Iraganaren argia

Antton Olariaga
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Urte berria hasia dela eta, denok bat besteari opatzen diogu zoriona, esperantza izanez etorkizuna iragana baino gehiago argi ekarle izanen zaigula. Hain zuzen ere, orainaldia goibel agertzen zaigun garai hauetan –bake prozesuaren aitzinatze motelegia, miseria sozialaren hedapena, euskararen gainbehera, eskuin muturraren garaipenak, klima aldaketa, migratzaileen zapalkuntza, eta abar–, ateriak gerorako ditugu igurikatzen anitzek, eta itxaropen horretan egiten dugu lan.

Jo eta ke ari gara arlo guzietan, tarrapataka, presazko arazoak konpontzeko presiopean, denbora murritzegia baimenduz geure buruari geldialdiak egiteko eta burumuina serioski elikatzeko. Garaikidetasunaren eta etorkizunaren prestaketaren premiak dizkigu eguneroko ekintza eta eleak moldatzen. Bizkitartean, iraganaren argia baitezpadakoa dugu eginbehar horietan, eta iruditzen zait argi horren eskasa gero eta gehiago zaigula eskas.

Adibide konkretutzat daukat Ipar Euskal Herriko historiaurreko arkeologoen egoera larria. Gauzak diren bezala errateko, hirurogei urtez petiko bi arkeologo profesional baizik ez dira aurkituko eskualde honetan: batek lehen giza presentzia du aztergai, besteak lehen laborarien aztarnak. Beren ikerketen balioa ezagutua da, bai Euskal Herrian, bai atzerrian. Tokiko jendeek beren interesa erakusten diete bi gazte horiei, herrietan egiten dituzten hitzaldietara joanez, eskoletara gonbidatuz. Baina hara: haien ikerketak diruztatuko lituzkeen tokiko erakunderik ez dute aurkitu, eta ondorioz, profesional moduan ez, baina boluntario gisa segitu beharko lituzkete beren miaketak, ogibidea xerkatuz Euskal Herritik kanpo, arkeologiak balio ofiziala daukan lurralde arrotzetan.

Argi dago Euskal Elkargo berriaren gain litzatekeela tokiko arkeologiaren garapena, berriki kontratatu dituen hainbeste funtzionarioen artetik bi gazte haiek ere enplegatuz. Zergatik ez ote du egiten?         

Teknikariek gaina hartu dietelako hautetsiei? Arduradunei ideologikoki desegokia zaielako iragana gehiegi ikertzea? Alta, euskaldunok lehenik, besteek ondotik, on genuke gure historiaurrea hobeki ezagutzea; ikasle eta irakasleek nahiko lukete euskarazko eskuliburuetan duela berrogei urteko datuak erreberritzea.

Entzun ditut batzuk erraten Ipar Euskal Herriko euskaldunek berek nahitara oztopatzen dutela historiaurreko arkeologia, hots, euskararen aztarnarik aurkitzen ez den garaiko arkeologia, beren buruaz eta beren hizkuntzaz daukaten “kontaketa nazionala” deuseztatuko lukeelakoan.     

Nik ez dut uste hori egia denik: kontaketa nazionalak, mitoak, baitezpadakoak dira hizkuntza eta kultura baten biziraupenerako –Asisko Urmenetak ederki erakutsi du hori Gartxot figuraren bidez; baina ez dut uste euskaldun gehienak ikerketa zientifiko berrien beldur garenik, ez ditugulako gure hizkuntza eta kultura arrazoi historikoengatik soilik salbatu nahi. Iruditzen zait alderantziz Ipar Euskal Herrian historiaurreko arkeologia profesionala sostengatzeko ahalmena daukan erakunde bakarrak ez duela hori egin nahi gure ondarea ez duelako funtsez kontuan hartzen: behar kultural garaikide larrienei bakarrik eskainiz arreta, parte hartzen du gure iraganaren ukazioan.

Eneko Bidegainek Lurraldea eta herria (Pamiela, 2018) saiakeran egin proposamenetan dago erakunde bateratzailearena: gerorako itxaropena dut ere erakunde hori, bereziki ikerketa arloan, Euskal Herri osoko ikerleak sostengatuko lituzkeen erakundea, iraganaren argia ekar liezagukeen etorkizuneko erakundea, hots.


Azkenak
DIPCko presidente Pedro Miguel Etxenike Landiribar
“Zientzialaria izatea pribilegio bat da, eta horrek ardura bat dakar”

DIPCko bere bulegoan izan da elkarrizketa. Argazkilaria lanean hasi denean, arroparengatik desenkusatu da [kirol-jertse bat dauka jantzita]: “Ez nintzen gogoratzen elkarrizketa genuenik”. Baina Elhuyar aldizkariarentzako dela eta, gustura egingo omen du. Euskaraz... [+]


2025-07-17 | Sustatu
WeTransfer: erabilpen baldintza berri ez oso fidatzekoak

Hautsak harrotu ditu azken orduetan Interneten WeTransfer zerbitzu oso praktiko eta erabiliak iragarri dituen erabilpen baldintza berriek, abuztuan jarriko direnak indarrean. WeTransfer da oso fitxategi (edo fitxategi multzo) handiak bidaltzeko modu bat. Ez dira kabitzen e-posta... [+]


2025-07-17 | Gedar
Faxisten protestak porrot egin du Torre Pachecon: Polizia eta prentsa gehiago, manifestariak baino

Lintxamenduen ostean immigrazioaren aurka izan den lehen mobilizazio-saiakerak ez du jarraitzaile gehiegi erakarri, baina izu arrazistak hartu du herria.


Israelekiko harremanak mantentzearen alde egin du Europar Batasunak

Israelek Gazan eta Zisjordanian egindako giza eskubideen urraketak argi uzten dituen Kanpo Ekintzarako Europako Zerbitzuaren txostena esku artean, EBko Atzerri ministroek erabaki dute Israel-EB elkartze-akordioarekin berdin-berdin segitzea. EBren "ekintza-eza" ikusita,... [+]


Algortan izandako taldeko sexu-eraso baten ustezko egileetako bat atxilotzeko agindua eman dute

Getxoko 3. Instrukzio Epaitegiak atxilotze-agindua eman du 2023ko urrian Algortan jazotako talde sexu-eraso batean ustez parte hartu zuen egileetako baten aurka. Kasua sexu-eraso larri gisa sailkatu du magistratuak eta poliziari eskatu dio, gaztea aurkitzen dutenean, epaitegira... [+]


Sudango paramilitarrek asteburuan 300 zibil hil dituztela salatu dute, eta krisi humanitarioa areagotzen ari da

Giza eskubideen aldeko Sudango abokatu talde baten arabera, Sudan mendebaldeko hainbat herrixkari eraso egin zieten larunbatean eta igandean, eta zibilak tiroz hil edota bizirik erre zituzten, etxeetan giltzapetuta. UNICEFek salatu du Ipar Darfurgo 40.000 haur artatu zituztela... [+]


Delinkuentzia eta segurtasun eza, migratzaileak jipoitzeko aitzakia faltsuak

Jazarpen arrazistak eztanda egin du Espainiako Torre Pacheco herrian, Euskal Herrian ere ezagun zaizkigun diskurtsoak hauspotuta: immigrazioa lotzea delinkuentziaren, sexu-erasoen eta segurtasun faltaren gorakadari. Baina datuek frogatzen dute gezurra direla gorroto diskurtso... [+]


Israelen okupazioaren aurkako neurriak adosteko goi bilera egiten ari dira Bogotan

Hagako Taldeak deituta, Kolonbiak eta Hego afrikak antolatu dute gailurra. Herrialdeetako ordezkariez gain, Francesca Albanese Palestinar Lurraldeentzako NBEren errelatorea ere Bogotan da, eta Israelekin harreman oro etetea exijitu die. EBk adierazi du Netanyahuri bere aire... [+]


1.385 euroko gutxieneko soldata: Jaurlaritzaren azterketaren bi hutsune eta alde on bat

Eusko Jaurlaritzako Ekonomia, Lan eta Enplegu sailburu Mikel Torresek asteazken honetan aurkeztu du EAErako gutxieneko soldataren inguruan egindako azterketa, eta 1.385 eurorainoko kopurua jarri du erreferentzia moduan, "aurreikuspen baikorrenean". ELA eta LAB... [+]


Pentsiodunen Mugimendua omenduko dute Donostiako Piratek

Abuztuaren 9tik 17ra izango da Piraten Aste Nagusia, eta aurten "Auzolanari tiraka!" ariko direla adierazi dute. Abordatzea abuztuaren 11n izango da, eta Piraten Egun "berezia", hilaren 15ean.


2025-07-16 | Ahotsa.info
“Munduko festarik onenak” herriak erabakitzen duenean amaitzen dira

Bederatzi egun eta gau luzeren ostean, Iruñeak normaltasunera itzuli nahi du Sanferminak ixten dituen azken ekitaldiarekin: Villavesako entzierroa, non gaizki tratatzen den gauza bakarra parte hartzaileen gibela eta osasuna baita. Ekitaldi herrikoi honen ondoren hasten da... [+]


Laranja-paperetan marraztutako boikotak

Cervera de la Marenda (Ipar Katalunia), 1906. Herriko emakume garraiatzaileak lan baldintza eskasen aurka altxa ziren. Espainiako eta Frantziako estatuetako trenbideen zabalera desberdinak eraginda, garraiatzaileek Mediterraneoko kostaldetik zetozen zitrikoak tren batzuetatik... [+]


2025-07-16 | Aingeru Epaltza
Garikoitzen itzala

Herria astekariaren ez hain aspaldiko aleak irakurtzea aski da antzemateko Mixel Garikoitzek Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako gizarte nagusiki katolikoan utzitako arrastoaren sakonari.

Ibarreko Garakoitxeko semea, bertze ordezkaririk ez du Iparraldeak Erromako... [+]


Eguneraketa berriak daude