2.000 Gazte Ateratzen Dira Urtero Ipar Euskal Herritik


1973ko abenduaren 02an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Ramuntxo Kanblong ekonomilariari elkarrizketa
Ramuntxo Kanblong
2.000 Gazte Ateratzen Dira Urtero Ipar Euskal Herritik
Ezaguna da Ramuntxo Kanblong Hego Euskal Herrian ere Euskal Herriaz biziki kezkatzen den gaztea dugu Ramuntxo. Ekonomilaria duzu. Hazparneko ikastetxean dihardu irakaskintzan.
Euskal Herriko arazo guztietaz dago oso arduraturik. Euskal batzarre guztietan agurtu ahal izanen duzu. «HERRIA» eta aZERUKO ARGIA. astekarietan irakurri ahal izan ditugu bere idazlanak.
Euskal Herriaren ekonomiaz dago bereziki kezkaturik Hitzaldi asko ematen du gai hontaz Hego Euskal Herrian ere.
Izan ere, «geure etxe hortan nahi baitugu bizi. Eta agian Iparrakoek eta Hegokoek, denek elkarrekin, eginen dugu lan hori».
–Ramuntxo, zuk ondo ezagutzen duzu Ipar Euskal Herria, bai eta emigrazioaren bidez daukan odol-hustea Nola jabetu zinen zu arazo hontaz?
–Zazpi urtez (kontuan bezala) egon ondoan Euskal Herritik kanpo, lehenik ikasketak egiten Parisen eta Angers-en eta gero urte batez lanean Parisen, duela zazpi urte, itzuli naiz berriz Ipar alde huntarat. Parisen nindagolarik askotan joaiten nintzen hango euskal etxerat eta han ezagutza hainitz egin ditut bertara lan bila joan ziren euskaldunen artean. Ez dut beherealakoan ahaztekoa deskubrimendu hori. Hona beraz nolaz ezagutu ditudan euskal emigranteak (ikasleetatik apartekoak).
–Hain polita den lpar Euskal Herri horrek ahal du bizibiderik?
–Bizibideak badira, hemen ere, beste tokietan bezala baina ez aski bertako, tokiko seme guztientzat Ez eta hurbilizekorik ere. Azken urte hauetan, Ipar aIde hontan, 15.000 jendeek lan egiten dute lurgintzar baserrietan (asko ttipitu da zifra hau azken urte hauetan, hiruetarik bat hamalau urtez); beste 25.000 industrian (zifra hau ia geldirik dago azken hamar urte hauetan) eta hirugarren sektorean edo zerbitzuetan 45.000ko batek.
Hemengo gizartea hainitz aldatu da azken hogei urte hauetan. Merkatu Batuan sartzearekin (hortarako prest ez ginaudelarik) gure gizarte-estruktura bestelakotu zauku. Laborari, nekazari asko galdu dugu, hastean Ipar Ameriketara eta gero behere horietako hiri haundietarat joaiten zirela, moldatze profesionalik batere gabe, eta jende jubilatu asko sartu zauku kosta aldean, nundik nahitik jina, herri gozo hontan beren azken egunen iragaiterat.
--Zenbait euskaldun joaten dira urtero atzerrira?
–Badakizu oso zaila dela galdera honi zehazki erantzutea. Hala nola gure emigrazioa, jendearen herritik juaitea, askoz ere hobekiago ezagutzen dugu XIX mendearentzat. Lehenagotik ere, joaiten ziren Ipar euskaldunak lanera herritik kanpo (hala nola XVIllgarren mendean Lapurditik, bereziki Hasparnetik, Gipuzkoa alderat). Baina badirudi XlXgarren mendean lehen karlistadaren ondotik muga (ekonomiarentzat) Ebrotik Bidasoarat ekarri zanean, orduantxe abiatu zirela Ipar euskaldunak, uholde izigarrian, Hego Ameriketarat: 130.000, hirurogei urtez, Ipar Euskal Herri osoak I70 mila jende zituen garai batean.
XXgarren mendean, bi gerla handi ezagatu ditu Europak eta heiekin Ipar aldeak. Baina gerla ondoan, lehen erran bezala, gure ekonomia ez da azkartu eta karkulotzalle gehienek diote, azken 20 urte hanetan 2.000 gazte urtero ateratzen direla lanera Ipar Euskal Herritik kanpo.
-Atzerrian zer problema nagusi dituzte?
-Atzerrirat molde askotarat joan ditaike. Hala nola eskolaren bidez. Eskolan ikasle ona denak, bere bidea segitzen du unibersidaderaino eta gero unibersidadea den hiri hortan kokatzen da edo lantegi batean edo administrazio batean. Batzuetan herri mina talde hauek, aise ahaazten edo bederen tapatzen du lanbidearekin, diruarekin edo beste bila zerekin. Azken urte hauetan badirudi, halere, berriz ere herriaz kezkatzen ari dela talde hau.
Joan ditaike ere atzerrirat, lehenago artzainak Ipar Ameriketarat joiaten zitzaizkun bezala: aintzinetik preparatu toki batetarat. Azkenik, juan ditaike puska bat itsurat. Holako herriko lagun batenganat, holako lantegi batean langilerik behar dutenetz ikusterat. Hainitz dira, egunetik biharrean, hola, deus moldatzerik gabe ikusi ditugunak etortzen Pariseko Euskal Etxean. Herriko lan galdearen neurtzeko, barometra hauta zen, ikustea, astero zenbat gazte etorri ziren Pariserat.
Edozein laneri lotzen ziren orduan, oldar handiarekin. Beren herri mina eta laguntasun beharra nolapeit ezeztatzeko gazte asko biltzen zen (eta da) igandearekin euskal etxean. Horien problema handiena, nere ustez, soziedadean, gizartean igotzeko, ikasi, moldatu behar zutela eta ez zela erraz horien adinean hain guttitik hastea. Eta gero, bistan da, herritik urran daudela atzerrian.
–Gazterik gabe gelditzeak zer arazo dakazkio Ipar Euskal Herriari?
–Zoritxarrez, nik uste dut, hemengo jendea ez dela ohartzen oraindik, oso gizarte zaharkitu batean bizi dela, dinamismo, bizi, guti daukan gizarte batean. Badakizu, batek bestea dakar: gazteak joaiten dira, adinetakoak bakarrik gelditzen, baserriak husten edo kanpotarren eskuetarat erortzen, baina gizarteak ez du gehiago indarrik burua altxatzeko eta lantokiak gazteentzat muntatzeko. Orduan, hauek lasterrago joaiten dira eta kanpotarrak azkarrago etortzen.
–Zer egiten da industriaz jabetzeko?
–Ba, esan bezala, oso jende guti da problema edo arazo hontaz arduratua. Hala ere, lan asko egin da sail hontan: eremu industrialak antolatu, diru laguntzak lortu. Baina lehen egitekoa da jendeak, herriko jendeak, hori nahi izatea. Egia esateko, oraindik ez da hori lortu, nahiz langileek eta hauen sindikatoek hasi diren orain lantokiez arduratzen. Baina oso berria da gauza hau.
-Nola ikusten duzu euskal giroa Ipar aldean?
–Euskal giroa azkartzen ari da, bereziki gaztetan. Dena dela, nik uste dut, herri hau, euskal izateak baizik ez duela bizirik atxikitzen ahal. Orduan ez da, nere ustez, beste biderik. Euskal giroa indartu, herriak hortik lor dezan bizia.
Gobernuak aintzakotzat hartzen ahal du Ipar Euskal Herria?
–Badirudi, hemen ere, aldaketa zerbait egiten ari dela, taktikaz edo elez (hitzez) bederen. Duela hamar urte Xarritton apaizari Doueik profetak erran zion: "Le Pays Basque n'existe pas", Xarritton-ek Euskal Herriaren izenean zerbait galdetzean. Joan den astean berriz, oraiko profeta berri berriak, Cerez jaunak: "Restez basques", oihu egin die Baxenabarreko eta Xuberoko alkateeri, beren urteko bilkuran.
Bestela, plangintza aldetik, Ipar Euskal Herria, josta-leku, uda-leku edo zahar-leku bat bezala ekarria da, industriarik eta arrabotsik gabe, pollit pollita turismoarentzat gelditu behar den toki bat bezala.
–-Ba ahal du Frantziako ezkerrak estadu barruan dauden herrientzat ardurarik?
–Nik uste dut ezetz edo oso guti. Aski da sozialisten eta komunixten programa batua irakurtzea. Ezer guti dago hor. Izaitekotz ere, herrialdeen kexuaren edo hasarrearen rekuperazina nahi dute egin. Ezker berria deitzen den magimenduak gehiago aipatzen ditu herrialdeen kezkak eta arazoak. Baina oso ahula da
Dena dela, kanpokoek edo hauzokoek ahal bagaituzte ere etxearen salbatzen lagundu (eta hobe segurki), nik uste, etxekoek bertakoek behar dugula indarrik handiena egin. Geure etxe hortan nahi baitugu bizi. Eta agian Iparrekoek eta Hegokoek, denek elkarrekin, eginen dugu lan hori.
ERRIALDE

Kanblog eta Xarritton jaunak
1

GaiezGizarteaMigrazioak
PertsonaiazKANBLONG1
EgileezHERRIALDE1Gizartea

Azkenak
2025-07-18 | Mara Altuna Díaz
Noelia Sánchez Jenkins, gales irakaslea Patagonian
“Galesak bizirik dirau Patagonian”

Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]


2025-07-18 | Gedar
SAPAri 2,3 milioi emango dizkio Espainiako Industria Ministerioak

Gipuzkoako enpresak hainbat kontratu sinatu ditu Israelgo industria militarrarekin, eta diru publikoa jasotzen du ibilgailu elektriko bat garatzeko, Espainiako Gobernuak finantzatutako proiektu baten bidez.


Massive Attack musika taldeak Gazaren aldeko musikarien aliantza sortu du

Ingalaterrako Massive Attack taldeak artisten arteko aliantza sustatu du, hasi berri diren artistei edo Israelen aldeko erakundeen zentsura pairatzen dutenei babesa emateko.


Euskara, katalana eta galiziera Europar Batasuneko hizkuntza ofizial gisa aitortzea babestu dute hainbat unibertsitatek

Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]


Aurreakordioa erdietsita, Eskirozko BSH enpresa abenduan itxiko dute

Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]


Bizkaia eta Gipuzkoako hainbat hondartza desagertzeko arriskuan daude

Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.


Iruñeko espetxeko osasun arreta “urria” dela salatu du Salhaketa Nafarroak

Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.


‘Eskumenlagoa’

Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.

Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]


2025-07-18 | Aiaraldea
Gorrotozko delitu salaketa jarri dute Artziniegan eta Udalak “irain arrazistak” gaitzetsi ditu

Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.


2025-07-18 | Elhuyar
Neandertalak San Adriango koban maiz ibili zirela berretsi dute, Aizkorrin

Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]


2025-07-18 | Sustatu
Fitxategi handien transferentziarako alternatibak (WeTransferrekoa ikusita)

WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.


2025-07-17 | ARGIA
Europan espetxean denbora gehien daraman preso politikoa
40 urteren ostean Georges Abdallah askatuko dute uztailaren 25ean

Georges Ibrahim Abdallah, Frantzian 40 urteko espetxealdia igaro ondoren kaleratuko dute. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz... [+]


2025-07-17 | Piztu Donostia
Ez dakigu ahoa ixten

Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.

Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]


Eguneraketa berriak daude