Mezaren Eguneroko Berria

1969ko irailaren 21an

Estibalitz´eko apaizei elkarrizketa
Liturgi-Gai
Mezaren Eguneroko Berria
Gure "Aitagure" Ekumenikoa
Onezkero gure irakurleen belarrietaratuko zan, gure Liturgi-Batzordeak egin duala Mezaren Eguneroko berriaren euskeratze bateratua Erroma'tik bidali diguten "azkeneko" textutik.
Euskeratzalleok Estibalitz'en bildu gera lan ortarako, Laburdi-Zubero'ko, Bizkaia'ko, Naparoa'ko, Araba'ko ta Gipuzkoa'ko, bost Eliz-Barrutietakoak. Orren antzeko lanetarako, leengo iru urteetan, udazken-aldi ontan, Iruñe'ko Uarte'n bildu izan gera. Aurten Estibalitz'en, Jaunak ala nairik. Eta ez alperrik. Giro ederra arkitu degu gure lan ortarako Araba'ko Beneditanoen Monastegian, Estibalitz'eko Amaren babesean.
Irakurleak gure lanaren berri jakin naiko dute noski. Eta arrazoiz. Guztiontzako lanean jardun degu guztiok kantatu bear duten Mezako Betiko Zatia eratzen, eta guztiok jakin bear dute, lan ori guk nola eta zein oiñarritan egin degun. Ortara goaz.
Lenengo-lenengo, gure lanaren eredutza gure "Pater noster" berria ezaguneraziko degu emen.
Aita gurea, ez da textu berria –ezin izan berri, Jaunak orain bi milla urte esandako otoitza– bañan gaur guztiontzako era berrian, era batuan, berriro egin bearra zegon. Iru-edo era geiagotan esan izan da gure Euskalerri txikian, gure Jaunaren otoitz eder ori. Noizpait bat-egin bearra zegon. Orain izan da ortarako ordu egoki. Bein betiko Meza batua egin bear izan dan on tan.
–Batutze-lan ontan guk zer joka bide izan dagu? Zer irizpideri ja rraitu diogu? Zer oiñarri artu degu?
–Lenengo-lenengo, itzez-itz, itz bakoitzak zer esan nai duan erabaki, bigarren, Euskerak ortarako dituan itzik egokienak aztertu; eta irugarren, itz oietatik itzik batuenak, itzik guztiekikoenak aukeratu.
Iru gauza oiek, «barru-barruko az terketa» esango gendukeana dira, examen intrinsecum. Ortaz gaiñera, azalagoko irizpide bezela, beste bi bide jarraitu ditugu: euskerazko leengo formak, eta beste izkuntzetan –"Pater noster" ekumenikoan batez ere–erabilli izan diran bideak.
Bost irizpide oiei jarrakiaz, gure lenengo arterketa sanctificetur no men tuum'dik asi degu.
– Zer esan nai du formula orrek Biblia'ren izkuntzan?
- Zazpi edo zortzi autoreen iritziak irakurririk, danok ontan ados datozela ikusi degu: sanctificetur onek –eta gerkerazko agiasceto'k berdin– egillearen alderdiari begiratuaz, bi alde dituala: bata Jaungoikoaren aldetik, eta bestea gure aldetik; ots, otoitz au esatean, bi gauza opa dizkiogula Jaunari: 1) Berak bere baitan bere izenari dion legea; eta 2) guk geuron aldetik zor eta opa diogun itzala. Bi egille ditugu emen, aditz onentzat: Bera eta gu. Latiñezko ta grekozko textuan aditza pasiban dago (sanctificetur eta agiasceto), egille ori zein dan adierazteke, erabakitzeke utziaz... Guk ere; ari berari jarraituaz, aditz ori inpersonal egin degu, ta aditza bera izan soli-soillik–ez egin edo aitor edo ezer alokorik–izan xume baizik, egillea olaxe lañopean utzirik, erabakitzeke: izan bedi...
Aditzaren egilleari dagokionez ori.
–Eta aditzaren esan-naiari dagokionez zer?
- Sanctus eta agios itzak ba dirudi, itz oiek, beren izatez Jaungoikoari bakarrik dagozkiola, eta Jauna, basterik ez bezelako izate bat dala, esan nai duala, izate berezi bat, izate "ultra", iñungo kategoritan sartzen ez dana. Eta itz ori guri egozten zaigunean, Jaungoikoarekiko alkartasun bat gugan esan nai duala; Jaungoikoak bere Erriarekin egin zuan eta gurekin egiten duan alkartasun bat, itun bat, alkargo bat; alkargo orren bidez gu ere "santu", ots, gauza berezi bat gertatzen bait gera... Jaungoikoak bere berezitasun ori guregana edatuaz, eta guk Aren santutasun ori itzez eta egitez aitortuaz, ezagutuaz. Beraz, Santu izan bedi zure izena esatean, orixe opa diogu guk gure Jaunari poz batean: olaxe Bera zer berezi izan dedilla bere baitan, eta guk ere berezitasun ori aitor dezagula.
–Zer itz erabilli, ordea, ortarako?
- Ortan izan degu, batez ere, gure azterketaren muinik garratzena.
- Esan degun, aditzaren forma inpertsonalaz gaiñera, aditza bera zegon aukeratu bearra. Zein itz ortarako?
- Ortan, irizpide kanpokoari, kriterio extrinsekoari begiratu bear izan diogu: ots, formula frantzes ekumenikoari batez ere, eta berdin gure inguruko erderazkoai... eta baita, iñoiz Urretxua'n egin izan zan batasun-saioari ere. Guzti oiek, berriz latiñezko "santu" itzari atxiki bait zaizkio. Izan ere, «santu» itz au, ez itz sagratu bakarrik, itz esan-nai aundiz betea da gaiñera, gure ingurumariko izkuntza orotan kristau-oiturak eman dion alako kutsu ta esannai aberatsez betea. Grekoak agios, eta latiñak sanctus esan zuten ezkero, hebertarren kodex, emen oietan "santu" esan izan da; itz, guk erderatik artua, baiñan une ontan naita-naiezkoa, itzaren esan-nai guztia adieraziko-edo badegu.
Norbaitek «done» aipatu zuan gure Batzarrean; baiñan bereala erantzun zitzaion, «done», santu txikientzat bai, ondo datorrela, bañan "Santuen Santuarentzat", ez. "Done" latiñezko dominustetik bait dator, eta dominus, «jabea» da. Jaunari santutasuna aitortzen diogunean, ordea, beste zerbait batez ere (ez jabetasuna) aitortzen diogu, ikusi degunez; ots, misterio aundizko «ultra» izate ori... Eta "ultra" ori adierazteko, ez degu guk euskera jatorrean, itz autaturik; eta orrela –jatorriz arrotz eta guzti ere–«santu» itzari atxiki gakizkio. Itz, gure artean erabillia, oitua bait da: Aitagurean aspaldidanik, betidanik, erabillia: bañan batez ere beste euskerazko itz jatorrek ez bezelako teolojiko-bibliko barru-muiñez betea.
Tantae molis erat romanam condere gentem: olakoxe lanak eman dizkigu Pater nosterraren lenengo eskabide onek. Gutxi gora-beera, beste orrenbeste lan eman bait digute gaiñerakoak ere.
Baiñan gaurkoz naikoa izango degu onenbestez. Gaiñerakoak urrengo batean esango dizkiogu gure irakurle, onezkero irakurtzez aspertuari.
Bukatzeko: ola gelditu dala lenengo eskabide au:
"Santu izan bedi zure izena".
Ots: Santua bere baitan, eta santua gugan; gure izaeran eta gure aitormenean, gure Jaunarekiko itunean.
Dana, dan bezela, ola da:
Gure Aita, zeruetan zerana:
santu izan bedi zure izena;
etor bedi zure Erreinua;
egin bedin zure gogoa, zeruan bezela lurrean ere.
Emaiguzu gaur, egun ontako ogia;
barkatu gure zorrak, guk ere gure
zordunai barkatzen diegun bezela.
eta ez gaitzatu tentaldian utzi,
baiñan atera gaitzetik.
LEKUONA'tar MANUEL'ek
6

GaiezGizarteaErlijioaEliza katolApaizak
EgileezLEKUONA2Gizartea

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Zapaterok dio Ostiral Santukoaren gisako akordio bat egon zela ETAren amaieran

Xabier Letona Biteri

Kanpaldien lehen garaipenak iristen hasi dira Israelekiko boikot akordioekin

Jon Hidalgo Gereñu

Hauxe da Gaza suntsitzeko Israelen eta AEBen plana

Jonathan Cook

Zorroza Gestión de Residuos enpresak onartu egin du Bassirou Dioneren gorpua mugitu zutela, lan heriotza ezkutatzeko

Aimar Gutierrez Bidarte | Aiaraldea

Gasteiz Antzokia babesteko plataforma sortu dute

Hala Bedi

“Maite dut Iparraldean antzerkia egitea, uste baitut hemen kodeak ulertzen direla”

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude