Mari Paz Jimenez De Bizkarrondo,


1975eko martxoaren 23an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Mari Paz Jimenez De Bizkarrondo,
Margolari Ez Ezik Emakume Kezkatua
Amarako hauzo berrian, Buigas-ko iturritik hurbil bizi da, Gipuzkoan oso ezaguna ez den Mari Paz Jimenez margolaria. Pinu, urre-lili eta narziso lore bidetik etxe handi batetara heltzen gara; erdi mailako burgesak bizi dira han, diseinu gustagarria duten errediza eta autoz inguraturik. Gusto ona igogailu edo aszensorean ere usnatzen da. Jende mota hau gainera, hala nola Mari Paz, irekia da, ikasia, lagunarteko elkarrizketak eramaten iaioa. Horregatik da atsegina hauekin hitzaspertu bat egitea. Wiskyak bixitzen du gure mintzaldia eta herriko kultura, Oteiza, emakumea, pintura edoeta nazioarteko politika gaiak aisa darite. Mari Paz, margolari ez ezik, beste guztiez kezkaturiko emakumea ere bai bait da.
· M.P.: Begira, ni familia soil batekoa nauzu; injineru batekin ezkontzean, ordea, ekonomi-ardura guztietatik askatu nintzen. Baina beti gorroto izan dut emakumearen nagikeria eta irakurtzeari ekin nion, astronomiaz, literaturaz, politikaz... sakontzeari heldu nion; beti axolatu izan naiz gure inguruko misterioez. Espazioa, denbora, ihesi doakigun bizia liluragarri izan ditut eta neuk neure burua lantzera bultzatu naute, autodidakta bihurtuz. Horretxegatik ekin nion margotzeari ere eta, noski, ene kezkak ateratzen zitzaizkidan. Beti barnetik ateratzen zitzaidana margotu izan dut eta ez dut inoiz egin saltzeagatik zein inon agertzeagatik, neure barrenak eta neure biziak behartzen nindutelako baizik.
· Mari Pazen senarrak zer esana izango du, bada, zutaz, zure emakume eta artista izateaz?
· Senarra zoragarria dut; beti errespetatu izan dit bai lana bai neure izaera. Ez nauzu etxekoandre ona, ez dut atsegin sukaldea. Seme bat izan dut eta margolari da hau ere; eta pozik naiz nere bizitzan margotzen egin dudan lanaz. Beti salatu naiz irakurtzen, ibiltzen eta ene senarraren mailan, eta nerekin harremana duen jendearen mailan jartzen. Gizonaren mailakoa izan behar duela emakumeak, uste dut. Lan egin behar du eta familiaren ardura eraman eta, behar baledi, etxearen pixua eta martxa ere bai, gizon asko oso axolakabe bait da honetan. Emakumea utzia izan da, bera eta gizonak terreno askotan bazter zezala utzi du, orain kostako zaigu puesto horiek eskuratzea. Emakumeak behar duena hauxe da: pertsona izatera hel dadila. Eta honetarako, ez zait iruditzen, ez familia ez eta lana ere utzi behar duenik. Kultur arazo bat da eta gure senarren mailan edozeri buruz hitzegiteko mailan jarri beharra dugu, nahi eta nahi ez.
· Mari Paz kulturaz mintzatzen da asko, baina badaki aurrez arazo asko dela. Dena den, gure Herriak "renta per capita'' aurrera eraman arren, ez darama a hein berean kultura maila.
· Ba al dakizu zer gertatzen den gure Herrian? Ez garela gure kultur-bideen jabe eta dena kanpotik dakarkigutela; eta horrela ezin geureganatu. Herri honetako jendea giza-balio handikoa da, baina landu gabekoa. Mundu itxi bat dute eta mundu hertsi horretan bizi dira. Nola emakumeak hala gizasemeak, ekonomiaz goi samar egon arren, kulturaz oso hertsirik bizi dira. Ni, senar-emazte adiskideekin afaltzera hortik zehar noanean, zeharo aspertzen naiz. Orobat diotsut senar-emazte gazteei buruz. Itxirik daude. Eta zenbat gauza egin genezakeen, kultura pittin bat gehixeago bageneza! Oteiza eta horrelako batzuk bai, kezkaturik daude gure gauzez, gure arazoez. Baina Jorge bezalako guti dago eta denon artean hiltzen ari ditugu. Ez gara inolaz ere politikaz axolatzan eta horrela gabiltza, ibili ere. Hau izugarria da.
· Baina, Mari Paz emakume atsegin eta ikasi hau baino lehen, ezagutu nuen nik, aspaldi, emaku me margolari ikasi eta materika bat. Oraingoan, arte zaleak ez zekien zenbait gauza esan digu Mari Pazek. Hona hemen horietariko batzuk:
· Animaliak eta ximeletak margotuz ekin nion nik. Garai hartan hinduen filosofia asko irakurri ohi nuen eta kritiko argentinarrek "surrealismo zuria" zeritzen zerbait egiten hasi nintzen. Mari Pazek, garai hartako zenbait lan gordetzen duen gela batetara narama. Han ditu, gerora landuko zituen lanen hazi eta hastapenak: poesiaz hornituriko mundu liluragarri bat, panpin edo andere moduko emakumeak, jostailu moduko anima liak. Ondoren, zenbait bodegoi egin nuen eta margoz eta pastaz asetako emakume irudiak, ia fauvistak. Guzti hau 40 eta 50. urte bitartean egin nuen. 60. urteetan pasa nintzen abstrakziora. ( 1 ) Pelay Orozco izan nuen, ene margoa "eskatologikoa" zela esan zidana eta arrazoi zuela deritzat. Dena den, beti kezkatu izan nau ni tekniko problemak eta ez horrenbeste formalak. Esateko zerbait dagoenean kezkatu ohi du formak. Beti gustatu izan zait artearen egoerari bertatik jarraitzea. Duela bi urte, Parisa joan nintzen, eguneratze arren. Inpresionismoaz geroztik ehun urtez ari gara bila eta bila eta gaurdaino ez dugu bukatu bilatze hori... atomoa, Erranazimendua, bizitza badarrai eta bizitza aldatu egiten da. Ez da, beraz harritzeko nola zientzia hala pintura ere alda dadin. Biek inguruko mundua behar bait dute aztertu.
Orain pintura ia soila eta liriko-abstraktua ari naiz egiten. Kolorea da gehien axolatzen nauena eta ene koadroak oso landuak eta matizatuak dira. Azken aldi honetan, sopletez erre ohi ditut. Mari Pazek berriro bere estudiora narama, koadroz eta isipuz betea du, margo arrosaz, urdinez eta nabarrez eginiko oholak erakusten ari zait. Poesia baizik ez dute ia Mari Pazen koadroek. Gezurra dirudi nola ditzakeen emakume argoi eta zalu batek honelako lan liriko eta itxuraz sotilak. Itxuraz diot, azken batean obrak berak ere oso indartsuak bait ditu. Badute halako erro edo gune izkutu, misterioso eta sakon bat.
Zer deritzazu egungo euskal pinturaren egoerari?
· Ez dut uste balore askorik dagoenik, jende askok pintatzen duen arren. Gehienak gazte dira eta gogo beroa dute. Gertatzen dena zera da: Madriden eta gainontzekoetan egoera lazkarriagoa dela. Ene eritziz, gaur Gipuzkoak Bizkaiak baino jende interesgarriagoa du. Egia diozut, abstrakzioak on handi, ekarri dio gerra ondoko euske pinturari. Koadroa egitean, hutsetik abiatzean ni xoratu eta, orditu egiten nau. Burruka ba da, geuregan aztertzea eta gure inguruko giroa aztertzea. Bere inguruan gertatzen ari dena axolatzen ez den artista ez daiteke izan artista ona.
EDORTA KORTADI
12

Gaiez\Kultura\Artea\Pintura\Pintoreak\JIMENEZ3
Pertsonaiaz\JIMENEZ3
Egileez\KORTADI1\Kultura

Azkenak
Iturengo arotza eta arte birziklatua

Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Eguneraketa berriak daude