Urtaroak, urtearen aroak edo arorik gabeko urteak
Urtaroek baldintzatzen dute erlearen bizi zikloa. Urtaroek zenbat denbora bizi, zenbat lan egin eta noiz deskantsatu.
Erlauntza udaberriaren berotzearekin hasten da martxan: eguzkiaren epelak loreen hasiera ekartzen du, lore horiek erlauntzaren esnatzea eta garaiko elikagaiak. Udaberria dela esango genuke erlearen ilusiozko urtaroa, neguko hotzak bukatu eta naturaren jaiotza dakarrena. Kolorezko soinekoz jantzitako lore eta zuhaitzek, gure antzera neguko arropa ilunak alde batera uzten dituzte.
Ondoren udara dator, bero handiko sasoia, eta nolako uda aurrekoa gainera... Beroak eta eguzkiak loraldiak geratzen dituzte, udaberriko larre berdeak gorrituz, gure azal zuria gorritu ohi duten bezala. Loreek nektarra isurtzeari uzten diote eta horrek erleentzako lehortea dakar, erlea janari gabe geratzen hasten da eta ur falta antzematen dute.
Uda garaia pasatzerako udazkenaren zain zeuden erleak, baita gutako asko ere, larreak eta giroa freskatu zitezen esperantzan. Udaberrian kolorez beterik zeuden loreak jada gorpuztu ziren, fruitu bilakatzeraino.
Udazkenaren zain, udazkenaren zain, eta ez euri, eta ez udaren azkenik. Nondik elikatu ez zekitela zebiltzan erleak, ez baitzen garaian egon behar zuen loraldi emankorrik. Gu ere tartean ginen, ez genekiela garaira nola egokitu. Beste batzuk aldiz, bukatzen ez zen udaz gozatzen.
Udazkenarekin batera lehen euriteek behar zuten, naturaren zikloak jarrai zezan, fruituak lurrean usteldu, haziak sustraitu eta udazken loreak esnatzeko. Erleek udazken loretan, negurako prestatzen aritu behar zuten garaian, ez zuten prestaketa garairik izan, bukatzen ez zen udan jarraitzen zuten.
Pum! Bazuen garaia neguak agertzeko. Erleak lotara, deskantsura, urte guztiko lanari esker bizirautera.
Neguko hotzak bukatu ziren, epeldu du eta loreak martxan dira. Uda berria, zaharraren modukoa, lehorra! Akazia izango da eskertu duen bakarra.
Hemendik aurrerakoak ez dakizkigu. Momentuz bi urtaroen gainetik salto egin eta uda bete-betera goazela dirudi. Euri faltak berriz ere lehortuko ditu bazterrak.
Hau ez da kasualitatea, zerbaiten errudun gara!
2009tik 2023ra izandako iktus intzidentziak jaso ditu Nafarroako Osasun Publikoko eta Lan Osasuneko Institutuak. Iktusa izan duten nafarren %84k arrisku faktoreren bat zuen.
REE Red Electrica Española-ren Euskadiko, Nafarroako eta Kantabriako ordezkari Antonio Gonzalez Urquijo egon da ostegun honetan Gatikako azpiestazio elektrikoan, kazetariekin batera.
1978ko sanferminetan gertatutako Poliziaren kargak argitzea, horiei buruzko dokumentuak desklasifikatzea eta gertakarietan hildako German Rodriguez biktima gisa aitortzea eskatzen diote Espainiako Gobernuari Kongresuak onarturiko dokumentuaren bidez.
Adimen artifizialak adimenari berari buruzko eztabaida berpiztu du: zer da adimena, zertan bereizten dira giza adimena eta adimen artifiziala deritzoguna, zer egitura dute oinarrian… Eztabaida horrekin batera, animalien garunen egiturari eta gaitasun kognitiboei buruz... [+]
Klimaren aldeko mundu mailako martxak oldar handia hartzen ari ziren 2018tik 2020ra, mundu mailako osasun krisia piztu arte. Hasieran krisi horrek mundua hobera aldaraziko zuelakoan ziren asko, baina oraingoz hasierako itxaropen hari gailendu zaizkio mesfidantza, etsipena eta... [+]
Euskal Herriaren nazio izaera eta burujabetza aldarrikatzeaz gain, "erresistentzia eta borroka antifaxistari gorazarre egitea eta berrespen antifaxista egitea" jarri dute helburuen artean.
Horbel kooperatibaren proiektu bati esker, errefuxiatuen kanpamenduetan bizi diren Saharako hamabi haur hartuko dituzte bi hilabetez Goierriko udalerri horretan. Orkli kooperatibaren Orklidea ekimeneko dirulaguntza jaso du proiektuak.
Osakidetzak berak aitortzen duenez, “komunikazioa tresnarik garrantzitsuenetako bat da jarduera asistentzialean; beraz, zerbitzuaren kalitatea bermatzeko, ezinbestekoa da paziente eta erabiltzaileak erosoen eta seguruen sentitzen diren hizkuntza ofizialean jardutea”.
Aiaraldeko Hizkuntzen Mapa proiektuarekin bat egin dute Amurrioko Amaurre, Zaraobe, Aresketa Ikastola, Mendiko Eskola eta Zabaleko ikastetxeek. Aiaraldeko Euskalgintza Kontseiluarekin elkarlanean udalerrian presente dauden hizkuntzak ikertu dituzte.
Asteazkenean, NATOren goi-bilera hastearekin, aliantzak herrialdeei inposaturiko gastu militarraren aurkako mobilizazioak izan dira Hego Euskal Herriko hiriburuetan. Ostegunean eta ostiralean Iranen eta Palestinaren aurkako gerrak salatuko dituzte.
Hamar urteko epea dute NATOko estatu-kideek helburu hori lortzeko. Espainiak ere sinatu du akordioa, baina, aldi berean, Mark Rutte aliantza atlantikoko idazkari nagusiaren gutun bat eskuratu du Pedro Sánchezek, ustez "malgutasuna" emango liokeena. Donald Trumpek... [+]
Zergatik eskaintzen dira Lanbide Heziketako hainbeste ziklo erdara hutsean EAEn? Zergatik jarraitu behar dituzte ikasketak gaztelaniaz ordura arte D ereduan euskaraz aritu diren ikasle andanak? Lanbide Heziketa euskalduntzeko behingoz plan estrategiko bat gauzatu dezala eskatu... [+]
Mauleko Chaumes gasnategian langile eta CGTko sindikatu ordezkaria izandako gizon baten kontrako lau salaketa dira pausaturik, eta Larraine gaineko Iratiko Txaletetan lankide ukandako bosgarren emakume batek ere gehitu du berea. Uztailaren 3an iraganen da auzia Pauen. Erasoa... [+]
Iazko udazkenean egin zuten sinadura bilketa, eta abenduaren 12an entregatu zituzten atxikimendu guztiak Osakidetzaren Gasteizko zerbitzu zentraletan.
Bai Euskarari ziurtagiria lortzeko interesa agertu duten herriko 42 elkarte eta establezimenduekin Euskararen Mapa osatu dute Urruñan. Euskara «biziago» egiteko pausoak emateko prest liratekeen eragileak identifikatu ondoren, urratsak egiteko laguntza emango zaie,... [+]