Zer Dela Eta Nuklear Politika


1979ko irailaren 16an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Jabier Olaberriri elkarrizketa

Zer Dela Eta Nuklear Politika
Harrisburg-ko istripua gertatu zela hilabete asko bada ere, gaur arte ez da posibilitate asko egon benetan gertatu zena zehazki jakiteko. Gaur da eguna gure eskutan ikusten duguna Harrisburg-ko informe famatua, eta egun gutxi barru–hau da Eusko Kontseilu Nagusiak esan duena– irakurri nahi duzuen guztion esku egongo da.
180 folio hirutan laburtzea badakigu ez dela erraza, hau izan da Jabier Olaberriri gertatu zaiona. Dena dela oraingo honetan idela batzu jaso ditzakezue eta informea irakurtzea errazago izango zaizue. Davis Besse zentralearen istripua honenaren berdina izan bazen ere, garbi geratu da ez zutela gehiegirik ikasi edo ez zitzalela interesatzen, honela zentraleko gidalekuan 170 alarma baino gehiago batera saltatu zirenean konturatu ziren zer gertatzen hasi zen. Esan beharrean nago baita, UCD eta PNVko partaideekin hitzegiten ahalegindu arren ez dela posible izan, beraz Jabierren hitzen EE eta PSOEren eritzia agertzen dizuegu.

Z.A.–Txosten horrek hiru zati dituela esan genezake, PNVrena bata, UCDrena bestea eta EE-PSOErena hirugarrena; hau zergatik izan da?
–Lehenengo zati guztia, EE.UU.n egin genuena, guk geuk planteiatu bezala denon arteko lana izan zen. Han egindako elkarrizketak, anexoetan agertzen den guztia elkarrekin egindako lana da bainan istripua eta bere ondorioak aztertu eta iritria ematerakoan ez ginen denok bat etorri eta horregatik emaitzak bakoitzak bereak egin behar izan zituen.
Z.A.–Bakoitzak zer posturari eusten dio?
–PNVek ez du txosten hori Lemoizekin lotzen; ez du Lemoizi buruz ezertxo ere esan nahi. UCDkoa berriz, askozaz ere burutsuago agertzen zaigu, honek dioena zera da: Harrisburg-i buruz gauza guztiak argi eta garbi azaldu arte ez dadila Lemoizi buruz ezer egin. Gure eritzia berriz besterik da: Harrisburg-ekoa oso grabea izan dela eta beraz detaile guztiak jakin arte itxaron ordez segituan gera dadila Lemoiz.
Z.A.–Bainan: zuen Harrisburg-erako bidaia hemen nertuan arazo berdin xamarra genuelako izan zeni Lemoiz-ek eraginda egin zenuten bidaia; beraz nolaz uler daiteke Lemoizi buruz ezer ez esatea?
–Bai, EE.UU.ra lau euskaldun joan eta gero handik bueltan Lemoizi buruz ezer ez esatea harrigarria dugu. Han gertatutakoa Lemoizen gerta daitekeela pentsatzea litzateke zuzenena bainan zergatik ez duten ezer esan nahi Lemoizi buruz? Hori haiei galdetu beharko diezu eskuak garbitu nahiko dituzte. Itsu egon behar du hori ez ikusteko.
Z.A.–Eta EE-PSOE bot etortzea, zerk eragin du?
–Gure eritziak han entzundakoak ditugu, amerikarrei entzundakoak Haruntz iritsi eta gertatu zena ikusi eta industrial jendearekin solastu ondoren, han esaten zutena zera zen: industri nuklearrak berriro burua altxa zezan posibilitate gutxi zegoela; istripu bat gertatu ondorenerako eta Ameriketan bazuten hemen ez dagoen jendea ebakuatzeko neurririk, Harrisburg-koa gertatu ondoren neurri horik asko gogortuko dituzte eta ez dia inolaz ere beteko.
Hau ikusi ondoren Lemoiz gera zezala eskatu genion Kontseilu Nagusiari, zentrale nuklearren arazoa belzten ari zela eta inbertitzeko falta diren 40 mila milioiak aurreratuko genituela esan genion.
Z.A.–Harrisburg-ko istripuaren ondorioz zer arazo izan zen larriena?
–Zentrale bertako Konpainiaren jokaera izan zen okerrena, dudarik gabe. Zentrale dexente ditu entrepresa horrek eta pentsa zer egingo zuen. Hala ere Konpaini honen burugabekeria lehendik zetorren; Harrisburg-koak lehen ere istripuak izanak ditu bainan itxi eta berria eraiki ordez, 40 milioi dolare aurreatzeko asmoz, konpondu eta behar den bezala utzi ordez berriro martxan jarri zuen. Mila arazo izan zuen bainan hala eta guztiz iazko urtea ren bukaeran berriro martxan jarri zuten.
Istripua gertatu eta hiru ordu beranduago arte ez zuten ezer esan; gainera emergentziko balbula bi itxirik zeuden. Balbula hauk isteko zentralea geraturik egon behar du eta itxirik zituela hamabost egun bazeraman martxan zentraleak Zentraleari buruz beti informazio baikorra ematen zuen Konpainiak eta Carter Lehendakariak dimitierazi zituen haienganako konfidantza ia galdurik zuelako jendeak. Egoera hau aztertuz dirua aurrerakeko bideak besterik ez direla egiten ikusi da eta hemen ere Iberduerok bide berbera darama eta gaineraz Lemoizi buruzko informaziorik ez dago.
Hemen aipatu gabe ezin utzi Iberduerok istripuaren ondoren hartu zuen jokabidea; Olaberri eta Ruiz-ek egindako txostenean zera diote:<< Hemen Euskadin istripu horri garrantzirik kendu dion talderik egon da, are gehiago, zentrale hori oso begi onez azaldu digute (...). Argitaratu dituzten agiriak, istripua gertatu eta berehala egin zituzten; beraz, ikerketa ofizialak hilabete asko pasa dituenean nolaz daiteke hain azkar iritzi zuzenik ematea?>>
Z.A.–Istripua nola gertatu zen?
–Hozteko sisteman hutsune batzu egon ondoren Hidrogeno ugari sortu eta erreaktorea funditzeko zorian geratu zen. Are gehiago, hidrogeno horrek oxigenoarekin bateratuz leher zitekeen. Bi kasutan izugarrizko istripua gerta zitekeen. Ez zen lehertu bainan hala ere ezin zuten hidrogenozko polpola bideratu. Istripua hasi eta bastante denbora beranduago arte ez dira konturatzen hidrogeno hori badutela eta ezin dutela kontrolatu. Une honetatik hasten dira larriak eta estuasunak. NRC-k jendearen ebakuazioa agintzen du.
Z.A.–Eta ebakuazioa nolaz egiten da?
–Harrisburg-en <> delakoak bost milla arteko jendetzaren ebakuazioa zuen gertutua eta NRCren eritziz hamar milla artekoak dira ebakuatu beharrezkoak. Beraz, 25.000 pertsonentzat gertuturik zegoena 170.000 artekoentzat egin beharko dute. Ebakuazioa egin behar zuen pertsonak ez du egin nahi bost millatarako bakarrik gertuturik duelako eta erradioaktibitatezko istripuetan jendeak beldurrez ez duelako kasorik egiten eta azkeni berak ez duelako errespontsabilitate hori hartu nahi. Han duten lege baten arabera ebakuazioa egin eta istripurik ez balitz gertatuko, ebakuazioa egin duen pertsonak izango luke ardura bakarra. EPA (ingurugiroa zaintzeko erakunde bat)ren eritziz gaur antzeko istripu bat gertatuko balitz ebakuazioa egin egingo lukete, zentrale bat kontrolik gabe gerta dadin bakoitzean egingo lukete.
Beste alde batetatik, ameriketan kasu hauetarako azpiegitura bikaina dute, hemen berriz ez dugu ezertxo ere. Han behar diren bitarteko guztiak jartzen dizkizue, hemen berriz ezer ez. Iberduerok, hemen, 1.500 metro inguruko jendea ebakuatzeko prebisioak ditu eginak. 32 pertsona ebakuatzeko neurriak...Ez dakizu negar ala far egin.`
Z.A.–Istripu hau 9gn mailako bezala jarri dute, zer esan nahi du?
–Ameriketan zentrale batetako istripuak mallaturik daude. Diru mordo bat aurreratzeatik gertatu zen erako istripua ez zegoen mailatuta. Hango industrialek esaten zutena. Legeriak istripu hau mailakatuko balu zentrale nuklearren etorkizuna oso iluna izango litzateke. istripu horren kontrako seguritateko neurriak jarriko balira izugarrizko diru inbertsioa izango litrateke eta inork ez luke zentralerik eraikiko. EE.UU.n zentrale nuklearren arazoa jota dago.Duela bost urte 45 erreaktore erosi zituzten aurten bi besterik ez.
Z.A.–Eta Lemoizi buruz zer itxaropen duzue? :
–Harrisburg ezagutu ondoren zera esan dezakegu: han estudioak dituzte, hemen ez; han legeria bat badute, hemen ez. Han hutsunea diseinuan egon da, dena berritu beharko dute. Han baita ere, hutsunea inspezioan egon da. Egun bi aurretik inspezionaturik zuten eta ez ziren konturatu. Gu amerikarrekin parekatuz, nuklearren aurrehistorian aurkitzen gara. :.
L. AUZMENDI
"Lemoiz gelditu".
"Harrisburgen gertatuak energi nuklearrari min handia egin diezaioke".
"Juan ginenon guztiok informe bat egin behar genduen, baina UCD eta PNV beren aldetik juan zirenez, PSOE eta ni geratu ginan".
Energi nuklear mailan ez dago ezer perfektorik.
22,23-24

GaiezGizarteaIngurugiroaEkologiaEnergia nukEnergia nuk
PertsonaiazOLABERRI1
EgileezAUZMENDI1Gizartea

Azkenak
NATOren eta Trumpen irizpideen aurka, Espainiaren aurrekontu militarra %5era igotzeari uko egin dio Sánchezek

Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.


Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak

Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena


Beste familia bat etxegabetu dute Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kalean

Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.


2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.


Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak

Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki


Hamabost migratzaile bizi ziren kanpaleku bat hustu du Getxoko Udalak

Algortako Larrañazubi inguruan dago kanpalekua, eta Getxoko Udaltzainek hori husteari ekin diote ostegun goizean. Alkateak adierazi du han bizi ziren pertsonen "segurtasuna" bermatzeko eta "ingurune natural hori zaintzeko" desegin dutela. Getxoko EH Bilduren... [+]


Zizurren ikasleak komun eta aldageletan grabatzen zituen irakasleak 180 urteko zigorra jaso dezake

Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.


Jaurlaritzak babestu du Jerusalemgo kolonoentzat CAF egiten ari den tranbia

Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza, eta adierazi du CAFek nazioarteko legedia errespetatzen duela. BDZ Euskal Herriak gogorarazi dio gobernuak derrigortuta daudela okupazioa bultzatzen duten proiektuen aurka egitera.


Irungo ‘auzokide patruilen’ atzean, islamofobia, xenofobia eta erailketarako deiak

Maiatzaren 5ean “Lo Vimos en Irun” WhatsApp taldea sortu zenetik, 700 lagun baina gehiago bildu dira larunbatetan patruilak antolatzen dituen taldera. “Segurtasuna bermatzeko” eta “delituak prebenitzeko” aitzakien gibelean, gorrotoaren haztegi... [+]


2025-06-20 | Gedar
Basauriko Sidenorrek 1.207 tona altzairu bidali dizkio arma-ekoizle sionista bati

Egoitza nagusia Basaurin duen enpresak IMI Systemi egin dio bidalketa. Armagintzan bakarrik aritzen da Israelgo Estatuko konpainia hori.


Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


Osasungintzak guztiz publikoa izan behar duela exijitu du OPA Plataforma Herrikoiak

Jose Ignacio Martinez Ortegak, OPA Herri Plataformako bozeramaileak, salatu du  Eusko Jaurlaritzak “azkar” itxi nahi duela osasun mahaiko eztabaida.


Eguneraketa berriak daude