Oraindik ez gara guztiz demokratikoak

1976ko uztailaren 04an

Jabier Erize Cano Iruiñeko alkateari elkarrizketa

Jabier Erize Cano
Oraindik ez gara guztiz demokratikoak
Javier Erice Cano, bizibidez medikua, izaeraz serio eta zuhurra dugu Iruiñeko alkatea. Aiuntamenduak herriarenak izan behar luketela ez du inork ukatzen, hitzez bederen, baina ez dira gehienen hitzak ekintzetara pasatzen saiatu direnak. Bakar hauetarikoa dela Erice, esan genezake.
M.B.- Iruiñeko Udalak aurrerakoi fama du, besteak baino demokratikoagoa omen da. Horrela al da zinez? Eta zergatik izan da Iruinea urrats berriak eman dituena?
Alkateak~Ez nuke nik esango guztiz demokratikoa denik, baina bai neurri handi batez, eta orain gutiagokoekin konparatuz ibli dugun bidea luzea Izan da, oraiidik jomugara Irleteko asko falta bazaigu ere.
Prozesu hau orain urte batzu hasl zen. Kontzejal sail batek ekin zion lanari. Frantzian diren «Munizipal ekintzarako taldeak»edo, hoien antzera hirigintzarako agintea kontrolatu nahi zuten, batez ere urbanlsmo razionalago bat bilatuaz, egiten ari ziren aetakeriekin bukatu nahiaz, espekuiazioa eta abar hiritik urruntzeko aemoarekin. Planifikazio saio bat egin nahi zuten.
Lehendabizi hiru besterik ez ziren zinegotzi hauek, baina laster pasatu ziren sei eta bederatzira. Gero udai barrenean gehiengoa lortu genuen eta honengatik nauzu hemen eserita.
Iruiñeko herriaren garaipen txiki honen arrezoiak eztertzean elementu asko agertzen da begibistara: lehenengo hiritarrak zinegotzien Iana emankorra zela ikusi eta laguntza eekainI zuten; gainera Kontuan hartzekoa da, Iruineak azken urte hauetan ezagutu duen Induetri ugaiketa, honek dakarren blzimodu aldaketarekin. Politik mentailzazioa ere arina eta sakona Izan da. Beatalde, Prentsa bera, munizipio barruko arazoez Interesatu da eta irakurleak Interesatu ditu kritikaren bidez.
M.B.- Alkatetzan daramatzazun bost hilabete hauetan nabarmendu al da ekintzetan zuen aurrerakoitasuna?
Alkateak.- Ez naiz ni horri erantzuteko egokiena Halere, esan deraket planteamenduak deaberdinak dlrela. Ohartu gara jestio guztiak herriaren onerako eta herriaren laguntzarekin egin behar ditugula.
M.B.- Zein dira zuen lanerako aurkitu dituzuen oztopo eta mugaketak?
Alkateak.- Garranzitsuena ekonomik arazoa da, finantziazioa. Diru eza da gure problemarik Iarriena; bigarren, hauzi guzt1etara ailegatu ezina. Problemak gainezka ditugu.
Guk begi onekin ikusten dugu hauzoetan egiten ari den iana, baina esan nahi nuke hauzategietako biztaniegoa osoa promozionatu behar deia eta ez zati bst bakarrik.
M.B.- Eta Aiuntamenduaren funtziorako autonomiaz, zer diozu?
Alkateak.- Ba bai, Gobernu aidetik sarritan mugatu gaituzte. Esate baterako, oraintsu agertu den Poiizi munizipaiari buruzko dekretoak problema latza sortu du. Ertzainak bi agintaritzapean daude, bata alkateenaren eta beetea gobernariaren. Honek Udalar Gobernuak duen mesfidantza adierazten du, Udaletxeari «Orden Publikoa» interesatzen ez bailitzaion. Okerrago dena: bi motatako Orden Publikoa dagoela adierazten du. Ekonomikoki Polizi munizipala geure mende badugu, guri zor digu obedientzia eta ez beste edonori. Ekintzetan ere agertu dugu geure protesta «kontrafuero» delakoan bait gaude, eta beraz, rekurco bat aurkertu dugu. Argi gera bedi, hau ez dela Aiuntamendu bakarraren Iana, hiritar ororena baizik.
M.B.- Diputazioarekiko harremanak ez omen dira nahi bezain onak...
Alkateak.- Horrela da; honen azpian nahasketa bat dago: Diputazioa ez da makroelvntamendu bat, aintamendua Diputszio txiki bat ez den bezala. Bi erakunde deeberdtn, funtzio eta betebehar desberdinekin: horrela Diputazioaren egingizunak foruak, zergak etabar dira, Nafarroako gobernu baten antza, bere legislaziorako erakundearekin.
Dena den, harremanak hobetzen ari dira. Bsina Nafarroako eta Iruineko zenbait arazo, konpoketarik gabe geratzen dirs, ez daturik, eta ez kontrol posibiiiderik ez zaigulako ematen. Adibidez, oraintxe ez dakigu zenbaterainokoak diren Opusen eekubideak eta konpromieoak. Diputazioa benetan herriaren zerbitzutan )artren ez delno, ez da Izango Opuea kontrolatzeko modurik.
M.B.- Pasa galtezen beste alor batera. Nola ikusten duzu euskal kultura Nafarroan? Erakunde ofizialek ematen al diote behar adinako laguntza?
Alkateak.- Euskal kultura gauza guztien gainetik aurrera eraman behar den zerbait da. Dudarik gabe, ez zaio ematen merezi duen laguntza. Gu geuk, geure rekursoen ahuiezla aitorturik zertxobait egin dugu. Adibidez irakasle, maixuen oposiziotan euskarari Inglesa, frantsesa eta beste hizkuntza guztiei baino puntu gehiago ematen diogu. Bestalde haurtzeindegirako proiekto abaratsa dugu: eta batzu billngueak 1zango dira. -
Aurrera doa, era oso probetxugarri izan daitekeen prolektua: Ikastola munizipalarena: orain arte ikastolak partikularren eskuetan egon dira (eta daude). Pentsatu dugu, erakunde ofizialek ere badutela zer esanik arlo honetan.
Iruiñean gaurkoz hiru Ikastoia ditugu, eta gauza jakina denez, demanda izugarria. Hau nolabait konpondu nahiaz, orain hiru hilabete, gurasoak etorri zitzaizkidan aterabide baten eskean. Eta erdal eskola bat, euakal eskola bilaka zitekeela ikuai genuen. Hau ez da guk asmatutako zerbait, legeak eskaintzen duen posibilitate bat baiazik.
...Ez, dut uste beste herrietan horrelakorik egin denik Gerraz geroztik aurrenak garela uste dut. Ondo ateratzen bada, baliteke beste munizipioak gure bidetik abiatzea.
Orain arte, Etxaniz zinegotziak egin ditu jestioak. Esperantza onik badugu.
Zaila Izango da irailean hasiko den ikastarorako prest egotea, baina hurrengorako ia seguru.
M.B.- Elkarrizketa honen gaia, edo behintzat, aitzakia, Sanferminetako festak dira. Hiriko problemetatik iheska Joatea Izaten al dira Sanferminak, ala bere baitan ere agertzen dira?
Alkateak.- Ez dut uste, problemetatik iheska joatea denik, bai, ordea, problemek dakarten tentsioetatik. Soziolojiko aldaketak gertatzen dira tentsio Ihesketa horretarako: adibidez pubitkoki mozkortzea onartzen da...
M.B.- Nere ustez, festak herri baten eta bere nortasunaren adierazpide dira. Baina azken urteotan atzerritarrak direla eta, edo ardoaren protagonlsmoarekln, badlrudl, festak "deenerazlo» batera Jo dutela. Egia al da hau?
Alkateak.- Nik ez dut horrela Ikueten. Dudarik gahe dena aldato da, goraheherak, garaiak, Inor ez da berdin. Baina mamian ez da aldatu, eta gutxiago galdu festen nortasuna. Ni ez naiz Hemingway-ek Iruineri kaltea egin zioIa pentsatzen dutenetakoa, bere liburuaren bidez, hainbeste turista erakartzean. Pertaonaren eekubide barrenean dago bidalatzea. Gutxi egin dugu kanpotarrengana hurbiltzeko eta gure featak sakonean zer diren adierazteko. Sanferminak ardoa edatea baino askoz gehiago dait dira.
Hauxe izan da Erize jaunak Z.A.-ri eskaini dion elkarrizketa. Gauza eta arazo asko geratu da paperetara irten gaberik: Opus, Foruak.

18-19

GaiezPolitikaEuskal HerrErakundeakUdalak
PertsonaiazERIZE1

Irakurrienak

Matomo erabiliz

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Pastoral bat Iruñearendako

Amets Aranguren Arrieta

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Israel ahulduta eta Iran boterea hartuta

Asier Blas Mendoza

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude