Arrantzale leiotik begira
Bertako arrantzaleen kofradia 1361 an ezkeroz eratua da
Muñ ematen dio Euskal Erriak itxasoari, edo itxasoak gure erriari, nai badezute Berdin dator nere esanetara ko. Gure lurraldeak zer ikusia ba-daukala itxasoarekin, alegia. Bai; mendi, baso, zelai, landa alor... Garoa! Ibai, kai auiñ, mare–illeta bizi– itxaso... Kresala! Garo ta kresala. Uxapalarekin kaioa (Gora zu, Txomin Agirreko).
Itxaso ta lur, lur eta itxaso, gazi ta geza zoragarriak.
Ta dana, ortze-sapai urdin baten azpian. Egunez, eguzkia nagusi; lanbro-negartia bazutan. Izarñoak eta illargia zetuan. Ipar-aizea... alditan Aize-egoa noiz nai.
Xoxoa ta marlaxka, berriz ere. Euskal-Erria ta Kantaurria.
Gaurkoan (San Pedro arrantzale gendun ta bere egunotan gaude ganera) utzi zadazute kresalaren gazituan, itxas-ertzean, marinel errian kulunkatzen.
Pasai, Donosti, Orio, Getari, Motriku, Ondarru, Lekeitio, Bermeo... Danak berdinak! Ondarribian bizi naiz ordea. Barkatu. Ta ain xuxen, arrantzale erria izaki.
Emen, Kepa Deunaren egunean (Pello Santua esaten ez naiz asiko), itxas-gizonen artean ots aundiko jaiak izaten ditugu.
Meza nagusira–Done Petri'ren aldarean emana–giza-matil azkarrenak arraunak bizkarrian dituztela, txistularik aintzindari ta Bibiano arrantzaleak ain airoso eraman oi duan ikurrin zar baiten atzetik. Orratx illera luzian txalupa patroi guziak Elizara doazi.
Kofradi bat badugu. Paper zaarrak diotenez, 1361 exkeroz eratua. Kofradiko marinelen animak gaizkatzeko, euren gorgutzen onerako ta ontasunik ugaritzeko sortua. Onelaxe esaten dute kutxa zarrean gordetako paperak. 1595 garrenean Clemente VIIL Aita-Santuak baietsitako Bula bat ere badankate oso estimatua.
Bana gaur Elizan zer gertatzen dan esan nai degu aurrena. Begira.
Meza-Santuaren bukaeran "Veni-Creator" kantatzen dute apaizak. Goteunaren lagantza ta argitasuna eskatuaz. Ostera sakristanian au teskundiak izaten dira. Sei bereizten dira guzien artetik Sei orien artean «paper-ixilla»'ren bitartez "Abad-Nagusia" ankeratzen dute. Iru Abade txiki ta Alkate de mar, bi. Aukeratutakoan "TeDeum" abesten dute, apaizak orain ere, esker-ordanez. Gero "etxafueguak" punpatekoak darietela ta txistu biribilketariak sonu alaia eskeniz, Hermandare'ra, irtendako lekura, bazkun etxera, jeixten dira. Batzarra. Amaikatakoa, ta bazkari ederra bakoitzak bere etxean.
Gero "santiyo" egunean artuko du nagusitza Junta berriak. Kutxa'ren entrega deritza egan arteko jaiak. Ikusgarria benetan. Kutsu aundikoa. Egon onetan kresala ezik... langrosta ederrik izaten da. Arrantzaleak badakite ondo bizitzen. Itxasoa gauza ugaria da! Arteka mizeri aldiak izaten dira, bana denian bon-bon! Oriek lengo kontuak dira. Gaur itxastarra (hay que verlos) ondo ateratzen da. Eta esan bearrik ez dago, asko postutzen gera orregatik.
Zergatik bizi da ondo marinela? Aurrerapen-zalia dalako! Aldi bateko txalupa ta treñera, bela ta arraunak.. jun ziran betiko. Zerena ta brina trixtiak, zurda (nylon)' ri bide egin zieten. Gaur berebiziko onizi ederrak dakusgu kosta guzian. Arrantzalea ez da algerra. Ondarribikoa ez beintzat da. Neguan legatza ta bixigua. Udaberrian bokarta. Udara sarreran atun egamotza. Udaran ega-luzea. Txipirioak noiz-nai. Oso saiatua degu, beraz, Ondarribi'ko arrantzalea. Lan egiten zerbait inguratzen du.
Eta ainbestez, bere-artan utzi bearko degu, guk ere, gaurko berriketaldi au. Ikusten dezun bexela, irakurle, ur-gaziaz bustia da, itsasoko kutsua daukan lantxoa.
Fernando Artola
Israelek aldebakarrez eraso egin dio Irani eta 585 pertsona baino gehiago hil ditu, horietatik %90 zibilak. Nazioartean atxilotzeko agindua duen Benjamin Netanyahu gerra-kriminalak dio "eraso prebentiboa" izan dela, bere inguruan inork ez dezan eduki berak aspaldian... [+]
Igandean iragarri du akordioa Pedro Sánchez Espainiako presidenteak. Espainiak gastu militarrera BPGaren %2,1 bideratuko dela ziurtatu du.
Israelek 33 palestinar hil ditu Gazan igandetik astelehenera bitartean, horietatik sei janari bila zihoazela. Israelgo armadak jakinarazi du Gazan bahituta zituzten hiru israeldarren gorpuak berreskuratu dituela. Bestetik, Mahmud Khali AEBetako Columbia Unibertsitateko ikaslea... [+]
Gasteizko Txosnek gaur aurkeztu dituzte ofizialki 2025eko Andre Mari Zuriaren jaietarako kartela eta musika zein kultur programazioa. Hirugarren urtez jarraian, Entxosnatu, etorri gugana! lelopean, gune autogestionatuak abuztuaren 4tik 9ra egongo da irekita, 40 kontzertu eta... [+]
Antton López Ruiz Kubati, Kai Saez de Egilaz, Pipe San Epifanio, Haimar Altuna, Oihana Garmendia eta Oihana San Vicenteri 120 ongi etorri baino gehiago antolatzea eta terrorismoa goratzea leporatzen zien Espainiako Auzitegi Nazionalak. Auzipetuek, akusazio partikularrak eta... [+]
Joan den igandean, ekainak 15, ugatzari buruzko artikulu interesgarria argitaratu zuen Rosa Canchok El Correo egunkarian. Azken urteotan hegazti sarraskijale adierazgarri honek Araban bizi duen itxaropen onaren egoeraz hitz egiten zen testuan. Arabako Foru Aldundiko Ingurumen... [+]
Irango hiru gune nuklear nagusiei eraso egin ostean, Donald Trump AEBetako presidenteak "Iran berriz handi egiteko" erregimen aldaketa bat behar dela adierazi du sare sozialetan. NBEren Segurtasun Kontseiluak larrialdizko bilera egin du, eta Errusiak, Txinak eta... [+]
"Oxala Mediterraneoko herrialdeek beren betebeharrak beteko balituzte, eta bilaketa eta erreskateko uretan eskura dauzkaten operatibo guztiak martxan jarriko balituzte, jendeak itsasoan arriskurik izan ez dezan". Mikel San Sebastian Aita Mari erreskate ontziko kidearen... [+]
Astelehenetik igandera askotariko 106 jarduera antolatu dituzte auzoko bizilagun eta eragileek, parte hartzea, auzo harrotasuna eta autogestioa ardatz. Aurten poliziak bortizki hustu berri duen Korda espazioa izango dute gogoan. Hamazazpigarren edizioa da aurtengoa.
Ostegunean hiru hilabete beteko dira Gasteizko lorezainek greba mugagabea hasi zutenetik aho batez, ELA, LAB eta ESK sindikatuek deituta. Gasteizko parke, igerileku eta berdeguneak belar eta sasiek hartuta ikusteak oso ikusgarri egin du greba, baina iragan astean “zerbitzu... [+]
Eskirozko BSH lantokia ixteko asmoa plazaratu zutenetik lan taldearen mediku-bajak bikoiztu baino gehiago egin direla salatu dute gaur: "Abenduan prozesua hasi zenean lan taldearen %4 zegoEn bajan, orain %13 baino gehiago dago", adierazi du Sergio Ayucar BSHko langile... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Duela egun batzuk Zeraingo mendietan nenbilela, gorpu bat topatu nuen bidearen erdian. Lehen aldia zen halakorik ikusten nuela, eta kosta zitzaidan identifikatzea. Bere tamaina txikia ikusita, kume bat izan behar zuela pentsatu nuen; baina oker nenbilen. Munduko ugaztun... [+]
Loratu da. Kostata baina loratu da, bai, arkakaratsa (Rosa spp.). Lore arin, mehe, hegalari itxurakoa da, arrosa bat da eta lorea ere arrosakara eta zuriaren arteko kolorea du. Urtero loratzen da lurrin fina zabalduz. Lore horiek destilatu egiten dira, ia erabat kosmetikan eta... [+]