“Ederra litzateke euskaraz kalean ikastea”

  • Euskalgintzaren Kontseiluak antolatutako "Ongi etorri Euskararen Mundura" jardunaldiak izan dira Gasteizen ostegunean eta ostiralean. Egun bi bete-beteak,  eta mahai gainean Euskararen normalizazio prozesuan euskal herritar berriak integratzeari buruzko praktikak eta gogoetak. Gasteiz da EAEn Espainiako Estatutik kanpoko etorkin gehien jasotzen ari den hiria eta, hortaz, agertoki ezin hobea hizpidean aurrera abiatzeko. Aztergaien artean, ezinbestekoa izan dugu ostegun eguerdiko "Euskarak ematen al du aterperik?" izenekoa.

Kontseilua

2024ko urriaren 11n - 10:15
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Ostegun goizean esandakoaren arabera, Hego Euskal Herrira datorren migratzaileen artean nagusi emakumezkoak dira, eta gehienak hegoamerikarrak. Hala, eguerdiko mahai-inguruan, besteak beste, Boliviako Ruth Pizarrok, Kolonbiako Laura Penagosek, Argentinako Celeste Agüeroek, eta Siriako Ruba Hassanek hartu dute hitza.

Bi ideia nabarmendu dira solasaldian. Alde batetik, helduek euskara ikasteko aukera gutxi dutela, eta erakundeen laguntza txikia. Izan ere, euskara ikastea “garestia eta zaila” da. Nekeza da ordutegiekin konpontzea. Ruth Pizarrok, esaterako, iradokitzen zuen interesgarria litzatekeela leku jakin batzuk izatea euskaraz ikasteko, eta ordutegi zabalak (gaueko eskolak, edota asteburuetan aritzeko aukera). Bere hitzetan: "Zaila da, lehentasuna gure familia aurrera ateratzea baita, baina guk euskaraz ikasi nahi dugu, beste ate bat ere irekita izan nahi dugulako".

Solaskide guztiek partekatu duten bigarren ideia izan da asko eskertzen dutela jendeak berarekin euskaraz hitz egitea. Edo hobeto esanda, oztopoa dela hori ez egitea. Ruba Hassanek kontatu du, adibidez, Siriatik etorri zenean, bere lehenengo aukera euskaraz ikastea izan zela, eta erderaz ikasten baino lehen hasi zela euskara ikasten. "Hura izan zen nire lehenengo ideia, baina ideiaz aldatu nuen gero". Eta gehitu du: "Gaztelaniaz hitz egin izan ez balidate, agian orain euskaraz hitz egingo nuke". Ideia bera adierazi du Celestek: "Nik Argentinan ezagutu nuen euskara, baina, dudarik gabe, hemen, nire indargunea nire lagun euskaldunak". Eta entzule ginenoi zera eskatu digu: "Mesedez, hitz egin euskaraz etorkinei". Rubak ere esan du eskola inguruan iruditzen zaiola euskaldun batzuk hasieran zuten jarrera aldatzen ari direla. Baina ez hoberako. "Lehen" esan du "bazeuden euskaldun ‘oso euskaldunak beti euskaraz hitz egiten zutenak; orain, ordea, sentsazioa daukat hauek gurekin hitz egiten dutenean, edo gure haurrei, (hemen ikasitako umeei, alegia), gaztelaniaz hitz egiten dutela, eta ematen du beraientzat bakarrik uzten ari direla euskara... hitz egin lehenengo beti euskaraz, gero behar bada, jada aldatuko dugu..."

Ezinezkoa izan da euskararen egoera gutxitua ez nabaritzea bere hitzetan, Celestek esan duen bezala, "ederra litzateke euskaraz kalean ikastea", baina gaur egun hori ia ezinezkoa da hainbat lekutan, eta horrek migratzaileei gauzak zailtzen dizkie. Celestek berak esan duen moduan, "instituzionalizatu behar da euskararen ikasprozesua, ados, baina nik uste dut garrantzitsua dela etorri den jendeari ulertaraztea zer den euskara. Hizkuntza identitate batekin harremandu behar da". 

Kolonbiatik etorritako Laurak oso garbi izan zuen hasieratik bertatik: “euskara hizkuntza gutxitua delako ikasi eta babestu izan nuen”. Eta horregatik, nahiz eta oso zaila izan zen Iruñean erabaki hori izatea, orain berak esaten duen moduan kolonbiar euskalduna da. Borroka hori borrokatu nahi du, eta adibidez, Iruñean bertan erroldatzera joan denean, euskaraz egin diezaioten eskatu du. Borroka pertsonal gisa ikusten du euskaraz mintzatzea, "niretzat gaztelaniaz hitz egitea inposizioa izan zelako, prozesu kolonial baten inposizioaren emaitza. Ez dut izan aukerarik gaztelaniaz ez ikasteko. Bestela, ni orain txibtxa hiztuna izango nintzateke".

Hona ez da inor lan egitera etorri soilik, baizik eta gurekin bizia partekatzera, eta hori, mahai-inguruan argi geratu da, gogoa, asmo ona eta ilusioa pizten dituen zerbait da.


Azkenak
Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Aurten ere batxilergoko ahozkoa euskaraz pasatzeko aukera irekiko dute hainbat irakaslek

Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.


Espainiako Gobernuak ondorioztatu du itzalaldiaren errua Red Eléctrica de Españak eta argindar konpainiek dutela

Itzalaldiaren ondoren sortutako komiteak eginiko txostena aurkeztu du astearte gauean Sara Aagesen Trantsizio Ekologikorako ministroak. Horren arabera, "hainbat faktoreren batasunaren" ondorioz sisteman gehiegizko tentsioa izan zen, kate erreakzio gisa. Txostenak... [+]


Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek

Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.


Sexu erasoei lotutako zenbait epaitan bost gizon zigortu dituzte azken egunetan

Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]


Dagoeneko 400 gazatar hil dituzte Israelgo soldaduek, laguntza humanitarioa jasotzera bidean

3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.


Oiher Urrutia. Marra gorriak argi
“Erabiltzen gaituzte herriok folklorismorako: landa, animaliak edo euskalkia bera”

Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]


Amiantoaren biktimentzako konpentsazio-funtsa martxan jartzeko araudia onartu du Espainiako Gobernuak

Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.


Zein ama ospatu?

Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]


2025-06-18 | Jesús Rodríguez
PSOEren kea

Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]


Kantua gidari

Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]


Eguneraketa berriak daude