Ernanitarren omenaldia aita Iturriaga'ri
Etzan arritzeko Iturriaga jatorrari, bere erriak, Ernani'k, -euskal- erri iaio onek, omenaldi bat erabakitzea. Gaurtik-gaur Ernani baitauka "Rebelde" alako itxure... sentidu onian noski. Jatorra, kutsu-galtze gabekoa. Eusktartasuna goi mailaraino erabili duena... eta halaxe etzan arritzekoa aita Iturriagari opa dioten euskal-jai alditxoa ain ondo eratzea "rebelde" batek biar zuen agur beroa eskaini zioten. Motelak eta odolgeldiak ginala erakus-arazi baitzigun bere prediku eta idaztietan. Eta geiago esango det, ereje bezala tratatuba izan zan, egizko kristautasunaren fabore gure izkuntzan jokatu bait zuen, bildurrik gabe eta orregatik, bai, desterrua ezagutu zuan. Euskal zale bikain ajtorriz, kristoren ideiarekin bat baino geiago astindu zuen bere esate zorrotz eta mardularekin... Alaxe Ernanira agertu nintzan. Aste osoa bait zuten Iturriaga goraipatzeko, gure izkuntzan. Eta neretzat esan nuben, zer edo zer ederki-lantxo bateko jasoko nuela. Alako gora-berak zirala ta, lagun, jarri zaitez "Aitor" teatroko tokitxo batean eta esaidazu zer izan dan umetxo hauen lana. Eta orduntxe bertan, auen jokaera ikusiaz, txurkaitzazu malkoak eta txaloak berotu ditzala, euskal- kabitxotik irten diren gaztetxo auek, beren txikitasunean, bereziko gizontasun bat agertu baitigute. Ortxe dituzu benetan aita Lekuonaren mende ainbeste gaztetxu. Ondik asiak beren etorrerazko euskeran eragingarri dala aitzallentzat. Lau mutikotxo oiek ez dituzte berrogei urte alkarrekin. Eta antxze dira lauak bur-belarri, bertso-ikasi batzuei buruz... Baino emen dezute aurrez aurre sendoia tar Aurelio mutikoa. Trebea bere saioetan. Bildurra artu nuen koskor onen aurrean.
-Nola diteke, erabaki sakon auek, kantuz, ain errez irauteak? Or baizan-bat. Bost-ajola dio. Puntoak txirtxilatzen ditu. Merezi bait du "profesionaleen" tartean sartzea. Etorrera bat baitauka nik ezin ulertua. Seriyo-seriyo inguratu zait. Zarauzko mutikoarekin etorri bait zaigu. Arzallus'tar Jose Maria Lasalle'tarren anaiak, txiki hauek eragingarriak, neregana urbiltzeko deitu dio.
"Z. ARGIA'k" euskeraren alde joaktzen duen ezkero, bear baitu euskera erabiltzen dan tokien gora-berak. Eta Ernanirekin asi geran ezkero, hortxe billatu ditugu gure ondorenak: umetxoak, zarauztarrak bezala. Eta auetxe mordo eder bat konpondurik or atera zaizkigu ere "Aitor" Teatroan, gure izkuntzaren jaramona gallendurik bizitasun osoan.
Mariezkurrena'tar Maritxuk osatu ditu talde alai batzuek. Gure emakumeak gaur-gaurkoz, sendo eta trebe dakauzkigu "trintxeran". Ara emen aurrez-aurre poxpolin taldea: Elosegi tar Maria Luisa, Idarreta tar Iñaxi eta Larburu tar Itziarrek dakazkigu euskerazko olerki zati kutsuenak, aurrarentzat erabilliak. Ortxe dituzute, ernaniarrak Euskal erriari eskeini dioten poxpolin lore sorta ederra. Bejondeizutela!...
Ala ta, segi dezagun.
"Ito badakit-Etxaniz'tar Nemesio'k euskerara ipiñi diguela. Eta gañera gaurkoa ez baita. Nolatan ulertzen ez detana da, sustrai gabeko lantxo batek ain erakusgarria izatia. Euskerako gaiak, pikante xamartasuna palta duela? Antzerkiak, gaurko erara jarriak ez daudela? Baliteke. Eta "apunte" txiki auekin Etxaniz'tar Nemesio'k astindu zuen ain erorita genduen edertia. Bañan "intentzio" batzutik ez da goiko mallara pasa. Ezin dugu ere geiago esaktu, adiskideak! Bañan grina pixkaren bat sortuta balego, alako ondore berpizte garri bat nabaituko genduela teatro-anbientean.
Gai ezkaxa naiz izanik, ortxe genituen ernaniar taldekoak, jator, ernai, abots-onekoak, deklamazio griñari emanak bañan "artifizialidaderik" gabe. Bañan esaten det, Ez al da obea izango egite on bat aurkeztutzea, kutsu gabeko deklamazio on bat baino?
Ontan emen datorkit Periko Salegi. Aspaldikoa. Berogei urte Ernaniko antzezlarien buru. Jatorra, baiño "gaztatu" xamarra.
Gaur gaurkoz, "Iziartxo" da neretzat euskal antzerki egokiena.
Ementxe antzeslariak: Jatortasuna dariotela buru-belarri. Zubeldia'tar Iñaki, Artola'tar Maria Pilar'ek, Lizeaga'tar Tomas'ek. Larretxea'tar Imanolek, Olano'tar Jesus M'ek Perurena'tar Begoña'k eta Etxeberria'tar Ixiarrek, lortu zuten errex, ardurarekin erabaki ziguten teatrotxoa.
Zati batean Bereziartua eta Olaskoaga abeslariak erenteritarrak, trebeak bere. Ortxe erakutsi baiziguten gaurko erara ere, gizonki biotzak eragiten duen indarraz gure izkuntza edozein doñuan, xamurki edo indartsu betetzen duela aitzalleen adimena...
Eta igande eder onetan, ainbeste bilduak gauden garaitxoan, gure bertsolariak eman diote bukaera jai-aldi zoragarri aueri...Gaur eta beti euskotartasuna eragiten duenarekin Z.ARGIA gertuko dala esan naiaz, agurtzen zaituztet bene-benetan.
Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.
Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]
ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.
Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]
Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]
Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.
Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.
.jpg)
Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.
Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.
Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.
Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]