Herriaren iritzia eta borondatea ikusi nahi ditugu. Inkesta bat zabaldu du Udaletxeak etxe guztietan

1975eko maiatzaren 18an

Bergarako Aranzadi ikastolako zuzendariari den Fernando Etxeberriarekin
BERGARAARANZADI IKASTOLA
Herriaren iritzia eta borondatea ikusi nahi ditugu. Inkesta bat zabaldu du Udaletxeak etxe guztietan
Herriko festak ditu Bergarak. Hala aditzera eman digu Roman Uriarte, "Mendikoi" gure idazle zintzoak.
XVIII mendearen azkenerako erdarak indar haundia hartu zuen Bergaran. Hala idatzi zion 1799garrenean Karl G. Humboltek Goethe-ri: "Asko mintzatzen da gaztelaniaz Bergaran."
Oraindik ere, ordea, eusten dio euskarari. Gogoan dugu URRATS BERRIAK antolatutako hamabostaldia. Euskal giro jatorrean burutua
Hor da ARANZADI ikastola ere. Bergararen euskaltasunari hartu nahi diogu pultsoa aurtengo honetan. Fernando Etxeberria, ikastolako zuzendaria, Gerardo Elortza, irakaslea eta "Urrats Berriko" Gorrotxatégi ditugu aurrez aurre.
ARANZADI ikastolan zenbat haur ari dira ikasten?
6l0 guztira. Hoietatik 395 E.G.B. egiten ari dira. Gero eta haur gehiago datorkigu.
Nahiko gutxi ez ahal da Bergararako?
Hiru mila familia ditu gutzi: gorabehera Bergarak. Ikastolak, beraz, ez ditu haur guztiak hartzen. Herri osoari erantzungo dion zerbait behar dugu. Baina horretarako herriak zer nahi duen ere jakin behar dugu. Arrasateren bideari heldu diogu. Zabalera haundiagoan hartu nahi genuke euskal arazoa.
Zer urrats egin duzue?
Bere bizitzan izan duen erasorik haundiena jasaten ari da euskara. Horretaz Herri osoa ohar dadila nahi genuke. Arazo honi erantzuteko plan bat burutzen ari dira herriko elkarte guztiak. Baina herrrak borondaterik ez badu alferrik dira ameslarien asmo denak. Herriaren gogea eta erabakia zein den jakin nahi genuke, beraz, ezer egiten hasterako. Zenbat gurasok eta zenbat haurrek dakiten euskaraz jakin nahi genuke. Ez dakitenek ikasi nahi duten ala ez ikusi nahi dugu. Euskaraz ere ikasten den eskolak dohan irakatsiko balute haurrak bidaliko lituzketen ala ez. Udaletxeak zabaldu du inkesta hor etxe guztietara. Herriaren iritzi eta erabakiari dagokion erantzun bat eman nahi genioke.
Erdaldun asko sartu ahal da Bergaran?
-Ez. % 50 bergararrak dituzu. % 20 bergararren jatorrikoa. %19 bakarrik dira erdal herritik etorriak. Gainontzako etorkinak beste Euskal Herrietatik bilduak dira. Halere asko itzegiten da gaztelaniaz. Lehendik du horretarako joera. Ez du benetan hartzen bere euskal izatea. Banaka batzuk bakarrik bizi dute benetan.
Euskaraz ez dakien haurrik hartzen ahal duzue ikastolan?
Ehuneko hamar bakarrik hartzen genituen orain arte. Bestela izan ere, gelako denek erdarara jotzen date. Baina hemendik aurrera gehiago hartuko ditugu. Euskaraz ez dakitenekin gela berezi bat irekiko dugu. E.G.B.n sartzeko euskara ikasia izan behar dute, jakina. Bestela kalean geratuko lirateke. Baina euskaraz ez dakitenei ere eman behar zaie aukera. 22 eduki ditugu aurten eta oso ondo ikasi dute euskara.
Bi hizkuntzetan eskolatua den haurrak izaten ahal du zaputzik eta atzerapenik?
Oraindik orain izan gara Palma de Malorcan elebitasunaz izan den biltzarrean. Jende ikasiak eta trebatuak zuzendu zuen batzarrea. Aztertu eta erabaki beharreko gauza asko dugu gai honetan. Borondate ona bakarrik ez da aski. Zer, noiz, nola, zenbat, ikasi behar duten ikusi beharra dago. Umea ez da makina bat. Baina, egia esan, guk ez dugu halako zaputz eta shok arriskugarririk pasatzen inor ikusi. Gure sikologoak ez du horretan lan haundirik izan. Atzerapen hanndirik ere ez diola inori ekarri uste dugu. Geuk esatea ez da ondo, baina inongo inbiriarik gabe daudela uste dugu jakite mailan. Bestek baino gehiago zekitela esan ziguten federazioko sikologoek. Asko esatea dela uste dugu hori.
Euskara batuan irakasten ahal diezue haurrei?
Noski. Horretan ez dugu zalantzarik. Euskalki berezia da Bergaran. Gipuzkeraz eta bizkaieraz osatutako euskalkia da. Euskara bat behar dugu irakaskuntzan. Euskara batuan behar ditugu ikastolako liburuak ezpairik gabe. Irakasleak argituko dio ulertzen ez duena.
Haurrak ikastolara bidaltzen dituzten gurasoak ari ahal dira euskara ikasten?
Nahiko motelak badira honetan gurasoak. Haur txikiei bakarrik hitzegiten diete askok euskaraz. Baina piska bat kozkortzen direnean erdaraz oso erraz hitzegiten diete. Senar-emazteak beren artean erdaraz asko mintzatzen dira. Eta umeak "zer ikusi hura ikasi". Kalte ikaragarria egiten diete honelako gurasoek baren haurrei. Bai ahal dute beren haurrei euskaraz mintza daitezela egintzeko eskubiderik edo itzalik? Dena den, euskarazko ikastarora ere ez da guraso asko etortzen: bederatzi bakarrik hain zuzen ere.
Herria eta gurasoak girotzeko beste ekintzarik baduzue eskuartean?
Hitzaldi batzuk emateko asmoa dugu hezieraz, hizkuntzari buruz eta abarrez herriko jaien barruan. Eta dena ondo burutzeko haurren eguna ospatuko dugu maiatzaren 26an.
E. G. B. amaitutakoan zer etorkizun dute zuen haurrek?
Institutean eta profesionalean sartuko dira. Oraingaz ez dute beste aukerarik. Hemen bada lizeo bat egiteko tokia. Amets hori ere bada gure buruetan. Dena batera ezin egin, ordea. Irakasleak, liburuak, dirua eta abar behar dira. Eta batez ere neska-mutikoak beharko genituzke. Oraingoz ez dugu horretarako era haundirik ikusten.
Neska-mutikoez eta gurasoez hitzegin dugu. Eta zuzendariari egiten diot galdera hau: zer iritzi duzu irakasleez?
Ezin eta hobea. Nik lehengo kolejioan ezagutu nituen beste irakasle batzuk. Zerutik lurrerainoko aldea dago haiengatik hauengana. Lanari nola ihes egingo ibiltzen ziren haiek. Hauek, berriz, oso saiatuak dira. Oraintxe bertan ere hor ariko dira elkarrekin bildurik biharko lanak prestatzen . Ordubete gehiago sartu behar dela eta ez dizue haiek bezala "zenbat ordainduko diguzu" galdetuko.
Euskararik bai ahal dakite?
Alde haundia da batzuetatik besteetara. Batzuk badute neke piska bat euskaraz mintzatzerakoan. Beste zenbaitek oso ondo hitzegiten du. 20 eguneko euskarazko ikastaro bat egingo dugu geuron artean aurten. Euskaltzaindiaren irakasle titulua ere hiru urteren buruan denak atera behar dute.
ERRIALDE
1

GaiezGizarteaIrakaskuntzEskolakIkastolakIkastolak
PertsonaiazETXEBERRI13
EgileezHERRIALDE1Gizartea

Irakurrienak

Matomo erabiliz

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Pastoral bat Iruñearendako

Amets Aranguren Arrieta

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Israel ahulduta eta Iran boterea hartuta

Asier Blas Mendoza

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude