Arrantzale leiotik begira
Bertako arrantzaleen kofradia 1361 an ezkeroz eratua da
Muñ ematen dio Euskal Erriak itxasoari, edo itxasoak gure erriari, nai badezute Berdin dator nere esanetara ko. Gure lurraldeak zer ikusia ba-daukala itxasoarekin, alegia. Bai; mendi, baso, zelai, landa alor... Garoa! Ibai, kai auiñ, mare–illeta bizi– itxaso... Kresala! Garo ta kresala. Uxapalarekin kaioa (Gora zu, Txomin Agirreko).
Itxaso ta lur, lur eta itxaso, gazi ta geza zoragarriak.
Ta dana, ortze-sapai urdin baten azpian. Egunez, eguzkia nagusi; lanbro-negartia bazutan. Izarñoak eta illargia zetuan. Ipar-aizea... alditan Aize-egoa noiz nai.
Xoxoa ta marlaxka, berriz ere. Euskal-Erria ta Kantaurria.
Gaurkoan (San Pedro arrantzale gendun ta bere egunotan gaude ganera) utzi zadazute kresalaren gazituan, itxas-ertzean, marinel errian kulunkatzen.
Pasai, Donosti, Orio, Getari, Motriku, Ondarru, Lekeitio, Bermeo... Danak berdinak! Ondarribian bizi naiz ordea. Barkatu. Ta ain xuxen, arrantzale erria izaki.
Emen, Kepa Deunaren egunean (Pello Santua esaten ez naiz asiko), itxas-gizonen artean ots aundiko jaiak izaten ditugu.
Meza nagusira–Done Petri'ren aldarean emana–giza-matil azkarrenak arraunak bizkarrian dituztela, txistularik aintzindari ta Bibiano arrantzaleak ain airoso eraman oi duan ikurrin zar baiten atzetik. Orratx illera luzian txalupa patroi guziak Elizara doazi.
Kofradi bat badugu. Paper zaarrak diotenez, 1361 exkeroz eratua. Kofradiko marinelen animak gaizkatzeko, euren gorgutzen onerako ta ontasunik ugaritzeko sortua. Onelaxe esaten dute kutxa zarrean gordetako paperak. 1595 garrenean Clemente VIIL Aita-Santuak baietsitako Bula bat ere badankate oso estimatua.
Bana gaur Elizan zer gertatzen dan esan nai degu aurrena. Begira.
Meza-Santuaren bukaeran "Veni-Creator" kantatzen dute apaizak. Goteunaren lagantza ta argitasuna eskatuaz. Ostera sakristanian au teskundiak izaten dira. Sei bereizten dira guzien artetik Sei orien artean «paper-ixilla»'ren bitartez "Abad-Nagusia" ankeratzen dute. Iru Abade txiki ta Alkate de mar, bi. Aukeratutakoan "TeDeum" abesten dute, apaizak orain ere, esker-ordanez. Gero "etxafueguak" punpatekoak darietela ta txistu biribilketariak sonu alaia eskeniz, Hermandare'ra, irtendako lekura, bazkun etxera, jeixten dira. Batzarra. Amaikatakoa, ta bazkari ederra bakoitzak bere etxean.
Gero "santiyo" egunean artuko du nagusitza Junta berriak. Kutxa'ren entrega deritza egan arteko jaiak. Ikusgarria benetan. Kutsu aundikoa. Egon onetan kresala ezik... langrosta ederrik izaten da. Arrantzaleak badakite ondo bizitzen. Itxasoa gauza ugaria da! Arteka mizeri aldiak izaten dira, bana denian bon-bon! Oriek lengo kontuak dira. Gaur itxastarra (hay que verlos) ondo ateratzen da. Eta esan bearrik ez dago, asko postutzen gera orregatik.
Zergatik bizi da ondo marinela? Aurrerapen-zalia dalako! Aldi bateko txalupa ta treñera, bela ta arraunak.. jun ziran betiko. Zerena ta brina trixtiak, zurda (nylon)' ri bide egin zieten. Gaur berebiziko onizi ederrak dakusgu kosta guzian. Arrantzalea ez da algerra. Ondarribikoa ez beintzat da. Neguan legatza ta bixigua. Udaberrian bokarta. Udara sarreran atun egamotza. Udaran ega-luzea. Txipirioak noiz-nai. Oso saiatua degu, beraz, Ondarribi'ko arrantzalea. Lan egiten zerbait inguratzen du.
Eta ainbestez, bere-artan utzi bearko degu, guk ere, gaurko berriketaldi au. Ikusten dezun bexela, irakurle, ur-gaziaz bustia da, itsasoko kutsua daukan lantxoa.
Fernando Artola
Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.
Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]
ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.
Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]
Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]
Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.
Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.
.jpg)
Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.
Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.
Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.
Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]