Pere Portabella Catalunyako Zinegilerik - Garrantzitsuena
Pere Portabella, 1928an Figuerasen jaio zen. 1958az geroztik zinegintzariekin zion. Gaurregun egiten den zine asko P. Portabellaren ikus puntuetatik arras- urruti da. Egun, Printzipatuak duen zinegilerik garrantzitsuena bezala hartzen dute Pere Portabella. Zalantzarik gabe, hauxe duzu bere herriarren zerbitzurako zinelana egiten konprometituenik den pertsona. Aldi berean, lanbide horren mintzaira erabiltzen duelarik, zinematographik mintzaira, alegia.
Portabella gizon kementsu, alai eta molde hausle duzu, katalanez azkar eta garbi mintzatzen dena. Martin Santos eta Txillidaren adiskide; donostiarra zuen emaztea. Egiazko demokraziaz jokatu nahi baitu, politik pluralismoa onartzen du, gizarte sozialista batetara bide delakoan. Ripollet-eko Cine-club 73k eta honen zuzendari Joan Morral-ek; eratu ikastaro batetan, "Umbracle" (1972) haren filma interesparrienetariko bat ikusi ondoren, Portabellarekin hitzegiteko abagunea izan genuen.
«1959an Madrida joan nintzenean hasi ziren ene ibilerak hin zine produktora bat sortu nahi bainuen; Catalunyara etorri nintzen gero, hemen zine egin nahirik. Hona ondorioak:
1959. Carlos Sauraren «Los Golfos».
1960. Marco Ferreriren "El cochecito".
1961. Luis Buñuelen "Viridiana".
Viridiana "aferaren" ondorioak aski ezagunak dira. Hartan jo zuen azkena nere produktorak eta Bardem-enak. 1963an Francesco Rossirekin batera gioigile izan nintzen (Il momento de la veritá). Zenbait gioi idatzi nuen baina ez nuen ardietsi zinemara eramatea. Azkenik egin ditudanak hauk dira:
1966. "No compteu amb els dits".
1968. «Noctura 29». Euskal Herrian ikusia den filma luzea.
Lehen aldi honetan, ordea, ohartu nintzen, zinegile naizenez, ezin zirela elkarrekin taxutu zinema espainola eta zinema kalatana. Bi bide oso desberdin dira. Lehenengoa estatuaren zinema politikan sartzen da, baina estatu honek ez du ezertarako gogoan bere baitan dituen herrien kultur berezitasunak. Beraz, Información y Turismo Ministeritzak ez du katalan zinema bat egiteko politikarik eta ez du katalanera zinean erabiltzeko baimenik ematen».
Zineklubak-eta, maiz erori dira lakio horretan. Aski izan dute Lo sey eta Welles erakusteaz; ez dute eman zine bizi, egiazko komerzialaren eta ohiturik gaudenaren aurkako bat. Burgesia demokraziazale batek aise bereganatuko luke halako zinerna bat. Gizarte fazistek, asko ez izanik ere arbuiatu eginen dute. Interesgarri zaigu Godard-en kasoa, 35 mm-ko filmak egiteari utzi egin baitio, nagusien bideetatik irten nahirik. Esanahi handikoa dateke Godard-en kasoa.
Gainera, gizon bat errespontsablea denean, bere buruarekin errespontsablea izango den zinema bat behar du egin eta, era berean, bizi den gizartearekin errespontsablea datekeena; gainontzekoak panfleto hutsak dira oso estetikoak eta oso politikoak badira ere. Nik irakurleari hauxe eskatuko nioke: jar dadila nere mailan. Nahasketa proiekzioan has ez badadi, gainontzekoa faltsoa dateke.
Ene mintzaira gogorra dela diozu; ikusleari askatasun osoa ematen diodala esango nizuke. Nik errealitatearen zatiak damaizkiot, hark munta eta taxu dezan. Egia da nik ez ditudala zinemaren arau tiadizionalak, ohizkoak errespetatzen. Joan Brossa-ren poemetan bezala munta ohi ditut gauzak. Irudi batek ez du eskatu ohi hurrengua. Ez dut filma taxutzen ideiez irudiz baizik Berez synboloak, irudiak, zinema abstraktoak dira eta, haatik errealitatea jasotzen saiatu da. Zinea irreala bihurtu da, irtenbide faltsoak eman dituelako. Beti gizon bat eta emakume bat dira agertzen eta ia badakigu nola bukatuko den.
Hildo honetatik egin ditut:
1969. "Miró-1937".
1970. "Poetes cataIans". "Vampir" (Llargometratge).
1972. "Umbracle" «Cantants» F. Pi de la Serra, M. Gerena, J. León".
1974. "El Sopar".
1975. "Montserrat Caballé-ri buruz filma bat ari naiz egiten.
Ene ustez, hemen gure gizartean, zinegileak seksual alorrera gehiegi ari dira jotzen eta hau huskeria da. Zuzendariak ez du tranparik egin behar ez soluziorik eman behar. Irudiak eman behar ditu eta utzi ikusleak bere irudimena erabil dezan. Ideoiogiak ez dira nahastuko eta aldatuko, baldin zinegileok zine mintzaira alda ez badezagu.
Horrexegatik jendeak, proletarioak bezala burgesiak, ez dute ulertzen ene zinema. Ez, ez dut uste ulertuko dutenik, ariketa gauzak oro, eskola, zinea, eliza telebista orain daudenen eskuetan dauden bitartean. Orduan bakarrik ukanen dugu zinema berria.
Zinegileak, gainera, bere sasoineko dokumentu bat jaso behar du. Besterik gabe, gaur Euskal Herrian gertatzen ari dena filmatzea, gauza arras interesgarria izango litzateke. Errealitatea interesatzen zait neri, ez estetika. Kultura menderatzailea hautsi egin behar da, egiazko herri kultura egiteko.
Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei.
Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.
Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.
Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.
IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.
21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.
Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.
Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]
Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?
Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]
Euskaltzaindiak, EHUko Gabriel Aresti Katedrak, Gabriel Aresti kultura elkarteak eta Bilboko Koral Elkarteak elkarlanean antolatu dute egitaraua. Ostiral honetan, adibidez, Bilboko Udalaren Txistularien Bandak Aitaren Etxea emanaldia joko du Euskaltzaindiaren... [+]
Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.
Rescoop.eu federazioko Kontseilu Errektorean sartu da Goiener kooperatiba, eta "lorpen handitzat" jo du ardura berri hori. Iragan maiatzaren 22an Krakovian (Polonian) egindako Energia Komunitarioaren Foruman parte hartu ahal izan dute, eta une inportantea izan... [+]