Djurdjuratik Gurugura, pauso sendoz, ibiltzea dugu gura. Hala ageri zaigu 2019a, Kabiliako mendi ederretatik abiatuta Abd el-Krimen errepublikazaleen gotorleku izan ziren tontorretara bitarteko joan-etorrian.
Hizkuntzak funtsezkoak dira garapen sozial, ekonomiko eta politikorako. Hala eta guztiz ere, munduko hizkuntza gehienak desagertzeko arriskuan daude. Hori dela eta, Nazio Batuek 2019. urtea Hizkuntza Indigenen Nazioarteko Urtea izendatu dute eta datozen hilabeteetan munduko hizkuntza gutxituak babestu, biziberritu eta hedatzeko premiazko neurriak hartzea sustatuko dute.
2019 Hizkuntza Indigenen Nazioarteko urtea izendatu du UNESCOk. Hori dela eta, Garabideren lana nabarmendu dute Bilboko Udalak, EDE Fundazioak, Gaztetxo Eskolak eta Urtxintxa Eskolak sustatutako Gizarte Egutegian.
Urtarrilaren hasieran euskararen, tarifitaren eta kabilioaren (taqbaylitaren) bideak gurutzatu ziren Tangerren. Garabidek hiru hizkuntzon esperientziak trukatzeko jardunaldia antolatu zuen hiri honetan egoitza duen Massinissa elkarte amazigharekin batera.
Garabidek egiten duen hizkuntza lankidetza oinarri hartuta maputxeen hizkuntzaren biziberritzea bildu dute ikus-entzunezkoan Imanol Eppherre, Eider Ballina eta Anne Baskaran egileek.
Ikastaroaren itxiera ekitaldia Eskoriatzan ospatu zen abenduaren 12an Mondragon Unibertsitateko HUHEZI fakultatean ?Hizkuntzaldia, mintzairatik mintzairarako loraldia? izenburupean.
Bi hilabete pasa dira Aditu Ikastaroa hasi zela eta lehen kronikan hasi genuen kontakizunak bigarrenari bidea eman bazion hirugarrena ez zen motz gelditu. Laugarren kronika honetan ikastaroaren bukaera ikusten hasi gara, baina maleta egin aurretik bizitakoak bideokronikan nahiz idatziz bildu ditugu:
Zortzi aste dira Aditu Ikastaroa hasi zela eta lehen kronikan hasi genuen kontakizunak bigarrenari bidea eman bazion hona hirugarrena. Hementxe duzue, bideokronikan nahiz idatziz azken asteotan gertatutakoa:
Hilabete pasa da Aditu Ikastaroa hasi zela eta lehen kronikan hasi genuen kontakizunak aurrera darrai. Hementxe duzue, bideokronikan nahiz idatziz azken asteotan gertatutakoa:
Aurreko ostiralean Garabidek ?AHALDUNTZEN: hizkuntza eta generoa? izenburupean Mondragon Unibertsitateko Bilbao Berrikuntza Faktorian antolatutako lan-saioek (goizez) eta mahai-inguruak (arratsaldez) aurreikuspenak bete dituzte. Kronika honetan mahai-inguruan landutakoaren berri emango dugu.
Hemen bildu dugu 3 aste hauetan bizitakoa, bideoan eta hitzetan.
Hemen bildu dugu 3 aste hauetan bizitakoa, bideoan eta hitzetan.
Garabideren eskutik Aitor Aldasoro alkatea Yukatanen da Beasainen hizkuntza politikaren arloan burutzen den lana partekatzeko eta Meridako udalak maia hizkuntzaren gainean dituen planak ezagutzeko.
Garabide elkarteak urteak daramatza hizkuntzak biziberritzeko estrategiak garatzen, asmo horrekin antolatu izan du azken urteotan Hizkuntza Biziberritzeko Estrategiak izeneko Aditu Ikastaroa eta aurten IV. edizioa dugu martxan irailetik abendura bitartean. Edizio honetan, generoa eta hizkuntzaren arteko lotura eta igurtzien azterketa eta hausnarketari garrantzia berezia eman diogu.
Astelehenean hasi ziren klaseak eta gaur bertan harrera egin diete instituzioek 12 hizkuntza gutxitutako aktibistei.
Astebete besterik ez da falta Hizkuntza Biziberritzeko Estrategiak Aditu Ikastaroaren IV.edizioa hasteko.
5. eta 6. moduluak: hizkuntza eta generoa; beste kulturetako esperientziak
Lau emakume, nasa, maputxe eta kichwa herrietatik etorriak, elkartu ziren Toribioko babesgunean pasa den uztailaren 21 eta 22an, zer eta hizkuntzen biziberritzearekin lotutako gaien inguruan eztabaidatzeko, pentsatzeko, ideiak trukatzeko.
Xabier Arregi, Usurbilgo alkateak eta Andoni Barreńa, Garabideko lehendakariak sinatutako hitzarmenaren baitan, udalak Garabideren lana babesten jarraitzea erabaki du garapen-bidean dauden herrietan hizkuntza normalizatzeko egitasmoak sustatzeko.
Diplomaturako 2. eta 3. moduluak landu ditugu ekainaren 13tik uztailaren 1. arte. Kultur Ekoizpena eta Idazketa Tailerra (alfabetizazioa).
Hasi da Kolonbiako Caucan Nasa herriari egokitutako Hizkuntzak Biziberritzeko Estrategiak ikastaroaren bigarren modulua, Kultura ekoizpenari dagokiona, alegia.
Mexikok 2 milioi kilometro koadroko hedadura eta 112 milioi biztanle ditu, horietatik 6 milioik jatorrizko hizkuntzaren bat hitz egiten du. Gazteleraz gain beste 68 hizkuntza hitz egiten dira eta horietatik handiena ere, Nahuatl-a, arrisku egoeran dago.
Ekainaren 9ko asteburuan hasiko da Kolonbian lehen aldiz antolatu dugun ?Hizkuntza biziberritzeko estrategietan diplomatura Nasa komunitatean aplikatuta?. 80 ikasle, 10 asteburu eta 160 ordu bertako nasa yuwe hizkuntzaren biziberritzeari bultzada emateko.
Nafarroa Oinezeko ?Txikiak handi? egitasmoaren baitan antolatuko da datorren urriaren 20an topaketa eta Mexikoko Yuuyum Irratiko Yazmin Novelo garabidetarrak parte hartuko du bertan.
Nor dira kurduak? Zertan datza gure elkarlanak?
Munduko hizkuntzen biziberritze proiektuak bultzatzeko aukera izango dugu Berriatuko Udalarekin sinatu berri dugun lankidetza hitzarmenaren bitartez.
Poloniako hizkuntza gutxituetako bat da kaxubiera eta egun hauetan Euskal Herrian izan dira Kaszebsko Jednota (Kaxubiarren batasuna) elkarteko Anna Kościukiewicz-Jabłońska eta Artur Jablonsczi. Beraiekin solasalditxo bat egiteko tartea hartu dugu.
Hizkuntzen biziberritzeari buruzko UEUren Udako Ikastaroa antolatu dugu eta izen-emate epea zabalik dago dagoeneko. Hementxe dituzu ikastaroari buruzko xehetasunak. Animatu parte hartzera!
Hitzarmen berri honen bidez Baztango Udalak berretsi nahi izan du hizkuntza lankidetza bultzatzeko duen konpromisoa eta, beraz, kooperazioaren alorrean euskal lankidetzak eredu propio eta aitzindaria eraikitzeko apustua sendotu du.
Mexikoko gazteak hizkuntza biziberritzean aitzindari.
Hiru astek arrastoa uzteko aukera eman dute. Bertako langile-kooperatibistek egindako ariketa batek asko poztu gaitu.
TOSEPAN TOMINek (Kreditu kooperatiba) eta TOSEPAN KALNEMAXTILOYANek (eskola) hizkuntza planari ekin diote eta Kooperatiba guztietarako irizpideak finkatzen ari gara.
GARABIDE Elkartea eta EMUN kooperatiba elkarlanean ari dira Mexikon TOSEPANen hizkuntza plana lantzen.
Maiteder Sasieta, GARABIDEko bulego teknikoko partaidea, Wallmapun izan da berri da. Berari egindako elkarrizketan egonaldiaren nondik norakoak kontatzen dizkigu.
Uztailaren 16tik 19ra Gasteizen bilduko dira munduko 70 hizkuntza ekintzaile gazte.
Martxoaren 8an Garabide Elkarteko lantaldeko emakumeen gehiengoak bat egingo du EMAKUMEOK* PLANTO ekimenarekin.
Joan zitzaigun 2017a eta urte berriaren hasieran atzera begiratutxo bat egin nahi izan dugu urteak emandakoa txukun bildu eta aurrera begira inpultsoa hartzeko.
Igantzi, Bera, Lesaka, Etxalar eta Arantza biltzen dituen Bortzirietako Euskara Mankomunitateak hizkuntza lankidetzaren alde egin du.
Kandelario eguna hotz, negua motz dio errefrau zaharrak. Auzolanaren garra piztu genuen Aurten Baik eta Garabidek, elkarlan-hitzarmena izenpetuz.
Garabide Elkarteak eta Beasaingo Udalak lau urterako hitzarmena sinatu berri dute hizkuntza lankidetzari bide egiteko.
Nor dira amazighak? Zertan aritu gara beraiekin orain arte Garabiden? Zergatik aritu elkarlanean? Eta aurrera begira zer? Galdera sortaren eskutik, artikuluan, erantzun sorta.
Azaroaren 24ean hil zen "Hizkuntza Biziberritzeko Estrategiak" Aditu Ikastaroaren hirugarren edizioko partaideetako bat eta ikaskideek hitz batzuk partekatu nahi izan dituzte bera omentzeko.
Garabidek 2017ko urrian antolatu zuen Ikastaldi Trinkoa pasa zen eta, segidan, lekukoa hartu zuen Kolonbiako Nasa herriko delegazio batek. Euskal Herrian astebete eman zuten 4 ordezkarik euskararen biziberritze prozesua bertatik bertara ezagutzeko. Ez genien aspertzeko tarte handiegirik utzi eta, bi hilabete baino pasa ez badira ere, oihartzuna izan du egitarauak.
Alberto Huenchumilla Marilao maputxeak idatzi ditu ondorengo lerroak bere hizkuntzaren egoeraren diagnostikoa egiteko. Mapuzugunaren 3 indargune eta 3 ahulgune bildu ditu webgunearen bidez garabidetarrokin partekatzeko .
Pasa den ostiralean, azaroak 24, hil zen gaixotasun baten jota. Poeta maia oso ezaguna zen bere jaioterrian, Yucatanen, eta hizkuntzaren aldeko ekintzaile sutsua zen. Yucatango maia hizkuntzaren ordezkari gisa hartu zuen parte 2016ko udazkenean "Hizkuntza Biziberritzeko Estrategiak" Aditu Ikastaroaren hirugarren edizioan eta hiru hilabetez izan genuen gure artean bere ezagutza eta hizkuntzarekiko... [+]
Maputxeen azken bi mendeotako historia euren lurren defentsaren eta berreskurapenaren eskutik bizi izan da. Lurrarekiko atxikimenduak gidatu du hein handi batean herri honen bizirauteko borroka.
Egunetik gauerako pausoa Aretxabaletako Galartzako dorretxean egin genuen bart ehun bat lagunek Ikastaldi Trinkoaren agur ekitaldian. "Hamaika amets eta beste bat gehiago" lelopean bildu ginen Ikastaldi Trinkoan parte hartu duten hizkuntza gutxituetako 12 agintari indigenak eta odolez edo egonez familiakoak zaituztegunak, Ikastaldi hau egitea ahalbidetu duzuen garabidetarrak.
Bisita didaktikoek barne lanari bide eman diote aste honetan eta guztiaren berri emateko hementxe duzue Ikastaldi Trinkoaren azken kronika.
Urria eta, beraz, Ikastaldi Trinkoa bera bukatzear dagoen honetan agur ekitaldirako gonbitea luzatzera gatorkizue.
Ikastaldi Trinkoaren hirugarren astea ere oparoa izan da. Denetik izan dugu: saio teorikoak, praktikoak eta baita gastronomia saioa ere. Artikuluan duzu aurreko astearen kronika laburra.
Ikastaldi Trinkoaren bigarren asteak ozta-ozta eusten dio zazpi egunetan bizitakoari. Gipuzkoa, Nafarroa, Ipar Euskal Herria, dantza, kanta, kirola... hementxe duzue guztiaren berri!
Astebete iragan da Ikastaldi Trinkoa hasi zenetik, zazpi egun eta hamaika bizipen ekarri ditu Ikastaldi Trinkoaren lehen aste honek. Egin dezagun errepasoa.
Atzo, Ikastaldi Trinkoaren hasiera ekitaldian, harrera ofiziala egin zieten Aretxabaletako alkateak ?Unai Elkorok? eta Garabideko lehendakariordeak ?Jon Sarasua aretxabaletarrak? 8 hizkuntza gutxiagotuetako 12 agintariei.
Mapuzuguletuaiń-en helburu nagusia maputxe herriaren hizkuntza den mapuzuguna irakatsi eta sustatzea da eta, beraz, gazte eta helduen artean hiztun oso berriak formatzea murgiltze ereduko hezkuntza estrategiak erabiliz.
Urriaren 2an hasiko da GARABIDE Elkarteak, lehen aldiz, antolatu duen ?Hizkuntza Biziberritzeko Gidaritzari Buruzko Ikastaldi Trinkoa? eta, estreinakoz, emakumeak izango dira nagusi.
Aimara hizkuntza sortu, indar handiarekin hedatu eta honako lurrak hartu zituen: Collaon ipar-mendebalde? hego-ekialde lerroa eta goi-lautada, baita horrekin muga egiten duen Titicaca ere. Gaur egun 1.191.352 hiztun aimara daude Bolivian.
Hitz Adina Mintzo Gasteizko Oihaneder Euskararen Etxeak hizkuntza gutxiagotuak ezagutzeko antolatzen duen hitzaldi zikloa da, aurten estreinako aldiz Garabide Elkartearen laguntzaz.
Ordezkari kaqchikel baten hitzak bere komunitatearen egoerari buruz.
Ekuadorrek, 2010eko erroldaren arabera, 15.000.000 biztanle ditu. Horietatik %7,3 indigenak dira eta horietatik %75,23 kitxuak. Gazteleraz gain, hizkuntza ofiziala dena, beste 12-15 hizkuntza indigena hitz egiten dira eta horietatik handiena kitxuera da. 500.000 hiztun ingururekin.
Topaketa ekainaren 28an Tolosan eta ekainaren 30ean Donostian egingo da eta, bertan, GARABIDEko kide diren Andoni Barreńak eta Ander Bolibarrek hartuko dute parte ?Irratigintza eta hizkuntza minorizatua EHan, Europan eta Latinoamerikan? gaiaz. Saio hau ekainaren 30ean, 10:00tik 11:30ra eta Donostiako Koldo Mitxelena kulturgunean izango da.
Marokoko Rif eskualdean 37 atxiloketa egin dira asteburuan, tartean Nasser Zafzafirena.
