Lopez Obrador: iruzurra saihestu eta Mexikoko lehendakari bihur liteke hirugarrengoan
Datorren igandean, uztailaren 1ean, mexikarrek 500 parlamentario, 128 senatari, 9 gobernadore eta lehendakari berria hautatutako dute. Beste behin ere ezkerreko hautagaia da inkestetan buru: Andrés Manuel Lopez Obrador –AMLO moduan ere ezaguna– eta Morenako (Birsorkuntza Nazionalerako Mugimendua) buruzagia.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
2006 eta 2012an ere aurkeztu zen eta bietan iruzurrarekin saihestu zuten boterera iristea, behatzaile askoren ustez. 2006koetan PRDarekin (Iraultza Demokratikoaren alderdia) aurkeztu zen, eta ondoren sortu zuen Morena, PRDn ziren barne arazoei ihes eginez.
Iruzur salaketak eta latzagoak ere eguneroko ogia dira botere politikoaren ustelkeria erraietaraino sartua dagoen herrialdean, mafiek, narkotrafikatzaileek eta agintariek boterea elkarbanatzen duten egungo Mexikon. Lopez Obradorrek inork baino argiago du egoera zein den eta aukerak ere bai: “Gauzak aldatzeko, bi bide bakarrik dira: borroka armatua edo hauteskundeen bidea –adierazi zion Mexikoko telebista bati iragan martxoan– eta nik uste dut posible dela Mexiko bide baketsuen bidez aldatzea. Beraz, kartak markatuak badira ere, ni banoa hauteskunde borrokara”.
Enpresariak beldurtu nahi ez
Amodioa eta Bakea hautatu du lelo gisa, Luiz Inacio Lula Da Silvak 2002ko Brasilgo hauteskundeetan egin zuen bezala. Hark moduan, ez ditu enpresari eta eskuineko botereak beldurtu nahi. Eta horretarako, besteak beste, eskuineko PESekin (Bilgune Sozialaren Alderdia) aliatu da hauteskundeetarako. “Konfiskaziorik ez, desjabetzerik ere ez, ezta nazionalizaziorik ere. Ustelkeriarik ez”. Hala esaten die enpresariei Marti Batres Morenako buruzagietako batek.
Hainbat erakunderen arabera, Mexikoko etxeetan, euren irabazien %14 bideratzen dute funtzionario ustelen patrikak asetzera. Gutxieneko soldata jasotzen dutenen familien kasuan %33raino iristen da kopurua. Enpresei dagokienez, herenak dio eroskeria erabili behar izan duela kontratu publiko batera iristeko; eta enpresen %36,7k bakarrik ur edangarriko sarera konektatzeko.
Batez ere bi hautagaien aurka egin beharko du Lopez Obradorrek: eskuineko PRIko Antonio Meade batetik, eta Anaya Cortés bestetik, PAN (Ekintza Nazionalerako Alderdia, eskuina) eta PRDeko koalizioaren arteko hautagaia.
Mugimendu sozialaren beharra
Artikulu honetako informazioa ekaineko Le Monde Diplomatique-tik jasoa dago, Renaud Lambert bidali bereziak jorratua, baina oraindik ez da osorik sarean. Egileak datu asko eta interesgarriak plazaratzen ditu bertan eta Paco Ignacio Taibo idazle eta AMLO zaleak Morenako beste militante batzuei egiten dien aipamenarekin amaitzen du artikulua:
“Irudikatu irabazi egin dugula, Kongresuan %35 lor dezakegu gehienez (…) Orduan, hor da Andrés Manuel Los Pinosen, lehendakariaren egoitzan. Enpresari taldea hartu du eta hauek zera esaten diote ‘kontuz Andrés, horrela jarraitzen baduzu gure enpresak deslokalizatu eta Costa Ricara eramango ditugu eta’ (…) Egun eta ordu horretan, bi edo hiru milioi lagunek kaleak hartu behar ditugu, eta lehendakariari argi esan, ‘Andrés, xantaia egin nahi badizute, desjabetu itzazu, bidali itzazu pikutara’ (…) Zintzoena eta jantziena izanda ere, pertsona horiek lehendakari bati egin diezaioketen presioa itzela da. Aldaketa ekarriko duen mugimendu soziala ezinbestekoa da”.
Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]
Donald Trumpek agindutako muga-zergak indarrean sartu dira: Kanadak eta Mexikok %25ekoak izango dituzte eta Txinak %10ekoa. Kanadak zifra bereko arantzelekin erantzungo du. Mexikok arbuiatu du AEBko Gobernuak esan izana organizazio kriminalekin loturak dituela herrialde horrek... [+]
Mexikoko bi emakume hauen bizitzak indarkeriak eta desplazamenduak zeharkatzen ditu. Haien familiako edo komunitateko kideak hiltzen ikusi dituzte, eta krimen antolatuak zabaltzen duen terrorea azalean sentitu dute; mehatxuak, jazarpena... ohiko dituzte. Baina horrek guztiak... [+]
Goiburu hori soilik irakurri eta ezinezkoa nor den edo nor zen asmatzea, baina bazen nor!
Ángel González Olvera, Mexikon ezagutu genuen duela 11 urte bertsolariok hango inprobisatzaileekin jardunaldi batzuetara gonbidatu gintuztenean. Mendi gain batean bizi zen,... [+]
Mexiko Hiria, 1968ko urriaren 2a. Hilabete batzuk lehenago, ekainaren 22an abiatutako ikasle mugimenduak mitin bat antolatu zuen Hiru Kulturen Plazan, hiriko Nonoalco-Tlatelolco unitatean. Mexikoko ejertzitoak eta Batallón Olimpia talde paramilitarrak bildutako ikasleei... [+]
Mendebaldeko herrialde aberats gehienetan ultraeskuina etengabe eztenka ari da migratzaileekiko gorrotoa eta arrazismoa akuilatzen. Deportazio planei ekitea izan da gobernu askoren erantzuna, izan afganiarrak talibandarren eskutan uzteko, Alemania pentsatzen ari den moduan, edo... [+]
1994ko urtarrilaren 1ean, ehunka indigenak aurpegia estali zuten, Mexikori eta munduari esateko: “Nahikoa da!”. Ordutik mundu osoan eredu bihurtu da EZLN, autonomiaren eraikuntza helburu, herri indigenak bizi daitezen, kapitalismotik at. Egungo egoera, ordea, inoiz... [+]
Mexikoko Coahuila basamortuan, Bilbaoko dunak izeneko parajean, giza eskeleto baten arrastoak topatu dituzte. Arkeologoek aztertu ondoren, ondorioztatu dute 950-1250 urte artekoak direla eta Candelariako kulturarekin lotuta daudela.
Aurkikuntza berri pozgarria izan da... [+]
Pilotari famatua izan zen, munduko txapelduna, baina tartean behin baizik ez zuen Euskal Herrian jokatu, Mexikon jaio, hazi eta hantxe bizi baitzen, gurasoak haraxe joanda 1936ko gerratik ihesi. Abertzalea, Mexikoko euskal etxeko presidentea, Jaurlaritzaren aholkularia,... [+]
Morena Nazioa Onbideratzeko Mugimenduko hautagaiak 26,6 eta 28,6 puntu arteko aldea atera dio Xochitl Galvez hautagai kontserbadoreari. Egungo presidente eta alderdikide Andres Manuel Lopez Obrador-en bidetik jarraitzeko asmoa agertu du Sheinbaumek. Mexikoko lehenengo... [+]
Bilbora etorri zen apirilean, idazketa sendatzaileei buruzko hitzaldi bat ematera, EHUko Ikerketa Ereduak eta Arloak Gizarte Zientzietan masterrak gonbidatuta. Bazuen zer esanik: soziologia eta historia ikasitakoa, artxiboa baliatzen du idazteko, eta bere ahizparen bizitza eta... [+]
Estatu batek bere lurraldean dagoe enbaxada baten aurka horrelakorik egiten duen lehenengo aldia da. Mexikok enbaxada itxi eta iragarri du Ekuador salatuko dutela Nazioarteko Justizia Auzitegian nazioarteko eskubideak urratu izanagatik.