"Feminitate hitzari alergia harrigarria diogu feministok"

  • Devenir perra (Zakur eme bihurtu) liburua idatzi du, feminista femenino eta antipatriarkalak existitzen direnez, beharrezkoak direla aldarri egiteko. Erosi bezain pronto puskatu zaion koroa jantzi du, sos gutxiko glamourra argazkiko lehen planoan ateratzeko.
Itziar Ziga
Itziar ZigaAlex Larretxi
Errenteriarrak (Gipuzkoa, 1974) Iruñearako bidea hartu zuen aitaren autoritatetik ihesi. Amari tratu txarrak ematen zizkion aitaren atzaparretatik ihesi. Iruñean Elizaren autoritatea ezagutu zuela dio. Bederatzi urte egin ditu Bartzelonan, askatasunean, eta Iruñeara itzuli da. Espainian zehar dabil Devenir perra liburuan kontatutakoak lau haizetara zabaltzen. Ez dakigu noiz errendituko den, bigarren liburua atera berri baitu: Un zulo propio (Norberaren zuloa).

Alaska abeslariaren liburua: Transgresoras, las mujeres que cambiaron su mundo, (Urratzaileak, euren mundua aldatu zuten emakumeak).


Alaska feminitatearen maitale handia da eta kexu da uste duelako feminismo hegemonikoak (nolabait esatearren) trabestien eta transexualen ekarpena galdu duela feminitatea berrasmatzeko.

Garai hartan king tailerrak egiten ziren, maskulinitate performatiboaz asko hitz egiten zen, eta nik nioen: “Non arraio dago feminitate performatiboa?”. Feministok alergia harrigarria diogu feminitate hitzari, logikoa da, ziria sartu digute emakume generoaren kontuarekin, dena da negatibotasuna eta gutxiagotasuna.

Badago ordea bestelako feminitatea, grinatsua, parodikoa, teatrala, puta eta antipatriarkala. Hori existitzen da eta oso beharrezkoa da. Beharrezkoa da existitzen delako.

Euskal Herriko IV. Jardunaldi Feministetan “Iraultza dibertigarria izango da edo ez da izango” esan zen. Zer gehituko zenioke horri?


Ez nioke ezer gehituko, hori da. Ez nekien hala izan zenik eta asko pozten naiz. Emma Goldmanek hala zioen: “Ezin badut dantzarik egin ez da nire iraultza”. Badago gizon eta emakumearen gudari jarrera, borrokaren zati onartu duguna. Ulergarria da, biolentzia askok gurutzatuta gaude, eta hainbesteren kontra egin behar dugu borroka... Erne ibili behar dugu, baina bizimodutzat hartzen badugu jarrera hori ziria sartu digute.

Ez dakit noiz hilko naizen, baina munduak segiko du izaten kapitalista, patriarkala eta kabroia populazioaren gehiengoarentzat. Bizi naizen artean ez ditut onartu nahi zoriontsu izatea eragozten didaten kateak.


Liburuan diozu: “Emakumea naizela diot sendagileak hala diagnostikatu zuelako eta estrategia politikoa delako”.


Emakumea izatea zer den erakuste bidean transen, trabestien eta intersexen borrokak garrantzitsuak izan dira. Emakume ala gizon, mediku diagnostikoa eta soziala dela ukatzen duena esentzialismotan erortzen da, ez dute nire errealitatea azaltzen. Feminismoa emakume generoaren lubakian gorde zen, baina hori alde guztietatik erortzen da. Emakume eta gizonen arteko banaketa patriarkatuaren aldetik medikuntzan oinarritua da eta gure aldetik estrategia politikoa. Emakumea naiz, gisa horretara bortxatua izan naizelako; fisikoki, sexualki, afektiboki, ekonomikoki, sinbolikoki... Deiadar egiten dut emakumea naizela, baina ez hanka artean daukadanagatik.

“Okupa jaietara ilehori distiratsu eta arrosaz jantzita noa (...). Oraindik jokoz kanpo uzten ditut nire itxura dela-eta”. Liburuan elkarrizketatu duzun Paulak esana da.


Europako mugimendu alternatiboez maiteminduta, Bartzelonara iritsi zen Paula feminista eta etxe okupa batera joan zen lehen aldiz, arrosaz jantzita, samurtasun eta feminitate muturrekoarekin. Gerlariaren estetikak, rastak, krestak... ez zuen onartu. Beti esan izan du bakarrik mozkortu zela han.

Ni neu garai batean marimutilez mozorrotu nintzen. Feminista askok hasten dugu bide hori, baina ilea moztea, ez depilatzea... probatu ondoren eroso sentitzen baldin banaiz zoragarria da, baina ez banago eroso zailtasunak dituzu feminizatzeko. Beste testuinguru batzuetan hori da espero dena, feminizatzea. Beldurgarria da, beti ere derrigortzen bazaituzte!

Liburuarekin ez dut nahi inork pentsatzea feminitate mota bat goraipatzen ari naizenik, ezta gutxiagorik ere.


Liburuko beste pasarte bat: “Zakur emeek barre egiten dute aberatsen kodeez, Pradako poltsa erdi hutsez eta krisia medio daukaten susto aurpegiaz. Barre egiten dute krisiaz, krisia delako ezagutzen duten bizimodu bakarra”.


Zakur emearen eraikuntza egiten dut, baina zakur eme oso txiroa naiz. Feminitate espektakularra eraikitze horrek zerikusia dauka glamourraren ilusioarekin, inguratzen gaituen pobrezian glamour merkea aldarrikatzen dut.

Liburua idazten ari nintzela etorri zen krisiaren izu kolektiboa. Prekarioa zarenean, etxean hotza pasatzen duzunean, argia pintxatua duzunean... barkatu, ez dauzkat bost hipoteka, ez lidakete inoiz emango kreditua. Klase kontzeptua ezinbestekoa da.

Zer diozu egunkariko titular honi buruz: “Juan Pablo Urtizbereak Berdintasunaren Merezimenduzko Domina jasoko du”. Senarrak Yasmín Zamia emaztea hil zuen. Zamia salbatzen saiatu zen Urtizberea eta larri zauritu zen.


Gizonen bortizkeriatik gizonek beraiek babesten gaituzte. Guk geure buruak defendatzea gaitzesgarria da. Domina merezi duena liburuan aipatzen dudan emakumea da. Bikote ohiak aizkorarekin hil behar zuenean bera labanarekin defendatu zen. Emakume horretaz ez da hitz egiten, eta nik dakidala aspaldian heriotzatik ihes egitea lortu duen bakarra da. Defendatu zelako salbatu zen.

Jakina lagundu behar dela norbait zure begien aurrean erasotzen ari direnean. Baina zergatik dira heroiak berriz ere gizonak? Gaixotu egiten nau horrek. Lehen genero biolentziaz feministok baino ez genuen hitz egiten, eta orain modan jarri denean zertarako jarri da modan? Heroiak beraiek dira, ez gu. Etengabe erakusten dituzte emakumeak untxiak bezala hiltzen, ihes egiten, urrutiratze agindupean. Urrutiratze agindua ez, autodefentsa! Pistolak, espraiak edo ikastaroak, dena delakoa! Gizona izan beharra ere babestuko gaituena.

“Udalak bi hamarkada daramatza Bartzelonaren bihotza eremu publiko ordenatua eta segurua, garbia eta zibikoa, kalitatezkoa eta askatasunezkoa izan dadin. Prostituzioa ez da onargarria hiriko kaleetan”. Jordi Hereu, Bartzelonako alkatea.


Raval auzoko eztabaidaz ari zara. Bederatzi urtez bizi izan naiz auzo horretan eta mendeak dira prostituitzen direla Ravaleko kaleetan. Gauez, lana bukatuta, puten kaletik igarotzen nintzen eta lasai sentitzen nintzen. Putak eta bezeroak daude, elkarbizitza eredugarria da, baketsua. Bortizkeria ez dute praktikatzen ez prostitutek, ez bezeroek, poliziak prostituten kontra baizik.
Hipokritak eta faltsuak dira, Bartzelonako erdigunea turistentzat eta fashion jendearentzat parke tematiko bihurtu nahi dute. Puten bila badoaz, gu denon atzetik doaz. Inozoa da pentsatzea beraiek ondokoa uste dutela: “Putak soberan daude, enbarazu egiten dute”.

Jende ugarik bestelako ikuspegia du gai horri buruz. Ez dute nabari zuk nabari duzun segurtasuna.


Ez dira handik pasa. Ez dira han bizi. San Ramon kaleko espaloiak puten takoiek mendeetan miazkatu dituzte. Han bizi den jendeak badaki zer dagoen eta prostituzio eremua saihestu nahi baduzu bi kale harantzago jo eta ez daukazu ezer ikusi beharrik.

Segurtasun gabezia eta emakume esplotatuak aipatzen dituzte.


Puta ilegalei lagundu nahi badiezu indargabetu Atzerritarren Legea. Mafia horiek zeinek onartzen ditu? Atzerritarren Legeak.

Beste kontu bat umeena da. Ez naiz ama, baina haurrak izango banitu beraiek poliziarengandik babestea nahiko nuke, putak baino askoz kaltegarriagoak dira. Amek ez badute nahi umeek putak ikusterik saihestu ditzakezu Ravalen, eta handik pasako bazara poliziarekin arazorik eduki ezean, toki segurua da. Mendeak daramatzate han! Sarekada izan eta batere ez dagoenean, isiltasun moduko zerbait sentitzen duzu, deseroso sentitzen zara.

Azkenak
2025-05-02 | Mikel Zuloaga
Askatasunaren Ontzidiko Mikel Zuluaga ‘Mikelon’en adierazpena Maltatik

Deshumanizazioa barru-barruraino sartu da Mendebaldeko botereetan, eta axolagabekeriaz begiratzen diote Gaza pairatzen ari den holokaustoari; Gazan, bonbek hiltzen ez bazaituzte, goseak hilko zaitu.

Gure itsasontzia bonbardatu duten honetan inpotentzia erabatekoa da, gu ondo... [+]


Palestinaren aldeko Askatasunaren Ontzidia bonbardatu dute Maltatik gertu

Ostegunetik ostiralerako gauean dronekin egin diote eraso Gazako blokeoa apurtu eta genozidioa salatu nahi duen nazioarteko ekimenaren itsasontziari, Maltatik hamahiru miliara, nazioarteko uretan. Aktibisten artean Mikel Zuluaga Mikelon euskal herritarra dago. “Hemen hau... [+]


Immigrazioa eta sindikatuak, eskubide unibertsalak ala porrot kolektiboa

Gabezia guztiekin ere, sindikatuek gizateriaren alde inoiz egon den beste edozein giza erakundek baino gehiago egin dute. Duintasunari, zintzotasunari, hezkuntzari, ongizate kolektiboari eta giza garapenari beste edozein pertsona-elkartek baino gehiago lagundu... [+]


Harri-jasotzea
Harri eskolek emandako bultzada

Harri-jasotzearen gorakada nabaritu da azken urteetan, batez ere emakumeen artean. Gazteek harri eskoletan ikasten dute kirolean esperientzia dutenengandik. Crossfit-a, sare sozialak eta telebista faktore garrantzitsuak izan dira kirolaren piztualdian, harri eskolekin batera... [+]


Kanboko Marieneko lurrak irauli dituzte ELB, Lurzaindia eta Ostia sareak

Maiatzaren 17an bertaratu eta barazkiak landatzeko hitzordua jarri diete herritarrei. Karia horretara egun osoko egitaraua osatu dute, Marieneako lurrak laborantzarako atxikiak izatearen alde.


Itzalaldiaren biharamunean, Espainiako Gobernuaren eta Red Eléctrica de Españaren arteko tirabirak dira nagusi

Pedro Sánchezek hornitzaile pribatuei eta Red Eléctrica de Españari egotzi die itzalaldiaren inguruko informazio gutxi eskaintzea, baina azken honek jakinarazi du "gutxi gorabehera" aurkitu dutela Iberiar penintsula osoko argindarra joatearen arrazoia... [+]


Homo erectusek hitz egiten zekiten?

Rudolf Botha hizkuntzalari hegoafrikarrak hipotesi bat bota berri du Homo erectus-i buruz: espezieak ahozko komunikazio moduren bat garatu zuen duela milioi bat urte baino gehiago. Homo sapiens-a da, dakigunez, hitz egiteko gai den espezie bakarra eta, beraz, hortik... [+]


Iraultza, iraultza baino lehen

Böblingen, Germaniako Erromatar Inperio Santua, 1525eko maiatzaren 12a. Georg Truchsess von Waldburgek Wurtembergeko nekazari matxinatuak mendean hartu zituen. Handik hiru egunera, maiatzaren 15ean Filipe Hessekoak eta Saxoniako dukeak bat egin zuten errebelde turingiarrak... [+]


2025-04-30 | Jon Torner Zabala
Aramu + AimarZ
Bizirik bada, musikaren berotasunagatik da

Aramu + AimarZ
Noiz: apirilaren 26an.
Non: Zumarragako Zelai-Arizti frontoi irekian.

---------------------------------------------------------

Udalaren webguneak dio: "Bide Bizia marka turistikoa eta izen bereko jaialdia Zumarragaren arima munduari erakusteko,... [+]


Gorputz hotsak
“Oso literala naizenez, marrazten dudana ulertzea gustatzen zait”

Irudimentsua eta umoretsua da, eta marraztea bere pasioa da. Oihan Iriarte Eletxigerrak (Bilbo, 2001) Autismoa eta biok (Txalaparta, 2025) liburu ilustratua sortu du autismoa ikusarazteko. Bere bizipenetatik abiatutako liburua da. Arte figuratiboaz baliatu da batez ere:... [+]


2025-04-30 | OlatuKoop sarea
Maiatzaren Lehenerako proposamen bat: lan desiragarriak eta burujabeak denontzat

Maiatzaren Lehenaren kari, bere gogoeta partekatu nahi izan du Olatukoop Ekonomia Sozial Eraldatzailea sustatzeko sareak. Langileen egunari lotuta, lanaren izaeraren eta zentzuaren inguruko gogoeta egin dute, lan burujabe eta desiragarriak denontzako garatzeak gure bizitzak eta... [+]


Eguneraketa berriak daude