• Talde politikoek onartzen dituzte desarautzearen arriskuak, baina Eusko Jaurlaritzak eusten dio ingurumenaren eta segurtasun juridikoaren kontura eraikuntza bizkortzearen aldeko apustuari.

• EAJ-PSEren ustez, ingurumen-txostenak bermea izan beharrean, arazoa dira.

Zalantzak eta arriskuak berresten dituen bilera sorta

Euskadiko erakunde ekologisten ordezkariak Sumar, EH Bildu, Alderdi Popularra, Euskadiko Alderdi Sozialista eta Eusko Alderdi Jeltzalea talde parlamentarioekin bildu dira joan den astean, etxebizitza, lurzorua eta hirigintzaren arloko premiazko neurriei buruzko Lege Proposamena gaitzesteko.

EAJk eta PSEk bultzatutako testuak sei lege autonomiko aldatzen ditu — Ingurumen Administrazioari buruzko Legea eta Lurzoru Kutsatuei buruzko Legea barne —, funtsezko ingurumen-kontrolak ezabatuz eta osasuna eta lurraldea babesteko bermeak ahulduz.

Topaketetan, erakunde ekologistek egiaztatu zuten talde guztiek onartzen dutela zalantza juridiko, tekniko eta ingurumeneko larriak daudela arauaren edukiari eta izapidetzeari buruz, eta hori premiaz eta Eusko Legebiltzarreko organo aholku-emaileen nahitaezko txostenik gabe bultzatzen ari dela. 

Kointzidentzia orokorra: urgentziak ezin du justifikatu ingurumenaren babesgabetasuna

Sumarrekin eta EH Bildurekin izandako bileretan, bi taldeek argi eta garbi errefusatu zuten legearen berariazko tramitazioa, eta bat etorri ziren ingurumen-legeen atzerapausorik ezaren printzipioari eustearen beharrarekin. Gainera, erakunde ekologistek Eusko Legebiltzarreko Ingurumen Batzordean euren jarrera teknikoa eta politikoa azaltzeko agerraldia egiteko aukera proposatu zuen EH Bilduk.

Alderdi Popularrarekin, tramitazioan hutsuneak daudela eta udal-baliabiderik ez dagoela onartu arren, arauaren funtsa defendatu zuten, eta argudiatu zuten antzeko legeak beste autonomia-erkidego batzuetan onartzen ari direla.

PSE-EErekin egindako bilerak berretsi zuen Jaurlaritzak prozesuaren premiari eutsi nahi diola, nahiz eta sakoneko aldaketak onartu: administrazioaren isiltasun positiboa ezabatzea, sustatzailearen erantzukizunpeko adierazpena ezabatzea. Hala ere, alderdi sozialistak azpimarratu du epeak murriztea — urtebetera arte — lehentasunezkoa dela beste edozein irizpideren aurrean.

Azkenik, EAJrekin izandako bileran, taldeko ordezkariak berak aitortu zuen alkateen artean beldurrak daudela udalek beren gain hartuko luketen erantzukizun berriagatik, behar adinako teknikaririk gabe ingurumen-organo bihurtuko liratekeelako. Hala ere, EAJk “arintasun administratiboaren izenean” justifikatzen du arriskua, enpresa pribatuei ingurumen-ebaluazioak kanpora ateratzeko aukera ere planteatuz, eta hori “onartezina” dela uste dute erakunde ekologistek.

Udalak, kaltetu handiak

Erakunde ekologistek salatu dutenez, lege honek udalerriei eskualdatzen dizkie gauzatu ezin dituzten eskumenak, zerbitzu tekniko eskasekin eta funtzionario espezializaturik gabe. “Ingurumen-desarautzeak ez ditu izapideak azkartzen: segurtasun juridikorik eza sortzen du, udalerrien arteko desberdintasuna, eta ingurumen-kontrolaren independentzia-printzipioa urratzen du”, azpimarratu dute.

Gainera, aldez aurreko ingurumen-kontrolak ezabatzeak kutsatutako lurzoruen gaineko jarduketak eta ingurumen-ebaluazio estrategikorik gabeko hirigintza-planak egiteko aukera eman dezakeela ohartarazi dute, Estatuko eta Europako oinarrizko legeria urratuz.

Euskadik ez du behar azkarrago eraikitzea, hobeto eraikitzea baizik

Erakunde ekologistek gogorarazi dute Euskadik etxebizitza berriak eraikitzeko nahikoa lurzoru duela, eta arazoa ez dela ingurumen-txostenen moteltasuna, baizik eta indarrean dauden legeak ez betetzea eta lurzoruaren espekulazioa. Erantzuna hiriguneak birdentsifikatzea, eraikitako parkea birgaitzea eta hutsik dagoen etxebizitza mobilizatzea izan behar dela defendatzen dute, lurraldea artifizializatzen jarraitzea saihestuz.

“Eusko Jaurlaritzak planteatzen duena ez da bizitegi-krisiari irtenbidea ematea, baizik eta ingurumen- eta gizarte-arloko atzerakada bat, 2008ko krisiaren aurretik egindako akats politikoak gogorarazten dituena”, ohartarazi dute.

Erantzukizun politikorako deia

Erakunde sinatzaileek dei egiten diete legebiltzar-talde guztiei zuzenketak sar ditzaten, ezabatu nahi diren ingurumen-bermeei eusteko eta Eusko Jaurlaritzako eta foru-aldundietako organo teknikoak indartzeko, eskumenez hustu beharrean.

“Euskadik bizitegi-krisia konpondu behar du, bai, baina lurralde osasungarri bat ere behar du, administrazio indartsuak eta politika publiko eraginkorrak izango dituena, ingurumenerako eta osasun publikorako eskubidean lortutako aurrerapenak sakrifikatuko ez dituena, gerora sortutako ustezko premia politiko baten izenean”, ondorioztatu dute.

Talde politikoei aurkeztutako zuzenketen dokumentua: http://ekologistakmartxan.org/wp-content/uploads/2025/10/Enmiendas-Asociaciones-Ecologistas-Vascas.pdf

Sinatzaileak:

*Haritzalde, Eguzki, Ekologistak Martxan, Landarlan, Itsas Enara, Parkea Bizirik, Mutriku Natur Taldea, Zain Dezagun Urdaibai, Bizirik-Betiko, Sagarrak, Elorrioko Auzokide Elkartuen koordinakundea, Betsaide Elkartea, Elorrixa Ekologi taldea, Guggenheim Urdaibai Stop, Artiako Lagunak, Herri Bideak Kate Barik Elkartea, Sociedad Ornitológica Lanius Ornitologi Elkartea.