Karraskedo- Olarra Jauna «garo-usaia»'ren egillea


1965eko urtarrilaren 17an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Karraskedo-Olarra Jaunari elkarrizketa
Karraskedo- Olarra Jauna «garo-usaia»'ren egillea
Aspalditik nuen asmo auxe. Karrakedo-Olarra'ren iritziak gure teatro-buruz, altxatziak. Eta gaurko euritsu-arratsalde onetan, altar artueman bat euki degu. Ondoan, Zinkunegi tar Andoni argazkilaria.
–Bai, oso ezaguna nuen zure aita –dio Karraskedo'k, bere begi argiak goruntz jasoaz–. Gogoratzen naiz gainera arren zaletasuna gure literaturari buruz. Eta "Zigor"en egin zuen lana, aztu ez litekena da...
Auen gaztedi denhora aiek oroitzen dizkigu...
–Eta, zer diozu bertsolari Txapelketari buruz?
–Nere ultez Mitxelena, Xalbador, Lopategi eta Mattin onenetakoak... Bañan tira, utzi ditzaigun pasatu diran goraberak. Ez baitira onenak gure artean alkartasun bat billatzeko. Eztabaida garratzik ez baitegu sortu bear.
Ondo da. Goazen zure euskal literatuko gaiaz itzegitera. Nola izantzan "Garo-Usaia" egitea?
–Sariketa batera agertu nuben 1935'rarren urtean, Alzaga jauna buru zala. Txapelketa bat eratuta baizegoen. Eta alaxe nere lan auxek, lenengo saria lortu zuben.
–Lenenroa al zan?
–Ez. Lenenrez teatro-saIo batzuek eginak nituen. Ba dira urteak. "Gure semea" eta "Guzia itzal" sarituak atera nituen 1923 garren urtean. Teatro Txapelketa urtero eriten zan garai zoragarri artan. Norbaitek ere esan ziran Pirandello tankerara ezartzen nituala nere lanak. Bañan garai artan ez nekien nolakoa zan Pirandello'ren antzerkia.
–Gordeak al dituzu lan aiek?
–Ez. Lastima. Gure guda iritx zan eta paper guztiak galdu nituben, aztarraiñik ere etzaidala ge ratu.
–Geio?
–"Antzerti" tolosarrak. Labaien tar Andoni eragille zala, beste Txapelketa batzuek eratu zituen euskal-teatro buruz. Ala 1933 ga rren urtean "Etxe-aldaketa" saritu zidaten...
–"Garo-usala" ikutu dezagun Nola ikusten dezu, Agirrettar Txomin'en lana?
–Tajuz ezin esan dezakegu onena izan danik. Bañan antolojizko lanak Agirre,'ren lumatik ateriak dira. Mamitsuak, iraunkorrak, galtzerik ez dutenak, sakonak. Neretzat ortxe dituzu: "Auñamendi'ko Lorea" "Kresala" eta «Garoa" Euskal-literatura goiko mallara ipiñi dutenak. Eta neretzat, dudik gabe "Garoa. Jakin arazten dizut baliotasun aundia bear dala "Kresala" bizkaitera idazteko, nola gañera "Garoa" ondoan, gipuzkoarrera ain ondo jarria.
"Garo-Usaia" antzestu nuben baserritar biziaren sustraia txestutzen duelako. Eta baitere baserriko bizikeraren goraberak ezagunak ditutelako. Ala jarri nintzan antzerki au antolatzen. Ez dakizu ze edertasun betegarri bat erantsitzen dizuen Agirre'ren "Garoa"'k bat edo geiago aldiz irakurtzen ba dezu. Nere laneerako ainheste aldiz baliatu naiz idazti orretzat, irakurri detan atsegiñena iduritu zaitela esango nuke. Baitere esango det, euskeraz idatzi diran alkar-izketa ederrenak orixe arkituko dituzula.
–Zure kontuz, kendu edo moldatu al dezu zerkait?
–Errespetatu ditut "Garoa"'ko zati sakonak. Guztiak. Batu egin det, lotuaz, "Garoa"'ren sustrai osoa bere ideia galdu ez dezan. Bai, teatro-notin bat erantsi diot obrari. Konponketa txiki bat, lotuarazl dezan teatroan ezertxore galdu gabe, idatz lanaren sustraia.
–Joanes'en esaerak, egizkoak al dira?
–Bersolariak ikuzizazu zer jakinduria daukaten. Urbian eta Arantzazun sortzen diranak dira.. Or dezu Gezaltzako Aitona oraindik orain, biotzaren Kemena eta olerkia kristautasun sakon batekin batuta, agertuaraziz gizontasun berebiziko bat. Eta ala, Euskal-erri.ko beste zatietan ere alaxe gertatzen dalakoan nago Ez errex, bañan ala dala ziur nago.
–Askotxo dira ;"Garo-Usaia" biguiñ xamarra dala diotenak?
–Sentimentua darabilki. Egizko biozkada baserrian arkitzen baitegu. Gure olerkia jaio dan añarria baita baserria. Olerki bakarra, kutunes zaarra, egizko realidade miñkorrak, bai, bañan egizkoak bere tuna, aztu eziña. Eta or dezu Joan sendiari botatzen. Mutil indartsuak ditu, bañan bat beintzat apustuari emana. Etxe galdugarria apustua, arroputz gizon biurtzen duana. Onen kontra dijoa. Eta ala, filosofiaz beteta Joannes zaarra, gaurko Aitor bat balitzake bezela, esakizin sakon bati buru emanaz, kristautasuna eta baserria erakusarazten digu Eushal-erriaren oñarriak dirala Eta baserria gartsu ikusi nai du, lanari ekiñaraziaz.
–Beste zer edo zer?
–Ara Karmelitar bizkaitar batek ala zion antzerki au ikusi ta. "Alemanitik nator. Ango teatro asko ikusia naiz. Onenak. Bañan "Garo-Usaia" bezelahkoxerik ez det arkitu"...
A! baitere esaten dizut meritu guztia Agirrerena dala, eta akatzik topatzen ba dezute, errua bakar bakarrik nerea izango da.
–Zer iduritzen zaizu "Jarrai" taldea"?
–Akatz bat arkitu diotet. Gizonezkoak oso ondo ikusi ditut beren gaietan –eta arritzekoa da– Bañan emakumeezkoak ez ditut ain trebe arkitu. Asi berriak baitira. Talde onek meritu aundia du. Azkeneko obrakin ausartu baiziran andereño batzuek lenengoz agertzen ziralarik gure antzokietan Arestiren tamaña aundiko obrakin.
~Zure iritzia euskal-teatroaren etorkizuna gatik?
–Oraindik lau oñean gabiltza. Erdeldunak bi oñetan. Bañan auetxek ere lau oñera biurtu diradela uste det. Gaurko gaztelar teatroa, oso aulduta nabaitzen det. Lizunkarira errex jarria. Nola nai ere ezin geiegi eskatu genezake gure egilleai. Lenago esan dizudan bexala, ezin gera "kapillaitxoetan" mantendu. Argi eta garbi, berotasun baikor bat sortuarazi gure artean, otza kenduaz,. danok batuta gure teatroaren etorkizonari, malla bat billatu bear genioke.
–Zer akats billatzen dizkiozu gure antzeslarieri?
–Erderaz deritzaion "montaje" dalakoan gordiñ xamar dabiltzala taldeen zuzendariak. Ez da trebeak ez diralako. Baizik, derrior, "saio jenera" bat izaten dalako lenengo jartzea. Bigarren: egilleak ere ez dituelako lenengo saioak ikusten eta garaiz iristen ba da "estrenora", denborik ez daukatelako paltak zuzentzeko. Berak ez baitu errex nahaitu idatz-lanean, lenengo "saio-jenerala" ikusi arte...
–Geiago?
–Erritar taldeak Donost'ra etorri bear luteke. Kanpoko jendea etortzen baita Donostiako antzeslarien lanak ikustera. Eta Donostitik, zeinizuk dijoaz erritarrenenak ikuskatutzera?
tza inruruko taldeen berriak ausnartzen. Eta lagundu bear genituzke.
–Orixe da danen eginkizuna.
Ala bukatu dugu. Datorren azteazkenean illak 20, San Sebastian egunean, gure Antzoki Zaarrean, Euskal-lztundeko taldeak, Agirre tarx Mª Dolores zuzendari dutela, "Garo-Usaia" berriro ikusiaraziko digute.
TOLARETXIPI X
8

GaiezKulturaAntzerkiauzendariak
PertsonaiazOLARRA1
EgileezTOLARETXIP1Kultura

Azkenak
NATOren eta Trumpen irizpideen aurka, Espainiaren aurrekontu militarra %5era igotzeari uko egin dio Sánchezek

Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.


Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak

Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena


Beste familia bat etxegabetu dute Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kalean

Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.


2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.


Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak

Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki


Hamabost migratzaile bizi ziren kanpaleku bat hustu du Getxoko Udalak

Algortako Larrañazubi inguruan dago kanpalekua, eta Getxoko Udaltzainek hori husteari ekin diote ostegun goizean. Alkateak adierazi du han bizi ziren pertsonen "segurtasuna" bermatzeko eta "ingurune natural hori zaintzeko" desegin dutela. Getxoko EH Bilduren... [+]


Zizurren ikasleak komun eta aldageletan grabatzen zituen irakasleak 180 urteko zigorra jaso dezake

Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.


Jaurlaritzak babestu du Jerusalemgo kolonoentzat CAF egiten ari den tranbia

Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza, eta adierazi du CAFek nazioarteko legedia errespetatzen duela. BDZ Euskal Herriak gogorarazi dio gobernuak derrigortuta daudela okupazioa bultzatzen duten proiektuen aurka egitera.


Irungo ‘auzokide patruilen’ atzean, islamofobia, xenofobia eta erailketarako deiak

Maiatzaren 5ean “Lo Vimos en Irun” WhatsApp taldea sortu zenetik, 700 lagun baina gehiago bildu dira larunbatetan patruilak antolatzen dituen taldera. “Segurtasuna bermatzeko” eta “delituak prebenitzeko” aitzakien gibelean, gorrotoaren haztegi... [+]


2025-06-20 | Gedar
Basauriko Sidenorrek 1.207 tona altzairu bidali dizkio arma-ekoizle sionista bati

Egoitza nagusia Basaurin duen enpresak IMI Systemi egin dio bidalketa. Armagintzan bakarrik aritzen da Israelgo Estatuko konpainia hori.


Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


Osasungintzak guztiz publikoa izan behar duela exijitu du OPA Plataforma Herrikoiak

Jose Ignacio Martinez Ortegak, OPA Herri Plataformako bozeramaileak, salatu du  Eusko Jaurlaritzak “azkar” itxi nahi duela osasun mahaiko eztabaida.


Eguneraketa berriak daude