• Elkarte ekologistak EAEko zabortegiei buruzko informazioa kontsultatzeko tresna “ebolutiboa eta kolaboratiboa” argitaratu du

• 1120 aplikazioan jasotako zabortegiak arriskugarritasun-ebaluazio baten arabera sailkatzen dira. Ebaluazio hori hondakindegien kudeatzaileek emandako eta IHOBEren fitxetan jasotako datuekin egin da. 

Ekologistak Martxan-ek online tresna “ebolutibo eta kolaboratibo” bat aurkeztu du gaur Bilbon, Euskadin dauden zabortegiei buruzko informazio publikorako sarbidea errazteko. Gosari-informatibora hainbat erakunde gonbidatu dira, hala nola Eusko Jaurlaritza (Industria, Trantsizio Energetikoa eta Jasangarritasuna Saila), legebiltzar-taldeak, Arartekoaren bulegoa, hiru lurralde historikoetako foru-aldundiak, IHOBE, URA – Uraren Euskal Agentzia, Ingurumen Fiskaltza, Ertzaintzako Ingurumen Saileko arduradunak eta hainbat udal, besteak beste.

Javier Vazquez Ekologistak Martxan-eko bozeramaileak adierazi duenez, elkarte ekologistak “urteak daramatza administrazioek EAEn abandonatuta dauden eta erabiltzen ez diren hondakindegiei ematen dieten arreta falta erreklamatzen eta konpontzen“. Ekologisten ustez, lehenbailehen jardun behar da; izan ere, “egoera horrek ingurumen-arazo handia sortzen du, baita osasun publikoarena ere, eta 2008tik egiteke dagoen gaia da“.

Ekintza-falta horrek zuzenean eragiten dio Europako zuzentarauak eta horien helburuak betetzeari, besteak beste, Hondakinei buruzko Esparru Zuzentaraua (2008/98/EE Zuzentaraua), honako hau baitio: “estatu kideek beharrezko neurri guztiak hartu behar dituzte hondakinen kudeaketa giza osasuna arriskuan jarri gabe eta ingurumena kaltetu gabe egingo dela bermatzeko“, eta Uraren Esparru Zuzentaraua (2000/60/EE Zuzentaraua), zeinaren helburua baita “Europar Batasuneko (EB) ur-masen narriadura gelditzeko arauak ezartzea eta 2015ean Europako ibaien, lakuen eta lurpeko uren” egoera ona “lortzea”. Azpimarratzekoa da, gainera, Europako Batzordeak onartzen duela “Espainiak ez dituela beharrezko neurriak hartu hondakinei buruzko esparru-zuzentarauaren baldintza horiek betetzeko; gutxienez 195 legez kanpoko zabortegi daude, eta ez dira oraindik itxi, zigilatu edo zaharberritu 2008tik“.

Testuinguru hori kontuan hartuta, eta Lurzorua kutsa dezaketen jarduerak edo instalazioak izan dituzten edo dituzten lurzoruen inbentarioan oinarrituta, Ekologistak Martxan-eko kideek, Simone Lara geografoak eta Gorka Puente informatikariak osatutako talde batek online tresna bat garatu dute, zabortegien kokapena eta haiei buruz bildutako informazio guztia jasotzen duten fitxak ikusteko. Puentek adierazten duenez, “tresna etengabe eguneratzen ari da, eta laster aukera ematen du dauden fitxei ekarpenak egiteko, kode ireki batean oinarritutako sistema baten bidez garatuta, tresna bizi baten sarbidea eta hobekuntza errazteko“. Tresnaren helburua zabortegi horiei nola erantzun ikusaraztea da, “izan ere, beharrezkoa da zabortegi horiek kokatuta dauden lurzoru horiek ezaugarritzea, haien edukia eta eraginak ezagutzeko, lurzoru kutsatu gisa deklaratzeko eta itxi, zigilatu edo lehengoratzeko, beharrezkoak diren neurri zuzentzaileak eta prebentzioa aplikatuz (2008tik nahitaezkoa)“.

Inbentario horretan 1.562 zabortegi daude erregistratuta, lurraldeka honela banatuta: 258 zabortegi Araban, 451 Gipuzkoan, 616 Bizkaian eta 237 dokumentatu gabe eta fitxarik gabe, erregistratutako lursailarekin bakarrik. Simone Lara geografoak azaldu duenez, “aplikazioaren bidez, arrisku-ebaluazioa duten 1120 hondakindegietara sar daiteke, eta baztertu egin dira ebaluazioa egiteko informazio nahikoa ez dutenak eta dokumentatu gabe daudenak, nahiz eta erregistratutako lursaila eduki”. Arriskuaren ebaluazioa zabortegietako kudeatzaileek IHOBEk kudeatutako fitxen bidez emandako datuetan oinarrituta egin da, “5 arrisku-kategoriatan multzokatuz: azpiegiturak, hidrologia, geologia, giza ingurunea eta afekzio eta inpaktuak; arriskugarritasunaren puntuazioa 0tik 3ra bitartekoa da, 0 arriskurik gabekoa eta 3 muturreko arriskua“, dio Larak.

Zabortegiak behar bezala kudeatzearen garrantzia nabarmentzeko, Carlos Alonso proiektuaren koordinazioaz eta ikerketaz arduratzen den Ekologistak Martxan-eko kideak Bizkaiko zabortegien zenbait adibide aurkeztu ditu: Artxanda (Bilbo), Etxe Uli (Santurtzi), Jata (Lemoniz) eta Premabi (Sondika). “Administrazioek oso ondo ezagutzen dituzte horiek guztiak duela hamarkada batzuetatik hona, eta, duela hamarkada batzuetatik hona, ingurumena kutsatzen dute ezer egin gabe; ez da ezjakintasun-arazoa, borondate politikorik eza baizik”, nabarmendu du Alonsok. Gainera, talde ekologistak salatu duenez, “kutsatutako lurzoru horietan jarduten denean, interes ekonomikoagatik egiten da, ez da jarduten lurzoru horiek garbitzeko eta birnaturalizatzeko, baizik eta interes ekonomikoko jarduera berrietarako, hala nola Barakaldoko lurzoruak garbitzeko Megapark garatzeko, Loiuko aireportua handitzeko edo Etxe Uliko zabortegiko lurretan industrialdearen proiektua egiteko”. 

Estekak:

• Tresnarako sarbidea:: http://zabortegiak.ekologistakmartxan.org/
• Aurkezpen-diptikoa:  https://ekologistakmartxan.org/es/dipticovertederos