Falagán é unha organización sen ánimo de lucro que traballa en Euskal Gorra. Conta cun servizo de interpretación onde traballa. Ademais, está a cursar estudos de Educación Especial na UPV/EHU.

En que consiste o panorama laboral dos intérpretes de lingua de signos?

Hai moito
traballo para ser intérprete de xordos, pero non chegamos á cuarta parte do que necesitabamos. De feito, a oficialidade da lingua de signos aínda non foi recoñecida, e xerouse unha gran polémica ao redor dela: as linguas orais son dous oficiais en Hego Euskal Herria e, ao parecer, as autoridades non teñen claro que, por ser dous as linguas verbais, non teñen por que ser dúas as linguas de signos, senón que se desenvolven tanto oralmente como de signo por separado. A falta de oficialidade afecto enormemente á comunidade de xordos, que son os directamente afectados, pero nós imos seguir traballando por eles.

Que oportunidades hai para formarse na aprendizaxe e interpretación da linguaxe de signos?

Para estudar
Interpretación en Lingua de Signos é necesario cursar un ciclo formativo de grao superior. Con todo, hai unha especie de trampa, como é posible que, cunha licenciatura en Tradución e Interpretación, a Interpretación en Lingua de Signos póidase realizar nun ciclo de dous anos? É máis, para inscribirse nos estudos de Tradución e Interpretación é necesario superar un exame de dominio da lingua propia e unha lingua estranxeira (polo menos), mentres que para acceder ao ciclo non se require un coñecemento previo da lingua de signos. As cousas son así de momento, esperamos que de aquí a uns anos impártanse os estudos de Interpretación da Lingua de Signos na universidade, non está nada claro.

Estudaches Tradución e que diferenza hai na interpretación oral ou de signos?

Non teñen nada que ver. As canles para recoller e soltar a información non son os mesmos, na interpretación oral debe utilizar o oído e a voz, mentres que na interpretación da linguaxe de signos debe usar a vista, a voz, o oído, as mans e a expresión corporal e facial. A diferenza é tan evidente que non se pode comparar.

O feito de ser intérprete de xordos ten moito de social, e iso atoparédelo no día a día, non?

Si, ocorre o que queiras ou non. A comunidade de xordos é pequena e coñeces á maioría porque algunha vez che tocou un servizo de interpretación cun e outro, xa sexa no de médico, avogado, tenda, curso… Por tanto, nun congreso, por exemplo, o intérprete oral non ten relación directa cos usuarios, pero o intérprete de lingua de signos a miúdo coñece á persoa xorda, e a relación é máis estreita ou non. Os

intérpretes de lingua de signos facemos unha interpretación social, hai falta de conciencia na sociedade. No meu traballo diario, por exemplo, deime conta de que, en xeral, a xente non ten moi claro cal é o noso traballo: a miúdo sucedeu que os que son capaces de escoitar esperemos que o intérprete explique á persoa xorda o que non entende. Moitas veces temos que repetir quen somos e cal é o noso traballo, que como intérpretes temos un código deontolóxico, neutralidade, fidelidade, respecto á confidencialidade.

Non é fácil, os usuarios coñécenche persoalmente e tamén tes que prestar servizos con eles profesionalmente. Os intérpretes sabemos distinguir eses dous papeis, e tamén a comunidade de xordos, mentres que os demais, en moitas ocasións, carecen de confianza.

Ao estar a nosa interpretación dentro das áreas de servizos á sociedade, é moi frecuente que os intérpretes de lingua de signos créanse voluntarios. Isto despreza a nosa imaxe profesional.

Como voz de xordos, ten algunha reivindicación?

Na
actualidade, a comunidade de xordos aínda non ten garantidos os dereitos lingüísticos. A pesar de que no Estado español realizouse a lingua oficial de signos, na CAV aínda non se ha oficializado. Quedamos atrás, a comunidade de xordos non vive en igualdade de condicións. Aínda que a lingua de signos é a lingua dun pequeno grupo, non podemos vulnerar os dereitos lingüísticos de moitas persoas que viven entre nós. Aos inmigrantes, por exemplo, as institucións préstanlles un servizo de interpretación telefónica simultánea e paréceme perfecto, pero se un xordo vai ao médico, os servizos de saúde non lle pon un intérprete de lingua de signos. É unha inxustiza.