Herri bakoitzeko filmak.
Pello SAKASKETA
Montxo Armendariz
32

GaiezKulturainemaFilmeakLuzemetraia
GaiezKulturainemauzendariakARMENDARIZ1
PertsonaiazARMENDARIZ1
EgileezSARASKETA2Kultura

Azkenak
Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Sektore publikoan gurasotasun baimena luzatu eta seme-alaba bakoitzeko diru laguntza handituko duela iragarri du Jaurlaritzak

Eusko Jaurlaritzaren Familia, Haur eta Nerabeen V. plana aurkeztu du Nerea Melgosa sailburuak asteazkenean. Hamazazpi "trakzio-neurri berritzaile" jaso ditu planak, baina ez dute zehaztu noiz jarriko diren indarrean.


CAFek giza eskubideak errespetatzen dituela “baieztatu” beharko du, Belgikako kontratu milioiduna eskuratzeko

Beasaingo enpresak 1.695 milioi euroko kontratua lortu du Belgikako SNCB-NMBS tren konpainia publikoarentzat 54.000 plaza dituzten bagoiak egiteko. Baina aurretik, belgikar konpainiak eskatu dio bere jarduerek nazioarteko zuzenbidea eta giza eskubideak errespetatzen dituztela... [+]


Eguneraketa berriak daude