Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2024ko maiatzaren 12an
Gernikako suaz sutan
Apirilaren 26an bete dira 40 urte. Merkatu eguna zen. Baserritarrez betea zegoen. Arratsaldeko 4,30ak ziren. Jende guztia kalean. 7.000 bizilaguneko herriari beste 3.000 hurbildu zitzaizkion gerrari iheska. Hautsarteko eta harriarteko zaurituak eta hilak atera ezinik ari zen jendea, hogei minuturo beren bonbak botatzen zituzten hegazkinen danbarreko eta zaratapean.
Geroztik 40 urte bete dira. Gernika berriturik da. Baina Joseba Elosegik begien bistan dauka hango hautsa, hango kea, hango garrasia, hango sua, hango sarraskia.
" Bai gizona, esan digu Josebak, 40 urte iragan dira eta oraindik ez da ezer garbitu. Nork agindu zuen Gernika erretzeko? Egia izkutatzen ahaleginak egin dira".
10 gartzela eta beste 10 kirofana ezagutu ditu Joseba Elosegik. "Ni gaztea banintz ETAkoa izango nintzateke", esan digu halere. Musolinirekin, Francorekin eta Hitlerren prisionero izan zen. Balkoi batetik jauzi eginik ihesegin zien alemanei Arbonan. 1946garren uztailaren 18an Buen Pastorko dorrean ikurrina jartzen ari zela harrapatu zuten. Ondarretako gartzelan giltzaperatu zuten eta 1950ean Martutenera pasa.
Joseba Elosegi zen Gernikako agintari nagusi, bonbardeo garaian. Hori aitortzeagatik herio sententzia eman zioten.
Baina 40 frankotarren trukean beste 40 euskaldun bizirik geratu ziren. Haien artean Joseba Elosegi.
Bonbardeatu eta hiru egunera hauxe esan zuen "Cuartel General del Generalisimo"ko informazioak :
Gernika, quemada y destruida por el fuego intencionado de los rojos en su casi totalidad...
La indignación de las trapas nacianales no puede ser mayor por las calumniosas maniobras de los dirigentes vasco-soviéticos, que después de destruir por el fuego sus mejores ciudades, intentan culpar a la aviación nacional de tales actos de barbarie.
Manuel Aznar-ek 1940garrenean idatzitako "Historia militar de la guerra de España" liburuak honela dio 406garren orrian :
"las "Flechas Negras" ocupan fácilmente Lequeitio y el dia 28 par la tarde, las.vanguardias han alcanzado las primeras casas de Guernica, que arde incendiada par unos Batallones de dinamiteros asturianos"'
Luis Maria Lojendiok, "Cuartel del Generalísimo"ko berri-emaleen buru izan zenak eta gaur "Valle de los Caidos"en nagusi denak, honela dio "Operaciones militares de la guerra de España" liburuan:
"... y el dia 29 las del Coronel Alonso Vega liberan Guernica, mejor dicho, los restos de Guernica, destrozados por el incendio y la dinamita de los marxistas desmoralizados en su fuga"'
1937garrenean beste hau aitortzen zion Francok "United Press"eko kazetariari :
"Los rojas destruyeron Guernica premeditadamente y con fines de propaganda. Un Ejércita como el nuestro, que conquista ciudades como Bilbao sin disparar sobre ellas un solo cañonazo, es lo bastante para poner coto a esa difamació n".
"No pueden evocar la Patria los incendiarios de Eibar, los destructores de Guernica, los anarquistas de Cangas de Onis y los de tantos otros modestos pueblos de nuestras tierras cántabras".
1948garrengo urriaren 14ean, berriz beste honako hau:
"...lo mismo ha sucedido en Guernica, tras haber sido incendiada y destruida por los propios rojos, en su furia destructiva, de lo que quisieron culpar a las escuadrillas nacionales. Tras de aquel fuego intencionado se levanta una nueva Guernica, que es la más hermosa villa de España".
1950garren ekainaren 19an gauza bera esateagatik "Primer Vizcaino de Adopción y Honor" izendatu zuen Bizkaiko Diputazioak.
Joseba Elosegirentzat "Franco da Gernikako triskantzaren errudun. 40 urte iragan dira: zergatik ez da egia aitortu nahi ? Horrenbeste urteren buruan ez da sekretorik. Norbaitek eman zuen Gernika txikitzeko agindua. Paper hura zergatik ez da argitaratzen ? " dio Joseba Elosegik.
Molaren hitz haietan dago Gernikaren sententzia ere.
"He deeidido terminar rápidamente la guerra en el Norte. Los que no sean culpables de asesinatos y rindan sus armas, verán sus vidas y sus propiedades respetadas. Pero, si la sumisián no es inmediata, ARRASARE TODA VIZCAYA".
"Gernikan ez zen gordetako hari»a altxorrik. Esku hutsik geunden. Etsitzen ez zuten euskaldunei eskarmentua eman nahi zitzaien. Euskaldunon askatasunaren aztarrenak gordetzen zituen Gernika suntsitu, kiskali eta txikitu nahi izan zuten. Baina errauts haietatik kimu berri indartsuak sortu dira" dio bozkarioz Josebak.
"Nazitarren buruak epaitu ziren eta urkatu Nuremberg-en. Sarraski beldurgarri haiek egiteko agindua eman zutenak, alegia. Bonbak bota zituztenei ez zaie konturik eskatu behar, bonbak botatzel'o agindu zutenei baizik".
"Frankok gerra galdu izan balu terrurista eta kriminal zatekeen . Traidore b zala afusilatua izango zen. Irabazi zuelako "heroe nacional eta Generalisimo de los Ejercitos" izendatu zuten. Baina irabazte ak ez du gizona on ala gaizto egiten. Okerrak oker dira irabazlearenak badira ere".
"Egia jakiteko ordua da. Gernikako herriak eskatzen du"
Joseba Elosegik Gernika erretzeko eta tx kitzeko agindu zuenari egun beldurgarri hur gogoratuz bere buruari su .eman zion. "Gor Euskadi askatuta. Gernika! Gernika! "oihu egi zuen Franco eta bere ingurukoak dardaraz ja rriaz.
Gernika, eta Euskal Herria eta beronen iz piritua, nortasuna, kultura, hizkuntza eta aba deuseztatzen ahaleginak egin dituztenei kontu ak estatzeka garaia da. Egindako kalteak orda intzen hasteko garaia da. J. Elosegi ez zuen Ger nikako suak erre. Ezta Anaetakoak ere. Bizi d Euskal Herria. "Gora Euskadi astatuta"'
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
Amets Aranguren Arrieta
#3
Euskal Irratiak
#4
Lander Arbelaitz Mitxelena
#5
Euskalerria irratia
|
Miren Mindegia
#6
Asier Blas Mendoza
Azkenak
2024-05-12
Urko Apaolaza Avila
Koopfabrika
Kooperatiba eraldatzaileen harrobia
Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.
Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]
2024-05-12
Nerea Menor
Ghayath Almadhoun
"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"
Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]
2024-05-12
Estitxu Eizagirre
Amillubiren festa maiatzaren 11n
Lurra taupaka hasiko da
Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]
2024-05-12
Amets Aranguren Arrieta
Pastoral bat Iruñearendako
Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]
2024-05-12
Urko Apaolaza Avila
'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua
Ekonomiaren adjektibo guztiak
10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]
Eguneraketa berriak daude