Felix Soto: Lan Gehiago Egin Behar Dugu

1983ko urriaren 23an

Felix Soto HBko zinegotziari elkarrizketa
Donostian HB-ko kontzejal izateaz
Felix Soto: Lan Gehiago Egin Behar Dugu
Beroaldian berotu egin ohi da jendea, eta hotzaldietan hoztu. Baita ezkertiarrak ere, baita abertzaleak ere. Felix Soto gaur egun Donostian arerioen artean ere errespetatzen badute, batzuetan bezala besteetan ere gogor lan egin duelako da. Despatxuan sartu, beharrari ekin eta «culovatios/hora». beste hark esango lukeen bezala.
Solasaldia bukatu ondoren, berriz deitzen zigun telefonoz, ea ongi azpimarratzen genuen lan egitea dela garrantzizkoa baina baita pentsatzea ere, nola eta zertarako buruetan garbi eduki dezagun. Lau urte loa galduz pasa ("ez ni bakarrik, e?, ez hadila konfunditu"), jendearen ardura falta ikusiz askotan gainetik hauteskundeetan esker onik hartu ez... eta animoso.
Oinak larrean dituenak badakiela herria-gu engainaerreza dela-garela. Eta bidea errez dutenak baino alferrago izanez jai dugula.
ARGIA.–Urte mordoxka daramazu Donostisko udaletxeko zokoan sartuta. Eta hauteskunde hauen ondoren berriz kontzejal. Merezi al du?. Ze balantze egiten duzu?.
Felix Soto.–Saltsa eta istilu guztien ondoren, balantzea baikorra dela uste dut. Lau urteotan aurreko urte pila batean egin ez dena baino gehiago egin da. Hirigintzaren alorrean batez ere. Beste zenbait alorretan inzidentziarik izan ez badugu neurri haundi batean udalak horietan konpetentziarik ez duelako izan da. Kulturaren alorrean ere egin liteke hainbat gauza, baina gutxiengoan egon gara hor. Hirigintzan gidaritza guk eraman dugunez gero anitz egin ahal izan da.
Donostiako Plan Orokorraren errebisioarekin arazo asko dago jokoan, adibidez, eta ez dugu lortu errebisatzerik partiduen anean sortu diren gorabeherengatik. Interes ekonomiko haundiak bait daude erditik. Gehiago eztabaidatu dena, eta bideratu ere bai neurri batean, azpiegiturarena da.
Auzoak inolako infraestrukturarik gabe hazi dira, ez lokalik, ez berdegunerik, ez ezer. Hutsuneak osatu dira ahal zen neurrian eta etorkizunean berriz holakorik gerta ez dadin oinarriak ezarri dira. Horrek, jakina, kristoak sortu ditu kontzejuan. PNV aurka jartzen zen, «Coordinadora Independiente» (eskuinekoa) interes batzuen mende dago garbi-garbi, PSOE berriz ez da ezkerrekoa, EE laletxe da,... Hala ere, sei bakarrik izan arren, borroka haundien ondoren lortzen duzu zerbait aurrera ateratzea.
A.–Ez al dira oso apal jartzen kotak? Alegia, esaten duzunaren arauera badirudi arazoa udala normaltzea dela, ezta ezkerrekoa izatea ere sikira.
F.S.–Askotan esan izan dut udala egunera jartzea iraultzailea dela. Eta pentsa ezazu hein haundi batean legedia frankista aplikatzen ibili behar duzula...! Legedia beteerazi.
A.–Probintziakoak garelako behar bada, baina oso itxura kontserbadorea hartu diogu beti Donostiari. Zer egiten du hor HBko kontzejal batek?.
F.S.–Kontserbadorea, bai; bueno, teorian 14 gara ezkerrekoak eta 13 eskubikoak, PNV eskubikotzat hartzen baduzu eta PSOE ezkerrekotzat. Teorian, gero errealitatean ez bait da horrela izan sekula. PSOEren taktika zera da, gurekin inoiz ez egotea: kontrako botoa eman, edo abstenitu edo ez azaldu plenora. Aurreko korporazioa gerra bat izan da argi eta garbi, Konstituzioaren alde zeudenak kontra gaudenon aurka. Gu aislatzea zen arazoa.
A. Gogorra ere bada ba hori arazo teknikoetan azaltzea.
F.S.–Hirigintza mailan ere ikusten zen. Bihar konpondu behar zen gauza bat igoal joango zen sei edo hamabi ilabetez atzeratuz. Oztopoak jarri, ahalik eta haundienak. Alde horretatik jotzen baduzu, hemen iraultzarik ezin duzula badakizu, denbora galtzen ari zarela.
Baina ekipamendu defizit ikaragarri bat bazegoen eta ezin zen bere horretan utzi. Beste urte pare bat gehiago eta erremediorik ez zuen izango honek. Eta horretan lana frango egin da.
A.–Enpresa gizonen terrorea zaretela esana da hortik. Hainbat enpresarik pagatuko lukeela zuek hor ez egoteagatik.
F.S.–Ez dakit... bai, seguru baietz. Egia esan, hor egon ez bagina Udalak lehen bezala funtzionatzen jarraituko zuen. Eskubiko jendeak, nahi dutena esango duten arren, ez bait daude hain ongi prestatuak. Gure taldean "profesional" gutxi genuen baina arrokeriarik gabe esango dizut, ekiporik osoena ginen etxe honetan.
Industrialak?. Zera gertatzen da, nahi dutena egiten ohituak daudela. Baina beraiek ziren beren legeak errespetatzen ez zituztenak. Ikusten al dituzu 27 poligonokoak? Nahi zuten tankeran eraiki dute industri-poligono horretan, ez repartzelaziorik, ez urbanizaketarik askotan,... Plan partziala aldatu diegu eta orain haserre bizian daude.
A.–Lehen egin ez direnak egin erazteko krisi ekonomiko polit batean gaude, bada...
F.S. - «Ezin gara iritsi, krisian gaude, enpresek ez dute etekinik ematen» eta holako ergelkeriak esaten ohiturik daude. Eta hala izan da usadioa: Udaletxea etor zedila eta taka!, donostiar guztien diruarekin urbanizatu, bideak egin, eta berek egin behar zuten guztia.
Eta gero konstruziokoena dago. Behin edo behin esan izan diot holako arrairen bati, eraikuntzan ari direnetakoren bati: hain dira azkarrak, hainbeste txapuza egin dute, eta irabazten zuten guztia lurretan inbertitzen zuten. Eta orain gaur Donostian etxeak egiteko gai den lur guztia, hogei tiporen eskutan dago. Eta jakina, astindu bat eman diegu, legea bete erazi, beren aprobetxamentuak mugatu. Hori batetik, eta bestetik berak izan dira hanka sartu dutenak. Merkatu azterketarik ez dute egin eta uste zuten beti hola izango zela, etxeak egin eta etxeak egin, jendea txurroak bezala ugarituz joango zela. "Krak" haundi hau heldu den arte.
A.–Eraikuntzaren sektorea geldirik, edo krisian behintzat bai. Eta jende asko halere etxe bat eskuratu ezinik.
F.S.–Bueno, Donostian etxeak egiten dira, baina garesti horietakoak, interesatzen ez direnak. Mota batzuk galeraziak egon beharko lukete. Momentu honetan eraikuntza geldirik dagoela esaten da, ezin dela eraiki. Baina benetako konstruktorea eraiki ezinik dago, lurrik ez duelako. Ikusten duzu, ezta? Lurjabeak daude batetik, "biboak", udaletxean erabakitzen diren baimenen bidez etekinak ateratzen dituztenak. Udalak planen bati baiezkoa ematen dionean jende bati milioiak ematen dizkio. Jende horrek jartzen dio prezioa lurrari, eta lur bakoitzean egingo denaren arauerako prezioa jartzen diote. Horregatik alferrik da esatea etxeei altura gehiago ematean dagoela konponbidea eta abar. Lurra munizipalizatzean dago gakoa.
A.–Amets egitea ere bada hori.
F.S.–Horretaraino heldu dira, bada, Ingalaterran, orain dela denbora puska bat. Eta erresuma kapitalista bat da Ingalaterra.
A.–Baina hori hemen ez da ezta planteatu ere egiten.
F.S.–Bai zera! Ezta pentsatu ere. Iritsi da PSOE, eta alderantziz ari dira. Dekretotxo batzuk atera zituen UCDk bere garaian sozialisten laguntzaz; alegia, zerbitzuren bat zegoeneko lurrak urbanotzat jo zitezela. Baina hori izugarrizko txapuzak egiteko aitzakia da, eraikuntzari bultzada eman nahi zaionaren gezurraz.
Non eraiki lezake konstruktore batek gaur egun Donostian? Intxaurrondon adibidez. Baina etekinarentzat nahiko tarte ez dagoela diote. Aldi berean, promozio publikoko etxebizitzatarako 500 eskabidetik gora daude; administraritzak, Eusko Jaurlaritzak, ez ditu erritmo horretan egiten etxeak. Zergatik? Merkatu mugimenduan eskurik sartu nahi ez duelako. Une honetan dabil Eusko Jaurlaritza 200 etxebizitzatarako lizentzia eskatzen. Pentsa: bi urte barru 200 pisu egongo dira, une honetan bertan eskaria 500etakoa denean.
A.–Baina legedi honen barruan hainbesterainoko iniziatibarik hartu ahal izango ote luke?
F.S.–Francoren legeekin ere espropia ditzakezu lur edo etxeak. Justifikatuz gero. Horretan legoke holako udal baten eta HBko baten arteko aldea. Lurra espropiatzen hasiko zinateke, etxeak egiteko dela, kiroldegiak... Orain agintzen dutenek ordea bestela egin nahi dituzte gauzak. haiekin tratua eginez. konponketak..
Beste hau ere hor dago: orain errentagarri suertatzen ez zaizkien plan asko egin zituztela garai batean. Ondarretan pentsaturik zeuzkatenak adibidez, 12 plantatako dorreak. elkarren gainean zihoazen bideak eta holako lelokeriak. Holako 20 etxebizitzatik gora ez lukete salduko urtean, 15 milioitako etxeak izango bait lirateke. eta, noski, ez dira urbanizatzen hasten igoal 1000 milioi beharko bait lituzkete.
A.–Jendeak beti Donostiaz mintzo garelarik zentroa ezagutzen du, eta auzoak oso bestelako errealitateak dira.
F.S.–Aldea izugarria da. Bixitan datorren jendeak ez du Altza ezagutzen. Ezta bertako askok ere. Esan diezazuket aurreko alkateak, Alkainek, ez zuela ezta Intxaurrondo ere ezagutzen. UCDkock ez zituzten auzoak ezagutzen, Altza adibidez, ezta beste gehienak ere. Hala egin dira auzoak, plangintzarik gabe, lizentziaz lizentzia.
Orain, azken lau urteotan aldatu dira gauzak nahikoa. Altzari, adibidez, astindu ederra eman zaio, eta konstruktoreen bizkarretik gainera. Urbanizazioaren faktura beraiei pasa zaie, eta orain pleitoetan dabiltza, ordaindu nahi ezik. Jendeak ordain dezala nahi dute batere lotsarik gabe.
A.–Baina hirietako auzoak beldurgarriak izaten dira. Esan nahi dut: aldaketa eta hobekunta batzuk posible direla neurri batean baina beste astakeria asko konponezinak direla.
F.S.–Konpondu ezinezkoak ere badaude, baina begira Intxaurrondon: inork esperoko ez zuen leku batean paseo eder bat, auzo osoari bizia emango diona, lortu ahal izan da. Altzan ere erdietsiko dela uste dut. La Pazen 23.000 metro koadrotako parke bat erantsiko dugu eta ekipatu. Bueno, egia esan, hor etxe asko botatzea bera errentagarriago litzateke. Bidebietako dorreetan eta, esate baterako: 43 metro koadratutako etxeak daudela, barruan familia «numerosak» ere badirelarik! Bi bizitzarekin bat eginaz eta horrela beharko litzateke.
Eusko Jaurlaritzak balezake hori, nahi balu, eta baita Udalak berak ere epe luze batera. Nahiz eta hemen arazo bat dirua izango litzatekeen. Baina azkenean biztanleak berak ere arazo bihurtzen dira: neurri radikal bat proposatzen duzu, urtero urak harrapatzen dituen etxe batzuk bota eta beste batzutara eramateko adibidez. baina jendea ohitu da beren erara eta ez dute nahi: asko gainera edo langabeak edo jubilatuak-eta dira...
A.–Baina seguru orain ere diruaren gora beherara heldu garela.
F.S.–Dudarik gabe. Presupostua da arazoa. PSOE azkarrarena egiten ari da. progrearena, baina presupostuak egiterakoan ez dizute laguntzarik ematen. Tasak erabakitzerakoan, abstenitu egin dira. Pentsa ezazu, EErekin hiruron artean menderatuko genituzkeela. Baina ez dira denak etortzen eta plenoetara! Ura, zabor-bilketa eta holakoak igo dituzte, PNV, AP eta EEkoen botoekin. Aldiz, merkatuak, radikazioa eta holakoak jasotzea eskatzen genuen guk, batzuk 50, 70 ere bai; asko dirudi, baina industriek pagatzen dituzten kopuru horiek txikiak dira benetan. Baina ezin atera PSOEren fundamentu faltaz eta azkenean 33ko igoera erabaki genuen PNVkoekin.
A.–Aldaketa haundia nabaritu al duzu, dena dela, aurreko Udaletik oraingora?
F.S.–Aurreko udala pasatu egiten zela erizten diot. Txarrerako. Euskal Herriko fatxenetako bat izango zen portatzeko moduan. Alkateagandik hasita, berejarrera haiekin. Sortu zuen erreglamentua "Ley de Régimen Local" bera baino ere estuagoa zena, bere kontra zihoana.
Oraingoan pittin bat gehiago inguratzen zaizkigu PNVkoak. Hirigintzan behintzat tragatuz doaz. Esan nahi dut, lehen ateratzen ez zirenak orain atera egiten dira, eta lehen ere ateratzen zirenak orain errexago. Alkatea bera normalagoa da. Eta normala izatea da gizon bati eska dakiokeen gutxiena.
A.–Zuk aipatu dituzun planteamentu gehienak sozialdemokrata batek ere lasai onartu ahal izango lituzke ziurrenik. Nola lotzen duzu orduan Udaletxean egunero egin behar duzun lana hainbeste aldiz aipatzen den rupturarekin?
F.S.–Politika mailan hausturaz hitz egiten da. Baina egia esango dizut: hiru bat urtean jendea ibili da baina gero gauzak berplanteatu egin dituela iruditzen zait, eta atzera egin duela.
Nahi duenak nahi duena esango du baina jendea rupturarekin ez dagoela ikusten dut. Rupturak lan gehiago eskatzen du, gehiago saiatzea. Gauzak aldatzeko horretara jarri behar da.
A.–Mugimendu herrikoiak hor daude. Ze balantze egiten duzu beren dinamika ikusita?
F.S.–Jetxi egin dira. Edo gutxienez lehen borroka gogo gehiago ikusten zen, bere gutxian. Hala ere jasan den apal aldi horren baruan berriro gorakada bat ematen ari dela uste dut. Hauteskundeen ondoren batez ere. Hauteskunde ondorengo beroaldiagatik izango da agian baina badirudi oraingoan jendea ez dela sakabanatu. Udako atsedenaldiaren ondoren gauza estabilizatzea lortuko dugula uste dut.
A.–Desanimatu antzean ikusten zaitut. Jendea zergatik apaldu da, nekeagatik ala egoera politikoa bera ere halakoa delako ala...?
F.S.–Askotan esan dut: jendea heltzen denean eta ezkontzen, badirudi lan hauek ume-lanak direla. Elgorria bezalako zerbait. Jakina, denborarekin geratzen dena hori da ume-kontua ez zena. Nik ikusten ez dudana zera da, jendeak ez duela harreman beharrik sentitzen, pasota dagoela. Eta ez dakit zergatik. Lehen elkartzeko lekurik ez zegoen baina zeuk inbentatzen zenituen, ia ezkutuan. Orain, aldiz, eduki ditzakezunean, jendeari animo hori falta zaio. Jendea piska bat propagandak- eta nekaturik daukatela uste dut. Eta gero inpasse batean gaudela, bai berak eta bai gu, ez aurrera ez atzera, eta horrek nekatu egiten du.
A.–Bueno, eta hemen urte batzuetan ezagutu den dinamismoa salbuespen bat izan dela, edo baldintza oso berezietakoa behinik behin. Hurrengo ilabeteetako bidea nondik izan liteke, nondik dago irtenbide bat?.
F.S.–Hurrengo ilabeteetakoa eta hurrengo urteetakoa. Baseetara itzuli behar dugu, jendea mugi eraztera. Propaganda gehiago egin behar dela, ezin garela ibili txalapartarekin 1984an jendearekin komunikatzeko. Telebistak hor daude, irrati guztiak,... eta guztiak zure kontra, poliziaz aparte jakina. Horri beste moduren batean buelta eman behar diozula. Eta modu bakarra dago hori konpontzeko: berak baino hogei aldiz lan gehiago egitea. Bestela ez dago zer eginik. Irratiaren bidez, egunkarien bidez eta abar inziditu nahi izatea, jokua hasi baino lehen galtzea da. Hori esan nahi nuen «txalaparta» esan dizudanean: telebistaren, irratien, egunkarien bidez zerbait egin nahi izatea, ditugun medioekin, noizean ateratzen garela eta horrela. Ez, ez. Inprentari heldu behar diogu, gogor ekin eta jo ta ke egunero auzoetan.
A.–Holako zerbait beharko du. Zeren, eta hori zuen arerioek ere aitortuko dute, Donostisko udal hauteskundeetan ondorioak eta fruituak ez dira egindako lanaren arauerakoak izan.
F.S.–Horixe ezetz. Errentabilitate arazoa da. Eta hori prentsaren esku dago. Lau urtetan hemen PSOEk ez du golpe zorririk jo. Lan egin dugun bakarrak PNV eta gu izan gara eta guk gehiago, zalantzarik gabe. PSOE potro jorran egon da baina gero aurreko hauteskundeak direla eta Felipe dela eta... jendeak lau urtetik behin ematen du botoa, ez da ezertaz oroitzen eta dena irentsi.
Eta hori errez ulertzen da. Zeren Francori ere norbaitek ematen zion botoa, ezta?. Erreferendumetan jende askok ematen zion botoa. Orain horiek Feliperi ematen diote telebistan ateratzen delako. Lehen Suarezi eman zioten bezala. Lau urtetan hor daude, behatz bat mugitu gabe, betiko lotsagabeak eta lau urteren buruan berriro aukeratzen dituzte.
A.–Bada, dena kontra denean lana gogor egitea beste biderik ez da, dudarik gabe.
F.S.–Bai, zenbaitek haustura esaten du baina tortilari buelta ematea ez da egun bateko gauza. Lehen rekanbioak aurkitu badituzte hurrengoan ere aurkituko dituzte, eta haiek baino lan gehiago eta hobeto egin behar da.
Eta beste lan bat ere badago behar-beharrezkoa: pentsatzea. Egoera aztertu, bide posibleak ikusi, estrategia garbi bat markatu. Hori deskuidatzeko tentaldia ere badago eta ez, pentsatzen eta ongi pentsatzen duenjendea behar dugu. Pentsatu eta lana gogor egin.
Iñaki ZUBIONDO
Argazkiak: Kristina BERRA
4-7

GaiezPolitikaEuskal HerrErakundeakUdalak
GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakHB
PertsonaiazSOTO1
EgileezUBIONDO1Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Efemeridea: Joxepa Antoni Aranberri ‘Xenpelar’ bertsolariak neskazaharrren defentsan bertso sorta argitaratu zuen

ARGIA

Israel ahulduta eta Iran boterea hartuta

Asier Blas Mendoza

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude