Modu kezkagarrian ari dira zabaltzen gure herri askotan, eta bai hezkuntza-komunitateko zenbait eragileren artean ere, ikastolen eta eskola publikoen arteko lehia eta mokoka aritzeko jarrerak. Elkarrekiko itxura gabeko deskalifikazioak eta mespretxuak. Noizbehinka, zenbait iritzi-artikulutan ere, adierazpen oso dogmatikoak irakurtzen ditut.
Ez nau kezkatzen eztabaidak, oso aberasgarria izan daitekeelako eta hezkuntzari buruz askoz gehiago egon beharko litzaketelako, gai estrategikoa baita Euskal Herriaren etorkizunari begira. Baina jarrerak kezkatzen nau, eztabaida partzialak eta arinki egindako adierazpenak ikusten ditudalako eta, batez ere, hezkuntzaren arloan buru-belarri lanean ari diren besteekiko errespetua falta sumatzen dudalako.
Arinki egindako adierazpenak aipatzen ditut, eta horrelakoak egin dira, adibidez, ikastolen mugimenduak azken berrogeita hamar urteotan euskara eta euskal kulturaren alde egin dituen ekarpenak eta gaur egun ere betetzen duen akuilu-lana lau hitzetan ahantziz edo mespretxatuz mintzatzea. Zeren, herri-iniziatibaz sorturiko hezkuntza-mugimendu pribatua dela besterik gabe esatea eta pribatu gisako trataera eman behar zaiola aldarrikatzea edo bere ibilbidean euskarari, pedagogiari eta eskola-ereduari egin dizkion ekarpenak kontuan ez hartzea errealitatea modu oso partzialean aztertzea baita.
Era berean, injustizia handia da euskararen zabalkuntzari dagokionez eskola publikoak egin dion ekarpena ez aitortzea, zeren mugarri izan baita gizartean modu naturalean euskararen presentzia hedatu izana. Eta, zer esanik ez, gizartearen berdintasuna eta integrazioa bermatze aldera, miserablea da eskola publikoaren lan eskergaitza ez txalotzea. Zentzu berean, zitalkeria da "administrazioaren eskola" gisara jotzea, bestelako eskola-ereduaren bidean herri eta auzo askotan egiten ari diren lana isilduz.
Horretan guztian, batzuen zein besteen aldetik, giza miseria gehiegi dago zenbaitetan, zeren, ustezko eztabaida serioen atzean, norberaren interesak ezkutatzen baitira, hala nola, kasu batzuetako matrikulazio-lehia, lanpostu zehatzekiko interes propioa, edo esperientzia eta bizipen pertsonalak. Zeren, zilegi izan daitezkeen zenbait iritzi lekuz kanpokoak bihurtzen baititugu besteak deskalifikatzeko erabiltzen ditugunean.
Baina sakon-sakonean, bada argitu eta eztabaidatu behar dugun ideia bat, eta hori, Publikotasuna da, nire ustez gehiegitan modu partzialean eta testuinguru propiotik kanpo aztertzen duguna.
Sakon-sakonean, bada argitu eta eztabaidatu behar dugun ideia bat, eta hori, Publikotasuna da, nire ustez gehiegitan modu partzialean eta testuinguru propiotik kanpo aztertzen duguna
Hemeretzigarren mendetik gaurdaino, publikotasun kontzeptua administrazioari loturik egon da soilik. Horrela, Frantzian eta Espainian, bi eratako eskolak daudela esanez, pribatuak eta publikoa, inor ez da bazterturik sentitzen, ondo islatzen baitu bertako errealitatea. Baina Euskal Herriaren historian, bada fenomeno bitxi bat, Europa osoan bakarra dena: "Herri-ekimenak hezkuntzan izan duen eragina". Eta herri-ekimen hori askotarikoa eta zabala denean, guztiontzat zabalik dagoen zerbitzua eskaintzen duenean, administrazioaren goi-mailako kontrolak ontzat ematen duenean, eta gainera eragileen borondatea publikoa izatea denean, ez da ulergarria izaera publikoa-ren errealitatea ez aitortzea.
Administrazioak herriaren izenean eskaintzen dizkigu oinarrizko zerbitzu publikoak, hala nola osasungintza, hezkuntza, pentsioak, haur zein pertsona helduentzako zerbitzu sozialak, elbarrientzako baliabideak... Baina zer gertatzen da gizarteak berak zerbitzu horiek bere esku hartzen dituenean, eta administrazioarekin batera, modu zabalean eta elkar lanean eskaintzen dituenean? Negozio pribaturik tartean ez dagoenean, herritartasuna ez al da publikoaren parekidea? Areago, herri-ekimenak ez al dio gehigarri osagarria eskaintzen publikotasunari?
Bai, badakit titulartasunaren gakoa askatu behar dela. Baina zerk egiten du ezinezko herri-ekimena publikotzat jotzea? Publikotasun kontzeptua ezin al da errealitate berriari egokitu? Beti kanpokoen menpe jarraituko al dugu? Espainiarren eta Frantziarren legeak al ote dira nahitaez gure erreferentzia bakarrak? Noizko herri gisara sortutako antolakuntza-ereduak errespetuz jasoko dituen legeria?
Gizartea eraldatu nahi dugun guztiontzat, oinarrizko ariketa da herri-ekimenaren ezinbestekotasuna aitortzea. Ez dago egoera aldatzerik auzolana eta herri-ekimena indartu ezik. Guraso, irakasle eta herritarren protagonismo zuzenik gabe ez dugu inoiz hezkuntza euskaldun eta nazionalik izango. Herri-ekimena beharrekoa da Euskaraldia bezalako mugimenduak indartzeko, euskara normalizatzeko, eta nazio modura dagokigun hezkuntza-sistema propio eta berria eraikitzeko.
Bai ikastolek eta bai eskola publikoek badute zer ikasia elkarrengandik. Biak ala biak dira amesten dugun Eskola Berriaren zutabeak. Gaur egungo errealitatetik abiaturik eraikiko dugu berria. Eta elkarrekiko errespetuan aritzen bagara, asko irabaziko dugu. Bide antzua da elkar mespretxatzea. Badugu zer egina elkarlanean, mokoka aritzeari uko eginez. Izugarria da esku artean dugun erantzukizuna.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Oraingoan ere barrenak mugituta natorkizue, beldurretik eta izutik, uzkurtuta eta larrituta. Ze herri geratzen ari zaigun, zer datorkigun epe motzean, zer utziko diegun gure ondorengoei. Saiatzen naiz pentsatzen posible dela datorrenari aurre egiteko egiturak sortzea,... [+]
Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.
Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]
Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]
Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]
Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]
Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.
Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]
"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.
Kezka, ezinegona eta... [+]
Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.
Miope bezain itsu,... [+]
Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.
Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]
Madalenetan murgilduta gaudela irakurriko duzue askok artikulu hau, bestela ere pentsatu gure etorkizuneko egunerokoan, jai giro herrikoiak aurrez irudikatzen duen herria baita urte osorako desio dugun herri eredua, deskantsu pixka bat gehiagorekin, noski. Badira urte batzuk... [+]
Behin batean, esku bakoitzean sei hatz zituen ume bat ikusi zuen Kelly doktoreak. Gurasoek ebakuntza egiteko erabaki irmoa hartua zuten, baina umeak ez zuen nahi. Mutikoak sei edo zazpi urte izango zituen, eta ederra zen.
– Ez! Nahi ditut denak. Nireak dira eta nahi... [+]