COVID19ren osasun-krisiarekin batera datorren krisi ekonomikoak aldaketa erraldoia dakar, Euskal Herrian ez ezik, baita nazioartekoan ere. Mundu globalizatua da, estatuen arteko lotura baten sinesmenaren, pentsamenduaren eta ideologiaren mende dagoena, eta estatuen arteko mendetasuna dute, zentzu materialean, ekoizpenaren zentzuan. Sinetsarazi digute eragile ekonomiko liberal huts gisa elkarren artean jardungo duten estatuak behar ditugula, enpresa multinazionalen esku-hartzea erraztuz, patronalaren arabera, gure biziraupena bermatzeko, enpresariek enplegua edo aberastasuna sortuko balute bezala, eta ez langileriak. Baina interkonexio produktibo hori ez da zinezkoa, borta baizik, boterearen logika da, sinetsarazten diguna ordena mundiala eta patriarkala ez dela aldagarria funtsean, baizik eta gure aldarrikapenak bereganatzen dituela eta sistemaren zati gisa egokitzen dituela.
Benetako mendekotasuna, edo, zehaztu genezake, elkar mendekotasuna, naturarekin daukaguna da, eta gizatalde gisa daukaguna, hauskortasunari dagokionez. Azken finean, izaki burujabeak garela aitortu arren, elkar behar dugu, beste pertsona batzuen zaintza behar dugu, haiekin eta naturarekin lotuta gaude. Horregatik, astindu gaitu hain gogor osasun-krisi honek. Gure euskal oasi honetan, PNVren siglen pean (EAJren siglak piura baino ez dira, euskarari ematen dioten garrantzia bezala) eta kudeaketa eraginkorraren ideia hutsalaren pean langile prekarizatuak ezkutatzen zituzten, batzuk hondakinen azpian lurperatuak (ez dugu ahaztu behar Joaquin Beltran eta Alberto Sololuze oraino desagertuta daudela), lurraren aurkako tratu txarra, eredu industrial eutsiezinen maldatuz, fracking-aren eta obra faraonikoen alde eta kultura- eta kirol-jarduera eta -zentro guztien pribatizazioaren alde eginez, langileen prekarizazioa eta administrazioan espiritu demokratikorik ez izateko bidea emanez, EAEko hiru probintzietan egoitzen sare publikoa desegitea eta urtez urte osasunean inbertsioa murriztea. Zer gertatu da egoitzetako adinekoen zaintzarekin? Ahalik eta osasun onena genuela uste genuen eta pandemia baten aurrean kolapsatu egin da? Urkullu lehendakariaren esanetan, euskal ekonomiak funtsezko ez ziren jarduera guztien gelditu ezin bazituen, agian pentsa genezake ez zela hain abelera oneko sistema ekonomiko bat, ezta? Zalantzarik gabe, sigla hauek, lehendakari honek, handi baten abestia dakarkigu burura: la Juradok, zeinak, Ese hombre abestiarekin, zera onartzen baitzuen: ese hombre que tú ves ahí, que parece tan seguro de pisar bien por el mundo sólo sabe hacer sufrir.
The Lancet aldizkari britainiarrak argitaratutako datuen arabera eta Institut Universitari d'Investigació en Ciències de la Salut de les Illes Balears (IUNICS) eta Zaragozako Unibertsitateko Psikiatria Departamentuak egiaztatu eta aipatu dituztenak, langabezia-hazkundearen% 1 Europan 65 urtetik beherakoen suizidio-tasaren% 0,79ko igoerarekin lotzen da. Hau da, prekarietatearen eta ondoez psikikoaren arteko korrelazio argia dago. Sistema hebainduta honek, baina neoliberalismoak eta patriarkatuak diseinatutako makillaje onarekin, kalte handiagoak eragiten ditu emakumeengan eta talde gutxituengan. Osasunaren Mundu Erakundeak berak 2001ean egindako txostenetako batean aitortu zuen emakumeek gizartean betetzen dituzten paper ugariek gizataldeko beste kide batzuek baino buruko eta portaerako nahasmenduak izateko arrisku handiagoa dutela. Emakumeek beste pertsona batzuen emazte, ama, hezitzaile eta zaintzaile izateari lotutako erantzukizunaren zama jasaten jarraitzen dute, eta, aldi berean, lan-indarraren funtsezko zati bihurtzen ari dira; dagoeneko diru-sarreren iturri nagusia dira, etxekoen unitateen laugarren eta hirugarren zatietarako. Gainera, kontuan hartu beharko genuke zaintza gehienak emakumeek doan edo esplotazio-baldintzetan egiten dituztela, azkenean kalte bat direla arreta hori behar duten pertsonentzat eta beraientzat ere; izan ere, benetan ezin dute behar luketen bezalako tratua jaso, emakumeak ordaindutako lantokietara joaten direlako eta gero zaintza horiek artatu behar dituztelako, edo egoitzetan eta Osasun-sisteman profesional gutxi daude.
Jule Goikoetxeak eta Zuriñe Rodriguezek, militante feministek, duela gutxi prentsan argitaratu zuten zaintza-sare publiko bat sortzearen aldeko apustua, sare hori nahitaezkoa eta txandakakoa izan zedin gizarte osoarentzat, eta eskubide bat izan zedin, estilo liberal-formalean ez ezik, baita gaitasun politiko bat ere: publikoa, kolektiboa eta gizataldekoa. Guk ere bat egiten dugu proposamen horrekin. Zaintzeko erantzukizuna birbanaketa nahi dugu, haien gain ez erortzeko, baina, aldi berean, aberastasuna birbanatzea eskatzen dugu, inork ez dezan bere burua esplotazio-baldintzak onartzeko betebeharrik izan bizirik irauteko, edo landertasun egoeran bizi beharrik izan ez dezaten. Oinarrizko zerbitzuen doakotasuna eta behar duen pertsona ororentzako gutxieneko errenta eskatzen dugu. Horrexegatik, ez dugu normaltasunera itzuli nahi, langileentzako lazeria-arau horretara edo laidoztatu, psikiatrizatu eta formalki eta materialki gaitzesten gaituen ordena patriarkal eta arrazista horretara, gure askatasunak paper busti bihurtuz. Ez dugu paper busti gehiagorik nahi, ezta hitz hutsak ere, edukiak eta eskubideak nahi ditugu! Euskal errepublika feminista eta sozialista galdatzen dugu!
Xabi Elbira - Alternatiba
