Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
larunbata 2024ko maiatzaren 11n
Ernanitarren omenaldia aita Iturriaga'ri
Etzan arritzeko Iturriaga jatorrari, bere erriak, Ernani'k, -euskal- erri iaio onek, omenaldi bat erabakitzea. Gaurtik-gaur Ernani baitauka "Rebelde" alako itxure... sentidu onian noski. Jatorra, kutsu-galtze gabekoa. Eusktartasuna goi mailaraino erabili duena... eta halaxe etzan arritzekoa aita Iturriagari opa dioten euskal-jai alditxoa ain ondo eratzea "rebelde" batek biar zuen agur beroa eskaini zioten. Motelak eta odolgeldiak ginala erakus-arazi baitzigun bere prediku eta idaztietan. Eta geiago esango det, ereje bezala tratatuba izan zan, egizko kristautasunaren fabore gure izkuntzan jokatu bait zuen, bildurrik gabe eta orregatik, bai, desterrua ezagutu zuan. Euskal zale bikain ajtorriz, kristoren ideiarekin bat baino geiago astindu zuen bere esate zorrotz eta mardularekin... Alaxe Ernanira agertu nintzan. Aste osoa bait zuten Iturriaga goraipatzeko, gure izkuntzan. Eta neretzat esan nuben, zer edo zer ederki-lantxo bateko jasoko nuela. Alako gora-berak zirala ta, lagun, jarri zaitez "Aitor" teatroko tokitxo batean eta esaidazu zer izan dan umetxo hauen lana. Eta orduntxe bertan, auen jokaera ikusiaz, txurkaitzazu malkoak eta txaloak berotu ditzala, euskal- kabitxotik irten diren gaztetxo auek, beren txikitasunean, bereziko gizontasun bat agertu baitigute. Ortxe dituzu benetan aita Lekuonaren mende ainbeste gaztetxu. Ondik asiak beren etorrerazko euskeran eragingarri dala aitzallentzat. Lau mutikotxo oiek ez dituzte berrogei urte alkarrekin. Eta antxze dira lauak bur-belarri, bertso-ikasi batzuei buruz... Baino emen dezute aurrez aurre sendoia tar Aurelio mutikoa. Trebea bere saioetan. Bildurra artu nuen koskor onen aurrean.
-Nola diteke, erabaki sakon auek, kantuz, ain errez irauteak? Or baizan-bat. Bost-ajola dio. Puntoak txirtxilatzen ditu. Merezi bait du "profesionaleen" tartean sartzea. Etorrera bat baitauka nik ezin ulertua. Seriyo-seriyo inguratu zait. Zarauzko mutikoarekin etorri bait zaigu. Arzallus'tar Jose Maria Lasalle'tarren anaiak, txiki hauek eragingarriak, neregana urbiltzeko deitu dio.
"Z. ARGIA'k" euskeraren alde joaktzen duen ezkero, bear baitu euskera erabiltzen dan tokien gora-berak. Eta Ernanirekin asi geran ezkero, hortxe billatu ditugu gure ondorenak: umetxoak, zarauztarrak bezala. Eta auetxe mordo eder bat konpondurik or atera zaizkigu ere "Aitor" Teatroan, gure izkuntzaren jaramona gallendurik bizitasun osoan.
Mariezkurrena'tar Maritxuk osatu ditu talde alai batzuek. Gure emakumeak gaur-gaurkoz, sendo eta trebe dakauzkigu "trintxeran". Ara emen aurrez-aurre poxpolin taldea: Elosegi tar Maria Luisa, Idarreta tar Iñaxi eta Larburu tar Itziarrek dakazkigu euskerazko olerki zati kutsuenak, aurrarentzat erabilliak. Ortxe dituzute, ernaniarrak Euskal erriari eskeini dioten poxpolin lore sorta ederra. Bejondeizutela!...
Ala ta, segi dezagun.
"Ito badakit-Etxaniz'tar Nemesio'k euskerara ipiñi diguela. Eta gañera gaurkoa ez baita. Nolatan ulertzen ez detana da, sustrai gabeko lantxo batek ain erakusgarria izatia. Euskerako gaiak, pikante xamartasuna palta duela? Antzerkiak, gaurko erara jarriak ez daudela? Baliteke. Eta "apunte" txiki auekin Etxaniz'tar Nemesio'k astindu zuen ain erorita genduen edertia. Bañan "intentzio" batzutik ez da goiko mallara pasa. Ezin dugu ere geiago esaktu, adiskideak! Bañan grina pixkaren bat sortuta balego, alako ondore berpizte garri bat nabaituko genduela teatro-anbientean.
Gai ezkaxa naiz izanik, ortxe genituen ernaniar taldekoak, jator, ernai, abots-onekoak, deklamazio griñari emanak bañan "artifizialidaderik" gabe. Bañan esaten det, Ez al da obea izango egite on bat aurkeztutzea, kutsu gabeko deklamazio on bat baino?
Ontan emen datorkit Periko Salegi. Aspaldikoa. Berogei urte Ernaniko antzezlarien buru. Jatorra, baiño "gaztatu" xamarra.
Gaur gaurkoz, "Iziartxo" da neretzat euskal antzerki egokiena.
Ementxe antzeslariak: Jatortasuna dariotela buru-belarri. Zubeldia'tar Iñaki, Artola'tar Maria Pilar'ek, Lizeaga'tar Tomas'ek. Larretxea'tar Imanolek, Olano'tar Jesus M'ek Perurena'tar Begoña'k eta Etxeberria'tar Ixiarrek, lortu zuten errex, ardurarekin erabaki ziguten teatrotxoa.
Zati batean Bereziartua eta Olaskoaga abeslariak erenteritarrak, trebeak bere. Ortxe erakutsi baiziguten gaurko erara ere, gizonki biotzak eragiten duen indarraz gure izkuntza edozein doñuan, xamurki edo indartsu betetzen duela aitzalleen adimena...
Eta igande eder onetan, ainbeste bilduak gauden garaitxoan, gure bertsolariak eman diote bukaera jai-aldi zoragarri aueri...Gaur eta beti euskotartasuna eragiten duenarekin Z.ARGIA gertuko dala esan naiaz, agurtzen zaituztet bene-benetan.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Lander Arbelaitz Mitxelena
#2
Euskal Irratiak
#3
#4
Euskalerria irratia
|
Miren Mindegia
#5
Asier Blas Mendoza
#6
Xabier Letona Biteri
Azkenak
2024-05-12
Urko Apaolaza Avila
Koopfabrika
Kooperatiba eraldatzaileen harrobia
Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.
Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]
2024-05-12
Nerea Menor
Ghayath Almadhoun
"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"
Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]
2024-05-12
Estitxu Eizagirre
Amillubiren festa maiatzaren 11n
Lurra taupaka hasiko da
Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]
2024-05-12
Amets Aranguren Arrieta
Pastoral bat Iruñearendako
Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]
2024-05-12
Urko Apaolaza Avila
'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua
Ekonomiaren adjektibo guztiak
10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]
Eguneraketa berriak daude