Mari Paz Jimenez De Bizkarrondo,


1975eko martxoaren 23an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Mari Paz Jimenez De Bizkarrondo,
Margolari Ez Ezik Emakume Kezkatua
Amarako hauzo berrian, Buigas-ko iturritik hurbil bizi da, Gipuzkoan oso ezaguna ez den Mari Paz Jimenez margolaria. Pinu, urre-lili eta narziso lore bidetik etxe handi batetara heltzen gara; erdi mailako burgesak bizi dira han, diseinu gustagarria duten errediza eta autoz inguraturik. Gusto ona igogailu edo aszensorean ere usnatzen da. Jende mota hau gainera, hala nola Mari Paz, irekia da, ikasia, lagunarteko elkarrizketak eramaten iaioa. Horregatik da atsegina hauekin hitzaspertu bat egitea. Wiskyak bixitzen du gure mintzaldia eta herriko kultura, Oteiza, emakumea, pintura edoeta nazioarteko politika gaiak aisa darite. Mari Paz, margolari ez ezik, beste guztiez kezkaturiko emakumea ere bai bait da.
· M.P.: Begira, ni familia soil batekoa nauzu; injineru batekin ezkontzean, ordea, ekonomi-ardura guztietatik askatu nintzen. Baina beti gorroto izan dut emakumearen nagikeria eta irakurtzeari ekin nion, astronomiaz, literaturaz, politikaz... sakontzeari heldu nion; beti axolatu izan naiz gure inguruko misterioez. Espazioa, denbora, ihesi doakigun bizia liluragarri izan ditut eta neuk neure burua lantzera bultzatu naute, autodidakta bihurtuz. Horretxegatik ekin nion margotzeari ere eta, noski, ene kezkak ateratzen zitzaizkidan. Beti barnetik ateratzen zitzaidana margotu izan dut eta ez dut inoiz egin saltzeagatik zein inon agertzeagatik, neure barrenak eta neure biziak behartzen nindutelako baizik.
· Mari Pazen senarrak zer esana izango du, bada, zutaz, zure emakume eta artista izateaz?
· Senarra zoragarria dut; beti errespetatu izan dit bai lana bai neure izaera. Ez nauzu etxekoandre ona, ez dut atsegin sukaldea. Seme bat izan dut eta margolari da hau ere; eta pozik naiz nere bizitzan margotzen egin dudan lanaz. Beti salatu naiz irakurtzen, ibiltzen eta ene senarraren mailan, eta nerekin harremana duen jendearen mailan jartzen. Gizonaren mailakoa izan behar duela emakumeak, uste dut. Lan egin behar du eta familiaren ardura eraman eta, behar baledi, etxearen pixua eta martxa ere bai, gizon asko oso axolakabe bait da honetan. Emakumea utzia izan da, bera eta gizonak terreno askotan bazter zezala utzi du, orain kostako zaigu puesto horiek eskuratzea. Emakumeak behar duena hauxe da: pertsona izatera hel dadila. Eta honetarako, ez zait iruditzen, ez familia ez eta lana ere utzi behar duenik. Kultur arazo bat da eta gure senarren mailan edozeri buruz hitzegiteko mailan jarri beharra dugu, nahi eta nahi ez.
· Mari Paz kulturaz mintzatzen da asko, baina badaki aurrez arazo asko dela. Dena den, gure Herriak "renta per capita'' aurrera eraman arren, ez darama a hein berean kultura maila.
· Ba al dakizu zer gertatzen den gure Herrian? Ez garela gure kultur-bideen jabe eta dena kanpotik dakarkigutela; eta horrela ezin geureganatu. Herri honetako jendea giza-balio handikoa da, baina landu gabekoa. Mundu itxi bat dute eta mundu hertsi horretan bizi dira. Nola emakumeak hala gizasemeak, ekonomiaz goi samar egon arren, kulturaz oso hertsirik bizi dira. Ni, senar-emazte adiskideekin afaltzera hortik zehar noanean, zeharo aspertzen naiz. Orobat diotsut senar-emazte gazteei buruz. Itxirik daude. Eta zenbat gauza egin genezakeen, kultura pittin bat gehixeago bageneza! Oteiza eta horrelako batzuk bai, kezkaturik daude gure gauzez, gure arazoez. Baina Jorge bezalako guti dago eta denon artean hiltzen ari ditugu. Ez gara inolaz ere politikaz axolatzan eta horrela gabiltza, ibili ere. Hau izugarria da.
· Baina, Mari Paz emakume atsegin eta ikasi hau baino lehen, ezagutu nuen nik, aspaldi, emaku me margolari ikasi eta materika bat. Oraingoan, arte zaleak ez zekien zenbait gauza esan digu Mari Pazek. Hona hemen horietariko batzuk:
· Animaliak eta ximeletak margotuz ekin nion nik. Garai hartan hinduen filosofia asko irakurri ohi nuen eta kritiko argentinarrek "surrealismo zuria" zeritzen zerbait egiten hasi nintzen. Mari Pazek, garai hartako zenbait lan gordetzen duen gela batetara narama. Han ditu, gerora landuko zituen lanen hazi eta hastapenak: poesiaz hornituriko mundu liluragarri bat, panpin edo andere moduko emakumeak, jostailu moduko anima liak. Ondoren, zenbait bodegoi egin nuen eta margoz eta pastaz asetako emakume irudiak, ia fauvistak. Guzti hau 40 eta 50. urte bitartean egin nuen. 60. urteetan pasa nintzen abstrakziora. ( 1 ) Pelay Orozco izan nuen, ene margoa "eskatologikoa" zela esan zidana eta arrazoi zuela deritzat. Dena den, beti kezkatu izan nau ni tekniko problemak eta ez horrenbeste formalak. Esateko zerbait dagoenean kezkatu ohi du formak. Beti gustatu izan zait artearen egoerari bertatik jarraitzea. Duela bi urte, Parisa joan nintzen, eguneratze arren. Inpresionismoaz geroztik ehun urtez ari gara bila eta bila eta gaurdaino ez dugu bukatu bilatze hori... atomoa, Erranazimendua, bizitza badarrai eta bizitza aldatu egiten da. Ez da, beraz harritzeko nola zientzia hala pintura ere alda dadin. Biek inguruko mundua behar bait dute aztertu.
Orain pintura ia soila eta liriko-abstraktua ari naiz egiten. Kolorea da gehien axolatzen nauena eta ene koadroak oso landuak eta matizatuak dira. Azken aldi honetan, sopletez erre ohi ditut. Mari Pazek berriro bere estudiora narama, koadroz eta isipuz betea du, margo arrosaz, urdinez eta nabarrez eginiko oholak erakusten ari zait. Poesia baizik ez dute ia Mari Pazen koadroek. Gezurra dirudi nola ditzakeen emakume argoi eta zalu batek honelako lan liriko eta itxuraz sotilak. Itxuraz diot, azken batean obrak berak ere oso indartsuak bait ditu. Badute halako erro edo gune izkutu, misterioso eta sakon bat.
Zer deritzazu egungo euskal pinturaren egoerari?
· Ez dut uste balore askorik dagoenik, jende askok pintatzen duen arren. Gehienak gazte dira eta gogo beroa dute. Gertatzen dena zera da: Madriden eta gainontzekoetan egoera lazkarriagoa dela. Ene eritziz, gaur Gipuzkoak Bizkaiak baino jende interesgarriagoa du. Egia diozut, abstrakzioak on handi, ekarri dio gerra ondoko euske pinturari. Koadroa egitean, hutsetik abiatzean ni xoratu eta, orditu egiten nau. Burruka ba da, geuregan aztertzea eta gure inguruko giroa aztertzea. Bere inguruan gertatzen ari dena axolatzen ez den artista ez daiteke izan artista ona.
EDORTA KORTADI
12

Gaiez\Kultura\Artea\Pintura\Pintoreak\JIMENEZ3
Pertsonaiaz\JIMENEZ3
Egileez\KORTADI1\Kultura

Azkenak
HAMABI URTEZ ETXEA EZKUTALEKU
“Zorte asko ukan dugu, eta bizitza interesgarria”

Marijo Louis paristarra da sortzez, 1977an heldu zen Miarritzera Euskal Herriko borrokek erakarrita. Josetxo Otegi zizurkildarrak 1983an pasa zuen muga Gipuzkoatik Lapurdira, Poliziatik ihesi. AEK-ko irakasle eta ikasle zirela ezagutu zuten elkar. 1986an, GALen atentatuen,... [+]


Auzo ibilbideak (V)
Baiona Ttipia: babes eta arnasgune

Ibilbideen serie honetako ezberdinena dirudike Baiona Ttipiak, bere antzinako eraikinei beha jarriz gero: ez blokerik, ez adreilurik, ez maldarik.... herrixkatxo lasai bat da. Aitzitik, Errobi ondoko auzo honen historian barrena eginez gero, konturatuko gara borroka politiko... [+]


Auzo ibilbideak (IV)
Adurtza: adreiluzko itsasoa

Kostako zaizu Adurtza baino auzo zaharragorik aurkitzea Euskal Herrian: aurten 1.000 urte bete ditu, Donemiliagako Goldea dokumentuan ageri denez (ikusi Gakoak honetan Josu Narbartek idatzitako erreportajea horri buruz), eta merezi bezala ospatu dute bertan bizi direnek. Baina... [+]


Auzo ibilbideak (III)
Txantrea: konfliktiboa, eta zer!

Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]


Auzo ibilbideak (II)
Egia: aldapa alai bat

Donostiako hirigunetik Urumeak banandua, nekazaritza eremu zabala zen Egia: Nabarrizene, Txurkoene, Mikelaene, Polloene...  70 baserri baino gehiago zeudela uste da. Trenbidearen etorrerak beste destino petral bat ekarri zien lur horiei, ordea: zerbitzuetarako eta... [+]


Auzo ibilbideak
Atzoko eta gaurko borrokak gogoan

Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]


Emakumeak gizonenak ziren lekuak hartzen

Bizikleta hartu eta errepidera ateratzeko gogoa. Olatu gainean surf egiteak zein sentsazio eragiten duen probatzeko irrika. Mendirik mendi ibiltzearen plazera sentitzea. Mendian, hainbestean, baina emakumeak ez du erraza izan gizonenak izan diren kirol eremuetan sartzea... [+]


2025-08-01 | ARGIA
Fototekatik
Duela 40 urte...

1985. NATOn mantentzearen kontrako manifestazioak egin ziren Hego Euskal Herriko hiriburuetan azaroaren 10ean, tartean Donostian. Milaka lagun irten ziren kalera Koordinadora Antimilitaristaren deiari erantzunez, orduko agintariak karikaturizatzen zituzten mozorroekin. Kanpaina... [+]


2025-08-01 | ARGIA
Jaurlaritzaren publizitate banaketa
Hedabide erdaldunen zakua, gero eta gizenago

Hedabideen artean erakunde publikoek urtero publizitatearen bidez banatzen duten diru-zakua milioika eurotan zenbatu daiteke. Baina sistema garden eta justu baten faltan, medio batzuk argi eta garbi irabazten irteten dira banaketa horretan, eta Eusko Jaurlaritzaren... [+]


2025-08-01 | Nagore Legarreta
Ibaiak begirada itzuli zigunekoa

Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]


Ipuscua
Mila urte ‘Gipuzkoa’ izenaren idatzizko lehen aipamenetik

Urtemugak hausnarketarako parada izaten dira. Atzera begira jarri, egindako bideari begiratu eta, oraina ulertuta, geroa pentsatzeko. 2025 honetan, urtemuga biribila bete dugu: Gipuzkoa izenaren idatzizko lehen aipamenetik mila urte bete dira, eta aukera ezin hobea iruditu zaigu... [+]


Jon Sarasua
“Ikusi behar dugu zenbateraino komeni zaigun sententzia judizialen akzio-erreakzio jokoan sartzea”

Euskararen biziberritzeari buruz asko hitz egiten ari azken urteetan eta horren inguruan ari da lanean Euskaltzaindiko talde bat. Talde horretan dago Jon Sarasua ere eta galdetu diogu zeregina zertan den. Galdetu diogu, halaber, udaberrian idatzi zuen Puprilusoko artikulu... [+]


2025-08-01 | Leire Artola Arin
Salpress berri agentzia
El Salvadorko gerrillaren arma ezkutua

Kontatzen ez dena ez da existitzen. Oso barneratuta daukagu lelo hori, baita informazioa boterea dela eta eragiteko gaitasun handia duela ere. Are gehiago gerra edo gatazketan, batik bat oraindik tresna digitalak asko garatu gabe zeudenean, informazioa ez baitzegoen hain eskura... [+]


Oholtza denontzat?
Feminista izango da, edo ez da izango

Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Eguneraketa berriak daude