Imanol Uriberen Buelta

1983ko urriaren 30an

Imanol Uriberi elkarrizketa

Imanol Uriberen Buelta
70. urteak, hamahiru urte beranduago eta berdin jarraitzen du guztiak. Lagun asko mugi erazi zituen Burgosko Prozesuak. Orain berriz, antza denez, oraingo gobernu "demokratikoekin", edozein ideologiatako partiduren izatea uzten dutenak, horiexek berak dira erahilketa legaletaz, torturataz, eta hiritar bakoitzaren burmuinetan praktikatzen duten gaztajanetaz akordatu, enteratu ere egin nahi ez dutenak. Gutxi batzu salbu eskerrak!(ez beti), agintari eta afiliatu edozeinek esango du pittokeria bera: «Hitzegitea dago». Begibistakoa da atzeraka goazela, aldaketa okerrera joan dela, bestela nork esplika dezake herri asko gosez hiltzen ari den bitartean eta agintariek herri hori menderatzen duten bitartean, herri horrek Jainkoarenak berarenak bailitzan entzun ditzadala agintari horien hitzak?. Nazionalitate berberako bere kolegari Pakearen Nobel Saria eman diote. Amaitu beharrean jarri nau Imanol Uribek; orain daukan aurpegiarekin badirudi «burutik jota hago» esaten ari dela. Nahiz eta aurreko guztiak Imanolen obrarekin zerikusi handikoa dela pentsatzen jarraitu bere filmografiaz hitzegiten hasiko gara.
«El Proceso de Burgos» egin zuen 1979.urtean. Dokumentala–Estatuan egin diren onenetakoa–ausarta, ideia berrickin, eta gainera gauza fresko bat bezala ailegatzen zen ikuslearengana.
Askatasun osoa utzi zien Imanol Uribek Burgosko prozesatuei eta horrexegatik konturatu zen jendea Imanol ez zela ari Euskadiko historia hurbilarekin jolasean. «El Proceso de Burgos» argazki fijo batzurekin bukatzen zen, hamar urte pasa eta ezer ez zela aldatu adierazten zutenak–horregatik haserretu zen sektore politiko bat–. «Segoviako Ihesa» izan zen Imanol Uriberen bigarren filmea. Euskadiko tendentzia konkretu batena zen filme honek ez zidan berriz ere Imanol Uribe aurkitzen utzi. Niretzat Euskadiko Ezkerraren filmea izan zen. Haiek mintzo ziren eta zioten (Angel Amigok nahiz Imanolek) abenturazko zinta bat omen zela. gartzela batetatik ihes egiteaz, baina ihes hori ez zen existitzen ez duen gartzela batetatik egindakoa, ezta presoak gezurrezkoak ere. Ez zuten aukeratu existitzen ez duen herri bat. Izan ere, filmearen produktorea, Angel Amigo, ihes horretan parte hartutakoa genuen. Nahiz eta eszena hori gerora kendu egin zuten, filmearen bukaeran elkarrizketarako bideak bazeudela esaten zizuten. Oraingoan, Imanol Uribe bere hirugarren luzemetrajea bukatzekotan dago. Gidoia berea da eta "La muerte de Mikel" du izena. Bitan irakurri dut gidoia eta irrikaz nago ea noiz bukatuko ote duen filmea, eta hori arrazoin sinple batengatik, oso ona iruditu zaidalako eta batik bat Imanol Uribe bere senera bueltatu dela irudimena daukadalako. Bueltatu da, baina bera bakarrik. gizabanakoa den modura. Gidoia Euskadiri buruz ari da, beharbada esan liteke Imanol Uriberen erreflexio bat dela, bere aberriarekin egiten duen elkarrizketa bat. Matriarkatuaren gaia ikutzen du, ezertan busti nahi ez duen letratuetaz. beren burua ezkerrekotzat eukiz libertateari mugak ipintzen dizkiotenetaz eta, guztien gainetik, pertsonaz gizabanakoa den aldetik.
ARGIA.–Argitu iezadazu zergatik egin zenuen «El proceso de Burgos». Hura egitera eraman zintuzten arrazoiak.
IMANOL URIBE.–Nire asmoa Eskal Herrian ematen ari zen borrokari buruzko dokumental serio bat egitea zen eta bide batez borroka horren ondorioz hil diren guztiei omenaldi bat egitea.
A.–Filmearen azken sekuentzia sonatua izan zen.
I.U.–Egia da, asko harritu nintzen zenbait jendek «El Proceso de Burgos»en bukaera osatzen duten argazki fijoei hainbesteko inportantzia eman zienean. Pertsona horiei ez zitzaien egokia iruditu eramandako borrokaren adierazgarririk ez zirela pentsatzen bait zuten.
A. - «Segovisko Ihesean» luxozko gartzela bat ikusten zela uste dut, filmea ikusi nuenean asko hunkitu ninduen, baina kontrako zentzuaz. Irudimena neukan ikusten ari nintzen edifizioa bi izarretako ostatua zela. Gainera, «Segoviako Ihesa» estreinatu zenean ikaragarrizko errepresioa zegoen Puerto de Santa Maria eta Herrera de la Mancha gartzeletan (gaur egun bezalaxe). Orduan iruditzen zitzaidan Euskadi osatzen duten pertsonekin jolasean ari zinela.
I.U.–Segoviako gartzelatik ihes egin zuten garaian errepresioa ez zen hain handia. Frankismoaren azkeneko etapa zen. Gainera, nik ezin dut filme bat planteiatu, bizitza laburrekoa nahiz luzekoa izan, estreinaldiko mementuaz bakarrik.
A.–Zure azken projektuaz hitzegin iezadazu, orain «La Muerte de Mikel» amaitu duzun mementuan.
I.U.– Euskal Herriko gaiak erreflexatzea atsegin zait. Norberaren libertateari egindako kantu bat da. Lortu beharra dago jendea gizartetik eta alderdi politikoetatik kanpo mogi dadin. Intolerantziaren aurrean gizabanakoa goratu nahi izan dut.
A.– Nortzu dira « La Muerte de Mikel»en pertsonaia nagusiak?
A.–Amarena pertsonaia giltzarria da, eboluzionatzen uzten ez duen pertsonaia guztiz negatiboa da. Gizakiaren alde negatiboa erakusten duen sinbolo bat da. Bestaldetik, guztia omen dakien ilustratua daukagun, hain zuzen ezertan ere busti nahi ez duen pertsonaia. Mikel pertsonaia positiboa da, etorkizunera zabalik dagoen pertsonaia, lotura familiarrak eta politikoak hortxe ere dauden arren. Mikel gizon ipurbero bat da.
A.–Zergatik gure herrian egin den zinema guztiak Euskadiren problematikaz aritu ohi da?
I.U.–Jaioberria den zinemagintza batetan normala da. Ispilu batetan bezalaxe zure ingurunearen imajina erreflexaturik ikusten duzu. Era horretan zeure buruari ere begiratzera iristen zara.
Koldo SAN JULIAN
34-35

GaiezKulturainemaFilmeakLuzemetraia
GaiezKulturainemauzendariakURIBE1
PertsonaiazURIBE1
EgileezSAN JULIAN1Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Athletic zuri ta gorria, zu zara nagusia, baina zertan?

Juan Aldaz Arregi

Kartzelako hormak zeharkatzen dituen ama-alaben arteko harremana hitz eta iruditara eramana

Estitxu Eizagirre

Izan bedi Nurenberg berri bat

Imanol Satrustegi Andrés

Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua

Jenofa Berhokoirigoin

Neskak eta ikasketa zientifikoak: 6 urteetatik unibertsitatera bitarteko harreman gatazkatsua

Mikel Garcia Idiakez

Azkenak

2024-04-28 | Jenofa Berhokoirigoin

BOLLOTOPAKETAK

Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua

Apirilaren 26, 27 eta 28 hauetan iraganen da Euskal Herriko bolleren topaketa, Leitza herrian. Izenak argiki dioen gisara bollerei irekitako jardunaldiak dira, baina, oro har, sexu/genero disidente oro da gomitaturik. Egitarau aberatsa eta askotarikoa ondurik, taldean... [+]

2024-04-28 | Olaia L. Garaialde

Gorputz hotsak

"Pianoa da konpainia izatea bezala, ez zara inoiz bakarrik sentitzen"

Musika klasikoa, regetoia eta rocka gustuko ditu Jakes Txapartegi pianistak (Hondarribia, Gipuzkoa, 2009). Itsua da, musika klasikoa jotzen du eta poliki-poliki jazza eta inprobisazioa ikastea gustatuko litzaioke. Etxean zuen teklatuarekin Pirritx eta Porrotxen “Maite... [+]

2024-04-28 | Axier Lopez

Dronea, munduko botere harreman desorekatuen ikur eta eragile

Giza asmakizun oro lez, onena eta txarrena egiteko gai dira. Baina, tamalez, dronea, beste ezeren gainetik, Mendebaldeko potentzia kapitalistek munduaren gehiengoa menpean jartzen jarraitzeko tresna nagusietakoa da. Zirrikitu teknologikoetatik haratago, funtsezko pieza da bizi... [+]

2024-04-28 | Miel Anjel Elustondo

Iñaki Soto. Erredakzioko kazetaritza ardatz

"Gure Herriaren etorkizuna eta hizkuntzarena batera joango dira"

25 urte beteko ditu aurten Gara egunkariak. Ez da erraz izan. Teknologiak ekarritako iraultzari neurria hartuagatik ere, Espainiako auzitegietako epaileek erabakitako oztopo arbitrarioek egunean eguneko jarduna baldintzatu dute. Mirari hutsa, Iñaki Soto zuzendariaren... [+]

2024-04-28 | Urko Apaolaza Avila

Migrazio eta Asilo ituna: Europaren legatu kolonialista denon begien bistan

Europar Batasunean berriki onartu den Migrazio Itunak, asko zaildu dizkie gauzak euren herrialdetik ihesi doazen eta asiloa eskatzen duten pertsonei. Eskuin muturraren tesiak ogi tartean irentsita, migratzaileentzako kontrol neurri zorrotzagoak onartu dituzte Estrasburgon,... [+]

Eguneraketa berriak daude