• Erakunde ekologistak plan horien garrantziaz ohartarazi du, azken egunotan jasaten ari diren kutsadura handiko eta airearen kalitate txarreko gertakarien aurrean

• 2023an argitaratutako Errege Dekretu batek tresna horien betebeharra berresten zuen autonomia-erkidego guztietan eta 100.000 biztanletik gorako udaletan, airearen kalitate txarreko gertakariak jasateko arriskua dagoenean.

Azken egunotan Euskal Autonomia Erkidegoan kutsadura handia eta airearen kalitate txarra jasaten ari diren gertakarien aurrean, Ekologistak Martxan-ek salatu du “ez Eusko Jaurlaritzak ez Bilboko eta Donostiako udalek ez dutela aktibatu epe laburreko ekintza-planen prebentzio-fasea, giroko airea kutsatzen den kasuetan“. Arrazoia, ekologisten ustez, argi dago: “ez dituzte aktibatu plan horiek egin ez dituztelako“.

2024tik onartutako plan bat duen euskal hiriburu bakarra Gasteiz da. Donostiako Udalak, bestalde, 2025ean egiteko konpromisoa hartu du. Bitartean, Bilboko Udalak eta Eusko Jaurlaritzak ez dituzte orain arte garatu, “nahiz eta komunikabideetan oraindik lan horretan ari zirela pentsarazten zuten hainbat adierazpen ezagutu; hala ere, prentsa-ohar batzuk ez dira Ekintza Plan bat“, nabarmendu dute ekologistek.

2023ko urtarrilean, tresna horiek autonomia-erkidego guztietan eta airearen kalitate txarreko gertaerak jasateko arriskua duten 100.000 biztanletik gorako udaletan izatera behartzen zituen Errege Dekretua argitaratu ondoren, Ekologistak Martxan-ek jada salatu zuen protokolo horiek falta zirela euskal hiriburuetan. 2023an, Bilboko Udalera jo eta erantzunik jaso ez zuenez, elkarte ekologista Arartekoarekin harremanetan jarri zen, baina, orain arte, Bilboko Udalak ez du erantzunik eman.

Ekologistak Martxanen ustez, “onartezina da Euskal Autonomia Erkidegoko Gobernuak eta behartuta dauden toki-administrazioek Ekintza Planak eta Airearen Kalitatea Hobetzeko Planak garatzeko egin ditugun eskaerei erantzun eraginkorrik ez ematea”. Ekologistek “entzunentzunezkoen politika” salatu dute berriz ere, partikula finek, nitrogeno dioxidoak eta ozonoak airea kutsatzen dutenean. Izan ere, Europako Ingurumen Agentziak argitaratutako “Daños a la salud humana por la contaminación del aire en Europa” izeneko azken txostenaren arabera, 2022an 181 heriotza goiztiar eragin zituen Araban, 766 Bizkaian eta 323 Gipuzkoan, txosten horretan aintzat hartutako oinarrizko egoeran.

Indarrean dagoen Esparru Planak gogorarazten duen bezala, prebentziozko aktibazioak adierazten duenez, autonomia-erkidegoek eta udalek “beren lurraldean garatu dituzten ereduen iragarpenak erabili ahal izango dituzte O3, NO2, SO2 PM10 eta/edo PM2,5 kutsadura handiko egoerak aurreikusteko informazio-iturri gisa, edo, bestela, Estatuko Meteorologia Agentziaren (AEMET) iragarpenak edo Plan honen xede diren kutsatzaileentzako airearen kalitatearen pronostikoa eman dezaketen beste eredu batzuk erabili ahal izango dituzte”, besteak beste, alerta-atalasea ez gainditzeko.