«Jendeak Gero Eta Gehiago Estimatzen Ditu Ohitura Zaharrak»
Iñaki Alberdi, 35 urte, ezkondua, bi haur, Irunen jaio eta bertan bizi dena. Artesau familia batetan jaioa. Aita eta anaia ere tallistak direnez, arlo honetan eman zituen bere lehen urratsak eskulangintzan murgildu zenean. Urtebete da lan honetan hasi zela, aurretik beste bi urte igaro bazituen ere ikerlanetan.
Garai batetan makila, euskal jazkeraren garrantzizko osagarri bat zen; bai ibiltariaren babes eta laguntzan, edo aginte eta begirunearen ezaugarria bezala. Bere erabilketa oso zabaldua zen Euskal Herriko eskualde guztietan, baina Ipar Aldean bakarrik gorde dute bizirik tradizio hau–gogoratu, besteen artean, Telesforo Monzon jaunak, beti erabiltzen zuela–Hego Aldean ia galdurik aurkitzen den bitartean. Tradizio edo ohitura hau berpiztu nahian ekin dio lan honi Iñaki Alberdi-k.
Udaran zehar lehortzen uzten da eta negua iristean, azala kendu, surtan berotuaz zuzendu eta prentsan ipini, hoztu arteraino.
Badira gaztainezko makilak ere, bainan horiei ez zaizkie markak hain egokiak gelditzen, horregatik mizpiramakila aukeratzen da.
Goiko aldean, eskuak hartzen duen inguruan, beste tuboa jartzen zaio, ahuntzen larruz egindako trenza bat makila guztia estaltzen duelarik eta honen barruan, labain antzeko mutur zorrotz bat, nork bere burua babesteko pertsona edo animalien batek erasoko balio. Garai batetan, norberaren defentsarako erabiltzen ziren baina gaurko egunean muturra xamurragoa egiten zaie.
Arma hau «empuñadura»-n barruan doa, ez da ikusten, bainan azkar askatzen da, jabea behartuko balitz, roskaz lotuta bait dago.
Orain agintariak hasi dira horrelako opariak eskeintzen. Adibidez, Lehendakariak horrelako bat oparitu zion Aita Santuari, Loiolara etorri zenean, eta baita Jordi Pujol-i ere, Kataluniara joan zenean.
Baikorra eta optimista azaldu zaigu Iñaki Alberdi etorkizunari begira. Eta berarekin ados bezala, Euskal-Herriko jende asko, lekuko, Errenterian ospatu den «VI. Euskal Herriko Eskulangintza Azoka»-k izan duen arrakasta. Bertara hurbildu ginen eta bertan Iñaki-Alberdi elkarrizketatu ere.
Marijo Louis paristarra da sortzez, 1977an heldu zen Miarritzera Euskal Herriko borrokek erakarrita. Josetxo Otegi zizurkildarrak 1983an pasa zuen muga Gipuzkoatik Lapurdira, Poliziatik ihesi. AEK-ko irakasle eta ikasle zirela ezagutu zuten elkar. 1986an, GALen atentatuen,... [+]
Ibilbideen serie honetako ezberdinena dirudike Baiona Ttipiak, bere antzinako eraikinei beha jarriz gero: ez blokerik, ez adreilurik, ez maldarik.... herrixkatxo lasai bat da. Aitzitik, Errobi ondoko auzo honen historian barrena eginez gero, konturatuko gara borroka politiko... [+]
Kostako zaizu Adurtza baino auzo zaharragorik aurkitzea Euskal Herrian: aurten 1.000 urte bete ditu, Donemiliagako Goldea dokumentuan ageri denez (ikusi Gakoak honetan Josu Narbartek idatzitako erreportajea horri buruz), eta merezi bezala ospatu dute bertan bizi direnek. Baina... [+]
Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]
Donostiako hirigunetik Urumeak banandua, nekazaritza eremu zabala zen Egia: Nabarrizene, Txurkoene, Mikelaene, Polloene... 70 baserri baino gehiago zeudela uste da. Trenbidearen etorrerak beste destino petral bat ekarri zien lur horiei, ordea: zerbitzuetarako eta... [+]
Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]
Bizikleta hartu eta errepidera ateratzeko gogoa. Olatu gainean surf egiteak zein sentsazio eragiten duen probatzeko irrika. Mendirik mendi ibiltzearen plazera sentitzea. Mendian, hainbestean, baina emakumeak ez du erraza izan gizonenak izan diren kirol eremuetan sartzea... [+]
1985. NATOn mantentzearen kontrako manifestazioak egin ziren Hego Euskal Herriko hiriburuetan azaroaren 10ean, tartean Donostian. Milaka lagun irten ziren kalera Koordinadora Antimilitaristaren deiari erantzunez, orduko agintariak karikaturizatzen zituzten mozorroekin. Kanpaina... [+]
Hedabideen artean erakunde publikoek urtero publizitatearen bidez banatzen duten diru-zakua milioika eurotan zenbatu daiteke. Baina sistema garden eta justu baten faltan, medio batzuk argi eta garbi irabazten irteten dira banaketa horretan, eta Eusko Jaurlaritzaren... [+]
Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]
Urtemugak hausnarketarako parada izaten dira. Atzera begira jarri, egindako bideari begiratu eta, oraina ulertuta, geroa pentsatzeko. 2025 honetan, urtemuga biribila bete dugu: Gipuzkoa izenaren idatzizko lehen aipamenetik mila urte bete dira, eta aukera ezin hobea iruditu zaigu... [+]
Euskararen biziberritzeari buruz asko hitz egiten ari azken urteetan eta horren inguruan ari da lanean Euskaltzaindiko talde bat. Talde horretan dago Jon Sarasua ere eta galdetu diogu zeregina zertan den. Galdetu diogu, halaber, udaberrian idatzi zuen Puprilusoko artikulu... [+]
Kontatzen ez dena ez da existitzen. Oso barneratuta daukagu lelo hori, baita informazioa boterea dela eta eragiteko gaitasun handia duela ere. Are gehiago gerra edo gatazketan, batik bat oraindik tresna digitalak asko garatu gabe zeudenean, informazioa ez baitzegoen hain eskura... [+]
Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]