Joxe Ramon Anda Goikoetxea eta bere eskultura lana.

1977ko urtarrilaren 16an

Joxe Ramon Anda Goikoetxeari elkarrizketa

Joxe Ramon Anda Goikoetxea eta bere eskultura lana.
"Hitzez edo mintzairaz, eskultura edo pinturaz, ikuspegi edo esplikazio bat ematea aski zaila dela derizkiot. Hala ere, hitz gutxiz bada ere, ahaleginduko naiz argibide bat ematen, zenbait puntu beltz, erabat ez bada ere, argixeago ikus dezazuten...
Nere lan guztia aztertzen hasten bazarete, ikusiko duzue, azken aldera, eskultura edo lan guztiak idea nagusi herrikoi baten inguruan dabiltzala, batzutan hau garbi ikusten da, beste batzuetan badirudi ikusleari zerbait esan nahi diotela, honen bere barruko izateari askatasun oso bat utziaz, egitura edo eskulturak bere gisara erabili ditzan" Horrela mintzatzen zitzaigun, orain bi hilabete Iruinean egin zuen erakusketan, gure lagun ospetsu Joxe Ramon Anda Goikoetxea.
Jaiotzez, bakaikoarra dugu, eta bere haurtzaro guztia zerra, zinzela eta arotz baten tresna tartean hezi zen, Bellas Artes de San Fernando, Madrilgo ikastetxera ikasketak egitera, joan zen arte.
1974ean, Beca de Roma lortu zuen, eta sei hilabete bertan igaro ondoren, itzuli beharra izan zuen, hango seriotasun eza ikusita.
Geroztik, berea lanen erakusketak, 1975an Etxarri Aranazgo Euskal Astean, Donostiako Museo San Telmon, Iruinean, Beasaingo liburu eta disko azokan, Zumarragako Euskal Astean, eta azkenik, Iruinean egin ditu, azken hontan inun bezalako harrera egin zitzaiolarik.
Joxe Ramon, hire ikastaldiak Madrida egitera zergatik joan hintzen? - Arte eskolarik ez zegoen Euskalerrian, egun Unibertsitaterik ez dagoen bezala. Horregaitik horrelako lanetan sakondu nahi badugu, gure herritik irten beharra izaten diagu euskaldunok.
- Hau horrela delarik,Euskal Herriak duen arte bereizi hori galtzeko arriskua ez al zegok? - Nik uste, lehenik ezin esan dezakegula hasiera batetan behintzat, Artea, nun nungoa bereizia denik. Hala ere, esanen diat, nortasun handiko lan herrikoiak badirela, hain zuzen, baserritar eta bestek normalki egiten dituzten hainbat lan herrikoi: hoiek izango dituzkek herri nortasuna adierazten duketen lanak. Baina gero, Arte hori lantzen denean, denontzako, oinarri batzuk dizkik. Geroago, norberak bere herrian, herri hortan biziaz, herri horren nahi, sendimendu eta izateaz jabetu joan behar dik, hoiek guztiak bere lanetan nolabait azaltzeko.
- Euskal Herria, herri bezala,zeuok egindako lan hoietan ere ikus ote zitekek?
- Bai.ikusi besterik ez duk,nola hemengo Arte guztiak, zer bereizitasun, zer euskal kutsua duen, bai pintura, eskulturan, nola bestetan.
- Horrela bada,euskal artea konprenigarri ote Euskal herritik kanpora?
- Arte lan batek gizaki guztientzat konprenigarri den base edo oinarri batzuk dizkik. Gero, bere nortasuna nolabait ezartzen ziok egiten ari den lanari.
- Arte eskola sortzeko,aldi batean entzun genituen zurrumurru haik, zertan dira?
- Euskal Herrian, talde bat sortzeko asmoa bada. Hala ere, horrelako eskola bat eskual Unibertsitatearen adarra izan behar huke, biak batera joanaz. Lehenik azterketa lanan lekua izan beharko lukeela, uste diat nik. Honelako eskola batek gazteriari orain ez ditugun posibilidadeak, heziketa, eta abar, erraztu behar lizkioke.
- Egun ez al duzue laguntzarik?
- Laguntza badugu, eta izateko posibilitatea denok izan dezakegu, bainan, arte lanetan gabiltzanok, taldea nahi eta behar diagu eta ez gizon soil bat. Talde hori guztiok osotu behar genioke.
- Pasa gaitezen hire lan pertsonala aztertzera.Sakanan, Nafarroan atsegin zaizkiguk hik egindako gure herriaren sinbolo hoiek. Hala ere, hiri ez zaizkik hoiek atsegin, komerzialegiak ikusten dituk eta.
- Horrelako lanak, atsegin zaizkidak neri ere, duten esan nahiagatik; orain, arte lan bezala nik ez ziet balio handirik ematen; arte lan batetan gogoan izan behar baititugu, egilearen irudimena, herri baten edo arazo batzuk nolabait errepresentatzeko. Hor zegok hain zuzen, lan sakona: beste-lazkoak, hik esan. ditunak, azken batean kopia batzuk besterik ez dituk, eta askotan hoietaz baliatzen gaituk bizitzeko, beharrezko bai diagu horrelako lanak egitea, jan eta bizi nahi badugu.
- Esan nahi duk, Arte lanak ez direla komertzialak, hau da, horrelako lanaz ezin bizi daitekela egun?
- Gure lana zaila egiten zaio herriari, ez bere erruz, hain zuzen, baizik herria bizi den Gizarte-sistemak, hori ulertzeko posibilidaderik eman ez diolako. Hala ere, esan behar diat, Iruinetik oso pozik etorri nintzela, espero ez nuen bezalako interes handiz zebilela jendea ikusi bait nuen.
- Iruineko erakustetan ikusi genian ikusleak ez zirela ikusle bakarrik; hemen eta han ezposizioan zeuden lanak ikutu eta beste batzuez baliatuz zebilen jendea, era batera eta bestera, postura desberdinak sortuaz.
Hasieran nioen, herriak gure lanak ulertzeko, erabili egin behar dituela nork bere erara, Artea ez baita hila. Horregaitik, erabilketa honek anitz burutazio sortu behar dizkio ikusleari. Horrela begiratuta, hezketa lana dela pentsatzen diat.
Gaztea da, eta nahiz gudaritza dela eta alde egin.
Gaztea da, eta nahiz gudaritza dela eta alde egin beharrean izan, ziur gaude bizi duen lan hau aurrera eramanen duela.
URGAIN
34-35

Gaiez\Kultura\Artea\Eskultura\Eskultoreak\ANDA1
Pertsonaiaz\ANDA1
Egileez\URGAIN1\Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Desokupako bi gizon Donostiako etxe bat ilegalki husten saiatu dira

Irutxuloko Hitza

Amillubi martxan da

Estitxu Eizagirre

Nazio ala imitazio

Gorka Bereziartua

Efemeridea: Martin Zabaleta hernaniarra Everesteko gailurrera iritsi zen, Pasang Temba sherparekin

ARGIA

Umeak, poliziak, mikrobihotzekoak

Zigor Olabarria Oleaga

Negu gorri, hondamendia iragarri

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Azkenak

2024-05-14 | Xantiana Cachenaut | Enbata

Ezinbesteko egoera

Apirilaren 2 eta 3an Parisen iragan zen epaiketa, dudarik gabe, judizialki memento historikoa izan zen. Lehen aldikotz euskal afera judizialetan, defentsa eta estatuaren ordezkariak aho batez mintzatu ziren.

2024-05-14 | Euskalerria irratia

Nafarroan egunean sexu-transmisioko hiru infekzio detektatzen dira

Iaz 1.343 infekzio erregistratu ziren, duela zazpi urteko zifrak laukoiztu dira. Adituen arabera "arriskuaren pertzepzioa galtzen ari da" eta hartara prebentzio neurri gutxiago hartzen dira.

2024-05-14 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Zortzigarren polizia infiltratua: bi urte pasatu ditu Madrilgo hainbat mugimendu sozialetan

"Juancar" izenaren pean infiltratuta egon da Carlos P.M. agentea Madrilgo hainbat mugimendutan. 2020an sartu zen Espainiako Polizian, hain justu ere infiltrazio kasu gehiagoren jatorrian dagoen zentro berean egon ondoren. El Salto-k argitaratu du informazioa.

2024-05-14 | Mikel Aramendi

ANALISIA

Hanlonen printzipioa Spratly uharteetan

Hanlonen printzipioaren juzgu egin beharko da, agian: “Inoiz ez iezaiozu gaiztakeriari egotzi ergelkeriak ederki esplika dezakeena”. Protagonista nagusiek biziro hobesten dute aukera hori.

2024-05-14 | Garazi Zabaleta

Ja(ki)tea

Betiko eta bertako sukaldaritza sustatzeko elkartea

2009an sortu zen Ja(ki)tea elkartea zenbait jatetxe, sukaldari eta gastronomia kritikariren arteko elkarlanetik. “Hasiera hartan, Gipuzkoako 14 bat jatetxe elkartu ginen, baina pixkanaka hazten joan da proiektua, eta gaur egun 37 gara”, azaldu du Xabier Zabaletak,... [+]

Eguneraketa berriak daude