“Pasamos toda a vida escribindo e xa estamos aburridos. O computador gústanos moito máis”. Díxonolo Ignacio, alumno da Ikastola Popular de Orio. Ten nove anos e está a participar no proxecto Ikasys xunto con outros nenos e nenas da súa ikastola. Está na clase de Medio Ambiente e ten un pequeno portátil sobre a mesa. Tamén os demais nenos e nenas da clase. Todos miran a pequena pantalla con tal seriedade. Dous profesores van de mesa en mesa, porque hai moitos dedos que miran cara ao teito.

Un computador por alumno

O proxecto Ikasys está en fase de probas. Púxose en marcha en tres ikastolas de Gipuzkoa: Na Ikastola Herri de Orio, no Liceo Santo Tomas de Donostia e na Infancia de Oiartzun. As probas están a levarse a cabo con nenos de entre 6 e 12 anos, e si os resultados son positivos, o próximo curso porase en marcha o proxecto noutros doce centros. O seu obxectivo é responder as necesidades dos alumnos de forma persoal, realizando exercicios axeitados ao ritmo de cada un deles. Para iso, cada un utilizará un computador portátil en clase. Segundo explícanos Maite Gómez, coordinadora do proxecto Ikasys, con fichas, libros de texto e cadernos de traballo é difícil ofrecer unha axuda personalizada, xa que responde da mesma maneira ás necesidades de todo o alumnado, independentemente da súa capacidade e ritmo.Os nenos e nenas de

Orioko Herri Ikastola utilizan estes pequenos ordenadores en cinco materias: Eúscaro, Castelán, Inglés, Matemáticas e Contorna. Por cada materia, traballan media hora á semana no computador. Segundo Marisa Aranburu, profesora da mesma e coordinadora de Educación Primaria, é bo utilizar o computador limitando o tempo, xa que utilizalo en todas as horas de clase non cubriría todos os retos do ensino: “Con Ikasys non se pode traballar a creación. En eúscaro, por exemplo, pódese traballar a gramática, pero non a escritura ou a lectura dos contos”. O obxectivo principal de Ikasys é traballar exercicios de memorización e adestramento. Fanse preguntas correctas aos alumnos e tiveron tres ou catro respostas alternativas. Nas clases de Medio Ambiente repítese esta fórmula tipo test baseada polo menos en respostas instantáneas. E parece que os alumnos están a gusto. Pasaron “toda a vida” entre papeis e os aparellos electrónicos atraen máis. A pesar de

estar no colexio, os seus profesores dixéronnos que conectan os computadores cos xogos, co entretemento. Quizais cando elixen a resposta axeitada por iso gritan a clásico “toma!” dos videoxogos, sinal de que acabaron co monstro e superaron a pantalla. Ademais, o teclado require un menor esforzo: “É difícil motivar aos nenos e nenas con libros, están cada vez máis afeitos vivir comodamente e non queren facer esforzo”, coméntanos Aranburu.

Xunto a Ignacio sentan Eneko e Paula. Máis que usar libros, eles tamén prefiren traballar no computador. En palabras de Aranburu, nótase que están afeitos xogar con aparellos como Playstation e Gameboy. Con todo, din que aprenden mellor dos libros, que memorizan as cousas con máis facilidade. Quizá non se dan conta de que están a aprender mentres xogan.

Cambiará o papel do profesor?

Ane Vila leva dez anos como profesora. O curso que está a piques de finalizar está a impartir o ciclo de Tecnoloxía da ESO no colexio Diocesanas de Vitoria-Gasteiz. Ten alumnos máis maduros, pero coincide con Gomez e Aranburu: “É evidente que aos alumnos interésanlles as novas ferramentas, pero o papel que xoga o profesor é moi importante. Na nosa época había moi bos profesores, e aínda que non contaban con este tipo de recursos, conseguían que as súas materias fosen atractivas”. Ao alumnado gústalle o

uso das novas tecnoloxías na clase –fose da aula de informática–. Pero os profesores están dispostos a responder aos novos retos? Maite Gómez afirma que o proxecto Ikasys suporá grandes vantaxes para o profesorado. Por exemplo, farán as correccións máis rápido e poderán utilizar o tempo investido para responder mellor a outras necesidades, como as preguntas que o alumnado poida ter na realización dos exercicios.

Preguntámoslle si os profesores que participan no proxecto son da mesma opinión, e explicounos que aínda que a historia creou un gran remolino, en xeral non puxeron ningún obstáculo. Aranburu, pola súa banda, subliñou que están na fase de probas e que aínda é pronto para sacar conclusións ás probas. Insiste en que a clave está en conseguir un equilibrio entre os libros e os computadores. Gómez teno claro tamén, e as novas tecnoloxías non veñen substituír aos libros, senón que son complementarios.

Ane Vila considera que o papel do profesor debería cambiar na medida en que as novas tecnoloxías utilícense cada vez máis na clase, xa que ensinar aos alumnos a valerse en por si será un dos eixos da educación. “E para iso temos que adaptar o noso traballo por completo”, di convencida: “Até hai pouco, cando lles pedías que resolvesen un exercicio, si tiñan algunha dúbida, consultaban ao profesor. Agora pedímoslles a eles que busquen respostas”. Internet é unha ferramenta moi útil para iso. O alumnado é consciente de que as novas tecnoloxías poden dar moito xogo e co paso dos anos vaise formando cada vez máis na escola. “Con todo, o profesorado non está formado nin concienciado. Os computadores solicitarán un cambio radical na forma de traballar. Algúns profesores parecen ter medo, porque ven que os alumnos poden saber máis que eles mesmos. Isto nótase especialmente no caso do profesorado maior de 50 anos. Non queren seguir adiante. É comprensible, pero se non se adaptan aos cambios, sufrirán moito nos próximos anos”. Son palabras de Ane Vila.