Botika… zera, komiki berria argitaratuko du Farmazia Beltza artefaktu definiezinak datozen asteetan. Bai, Farmazia Beltza argitaletxe deitzea sinplifikazio hutsa da, beharrezkoa botikagintzan iniziatu gabekoentzat, eta RA-KI elkartearen laguntza izan du, herritarron historia, kapitalismoaren sorrera eta itsas-abentura uztartzen dituen Herio Anderearen trapupean botika ederra euskaraz izan dezagun.

Zorionekoak gara, euskal ediziorako Marcus Rediker eta David Lesterren eskuzabaltasun osoa izan dugulako, eta gainera bonus bezala atariko bat idatzi digutelako. Hemen duzue, komikia esku artean izan aurretik, atarikoa aurrerapen gisa. Gozatu!

Euskal edizioren atarikoa

Marcus Rediker eta David Lester

Guretzat plazer hutsa da euskal irakurleak agurtzea Under the Banner of King Death liburuaren itzulpen berri honez bidez. Liburuak ezagutu duen zazpigarren hizkuntza da zuena; eta hain itsas tradizio handia duen herri batengana iritsiko dela jakitea bereziki zaigu laket. Euskal marinel ausartak aitzindari izan ziren Erdi Aroan baleen ehizan, bai eta bakailaoa arrantzan ere Atlantikoan, XVI. mendearen hastapenean. Itsasoak garrantzi handia du oraindik zuentzat: historian eta identitatean duzue txertatuta eta, hain zuzen horrengatik, ziur gaude oihartzuna izango duela zuengan. Tiraniaren aurka borrokatu zuten piraten bizitzarekin bat dator Under the Banner of King Death-en arte ilun eta gordina. Guretzat ohorea da Euskal Herriko komikiaren gorakadarekin bat egitea. Horregatik, eskerrak eman nahi dizkiegu David Zapiraini eta Farmazia Beltzari, liburuaren itzulpenagatik.

1710eko eta 1720ko hamarkadetako Atlantiko piratak —“Jolly Roger” bandera beltza sortu zuten pirata klasikoak, alegia— heroi herrikoiak izan zirela eta hala izaten jarraitzen dutela diogu dugu liburu honetan. Haiek, beren askabide harrigarria horretan, demokraziaren eta berdintasunaren printzipioen arabera antolatu zituzten ontziak: kapitaletik, estatutik eta arau sozial errepresiboetatik at. Marinel txiro eta esplotatu haiek nazkatuta zeuden armada eta merkataritza-ontzietako lan-bizitza zapaltzaileaz, eta horren aurka altxatzea erabaki zuten. Itsasoan lapurreta egiteko debekuari muzin egin, eta beren ontziak modu berri eta autonomo batan antolatu zituzten. Itsasontzietako kapitainek tripulazioen gaineko botere ia absolutua eta langile txiroek inolako eskubiderik ez zuten garaian, piratek ezohikoa egin zuten: kapitainak eta ofizialak aukeratu.

Itsasontziko kontseiluak ematen zien burujabetza piratei, eta itsasontziko kide guztiak hartzen zituen kontuan. Erabaki kolektiboak hartzen zituzten, denek denen mesedetan. Etnia eta arraza ugaritako piratek nazionalismoa baztertu zuten, eta horren araberako bandera bat sortu zioten kolore askotako eskifaiari. Mary Reed eta haren gisako emakume ausartek ere askatasuna aurkitu zezaketen itsasontzi piratan.

Itsasoan ordainsari barregarrien truke truke lan egiteaz nazkatu eta pirata bihurtu ziren marinelek haiek soldata deuseztatu zuten eta berdintasun harrigarrian aritu ziren, arriskuan elkarren senide eta bazkide bihurturik.

Begi, beso edo zango falta ziren marinel mutilatuak hirietako portuetan, besteak beste Bilbon eta Baionan, eskale gisa agertzen ziren garaian, piratek elkar zaintzen zuten; gizarte segurantzaren moduko sistema bat ezarri zuten adinduak eta elbarriak babesteko. Eric Hobsbawm historialariak ezarritako bidelapur sozialen mailan sartzen dira piratak: legea urratzen zuten baina baina biztanle gehienen babesa zuten, agintarien klaseari eta estatuari eraso egiten zietelako. Itxura guztien arabera, erresistentzia ekintza ausart horiek izan dira, hain zuzen, piratak belaunaldiz belaunaldi maitagarri bihurtu dituzten arrazoi nagusiak.

Piraten ahala protesta gisa hedatu da egundaino, eta halaxe erakutsi du Asia hego-ekialdeko demokraziaren aldeko gazte mugimenduak, Jolly Roger bandera bere egin duenean. Sinbolo horren gauzatze berriena Japoniako anime batean ageri da. Pirateriak kultura herrikoi eta politiko globalean eragiten jarraitzen duela adierazten du horrek. Etorkizunean, euskal irakurleen ahotik ikasi nahiko genuke piratek eta Jolly Rogerrek zer esan nahi duten. Bihur dezagun piraten elkartasun oihu hura, “Denok bat”, gure lelo.

Marcus Rediker eta David Lester.

Pittsburgh. Vancouver. 2025eko urrian.

Herio Anderearen trapupean - etzi.pm.