Barka iezaiozu kamioilari zoro horri: autopistetako galerianoa da

  • Konpainia handiek gutxitan egiten dituzte beren banaketa lanak beren jabegoko kamioiekin, ia beti kontratatzen dizkiete garraioan berezitutako multinazionalei, hauek zerbitzua lotzen Europar Batasuneko eki edo hego aldeko beren filialen bidez, sarri hauek lekuotako txikiagoei azpikontratatuz. Azkenean, huskeria pagatzen zaien txoferrak erabiliko dituzte –dena lege barruan, prefosta– mugak zeharkatuz gure errepideetan barrena esklabo lana egiteko.

William K.-k ‘Neon’ aldizkarirako egindako argazkian, Tibor eta Vasile txofer errumaniarrak eta Nick ingelesa Julien Chavanes kazetariarekin –motxiladuna– autopistako zerbitzugune batean, 2012ko abuztuko arratsalde bateko galdaratan. Bi errumaniarrak kont
William K.-k ‘Neon’ aldizkarirako egindako argazkian, Tibor eta Vasile txofer errumaniarrak eta Nick ingelesa Julien Chavanes kazetariarekin –motxiladuna– autopistako zerbitzugune batean, 2012ko abuztuko arratsalde bateko galdaratan. Bi errumaniarrak kontratatu dituzte Frantziatik eta Alemaniatik Errumaniara deslokalizatutako konpainiek. Kamioizaleok ere aste luzeak daramatzate asfaltotik urrundu barik.

Kamioilariok basati hutsak dira, edo hala irudiko zaizkizu errepide eta autopistetan zoro moduan aurreratzen edo atzetik bultzaka datozkizunetan. Sarri atzeko atoi luzeetan autoz edo furgonetaz gainezka, aurreratuko zaituzte zaman daramatzan kotxeak hurrengo bihurgunean zure gainera jaurtitzeko mehatxuz. Gipuzkoa zeharkatzen duen N-I errepidean abiadura mugak errespetatuz gidatu nahi baldin baduzu, hobe duzu Arantzazuko Andra Mariri promes egitea zure osasunaren truke, hemen kamioi gutxi topatuko duzu orduko 100 kilometro azpitik dabilenik, Donostiatik hasita Etzegarateraino 80tik pasatzea libre ez badute ere. Zer ematen diete, ordea, astazakil hauei?

Erantzuna Investigative Europe elkarteko kazetariek bilatu dute, aurkitutakoa erreportaje zabalean bilduz: “Gurpil gaineko tailer klandestinoak”. Europako hainbat hizkuntzatan –ez gaztelaniaz– publikatu den kronika Portugaleko Diario de Noticias-ek titulatu du “Eskubiderik gabeko kamioilariak Europako errepideetan barrena” eta Frantziako Basta! aldizkariak “Txoferren bizimodu jasan ezina: Europako auto industriaren galerianoak”. Aspaldiko zigor hura desagertu ez baina arras orokortu balitz bezala, hil arte galeretan derrigortutako lanera kondenatutako galerianoak direla kamioizaleak.

“Renault, Volkswagen, Jaguar, Fiat… Europako autogintzako ekoizle erraldoien fabriketatik ateratzen diren karrozeria distiratsu horiek barru askoz ilunagoa estaltzen dute: berebil horiek eta aurretik beren osagaiak batetik bestera eramateko dozenaka milaka kamioilarik nozitu behar dituzten lan baldintza tamalgarriak. Europako hamalau herrialdetan sortutako ehunka txoferrekin elkarrizketatu dira, zenbait hautetsirekin, sindikatuekin, fabrikatzaileekin ere bai.  “Denetan –diote Investigative Europe-koek– ondorioak lur jota uzteko modukoak dira: autoak edo horien piezak garraiatzen dituzten txoferren zanpaketak erakusten du Europar Batasunaren aurpegirik txarrenetako bat”. Europarrok ohartu ez arren, Txina edo Bangladesheko langileek nozitzen dituzten bizi baldintzen bila ez dago hain urrun joan beharrik.

Autopistetako nomada hauek gehien bat etorkinak dira, lanean ari diren herrialdeetako gutxieneko soldata baino askoz gutxiago kobratzen dutenak. Sarritan ez dute osasun asegururik, opor eskubiderik ere ez, deskantsu egun oso gutxi eta lanagatiko nekea eta estresa daramate soinean. Kamioi barruan lau metro karratuko espazio itxietan igarotzen dituzte asteak, bertan sukaldatu, jan eta lo eginez, komunekoak eta garbiketa ere kamioian bertan edo aparkalekuetako zerbitzuetan eginez.

Dena hasi zen mugitzeko askatasunaren izenean garraioa liberalizatu zutenean. Kosteak murriztu eta etekinak handitzeko, garraio enpresak hasi ziren Eki Europako txoferrak kontratatzen. Baina eskulan merkearen bilaketa ez zen hor amaitu, gaur egun enpresa askorentzat ari diren gidariak Europar Batasunatik kanpokoak dira, Ukraina, Moldavia, Bielorrusia, Kazakhstan edo Filipinetakoak.

Miseriaren hedatzearen erantzule bila hasita, berehala ohar daiteke txoferrak kontratatzen dituzten konpainien haritik tiraka, etekinak handitzeko kate berean daudela sartuak garraio eta logistikako korporazio handiak eta autoak ekoizten dituzten marka nagusiak: Renault, BMW, Jaguar-Land Rover eta Volkswagen. “Gurpil gaineko tailer klandestinoak: horra zer dagoen auto ustezko ‘etikoen’ atzean”.

Orduka ez, kilometroka kobratuz    

Renaultek Paris ondoko Flinsen daukan faktoria itzelean –237 hektarea lur, 67 hektarea pabilioi– Leila Miñano kazetariak atarian aurkitu du Cosmin 26 urteko txofer errumaniarra. Hiru hilabete dira Bukarestetik irten zela eta geroztik behin bakarrik egin du lo benetako ohe batean, gainerako gau guztietan kamioiaren kabinan. Bere kideek bezala otorduak su portatil txikian berotzen ditu, dutxatzen da zerbitzuguneetan... dutxa txukunik aurkituz gero.

Hilabetean 1.200 kobratzen ditu, horietatik 400 gastuetarako. Horiekin pasatu behar da hilabete osoa Frantzian, Alemanian edo Suedian! Eta hala ere dio moldatuko litzatekeela, ez balitz etxekoak faltan botatzen dituela. “Bi urteko alaba daukat. Etxeratu nintzen azken aldian, ez zen nire izenaz ere gogoratzen...”. Bi aste gogor gehiago falta ditu etxera itzultzeko, “ea denbora ahalik eta azkarren pasatzen den”.

Mendebaldeko langileen soldaten eta ekialdekoenen arteko leizea izugarria da. Txofer poloniar batek hilean 602 euro gordin jasotzen ditu, Frantziakoak 2.478, beti gordinetan. Poloniakoak laurdena. Hala bihurtu da Polonia nazioarteko garraioan Europako txapeldun: 32.000 enpresa, 3,2 kamioi handi, hamar biztanleko kamioi bat.

Baina konpainia handiek hondoratu dituztenean mendebaldeko kamioi enpresa asko eta izorratu txoferren bizi baldintzak –milaka lan barik lagata– orain Eki Europakoek ere jasan behar dute konkurrentzia are merkeagoa, Europar Batasunaz kanpotik datorrenena. 2012tik 2017ra %286 ugaritu dira. Moldavia, Bielorrusia, Errusia, Ukraina, Filipinak, Kazakhstan eta baita Sri Lankako langileak dira orain errepide gaineko proletario zanpatuenak.

Errepideko galerianoetako askok ez dute osasun asegururik ere. Kazetariei lekukoek bezala protagonistek aitortu dietenez, gidatzen jarraitu beharra daukate nekatuta egon edo gaixo, ezin dira gelditu. Gehienak garraiatutako kilometroko kobratzen du. Ilegala da langileari ordaintzeko modu hau. Horrek esplikatzen du ez gelditzeko eta ahalik eta azkarren zirkulatzeko itsutasuna, Europa osoan hainbeste istripu hilgarri eragin dituena.

Gidari batzuek aitortu dute ugazabek behartu dituztela kamioien takografoak manipulatzera, legezkoak baino ordu gehiagotan ibili ahal izateko. Konpainiek geolokalizatzailearekin jarraitzen dituzte gidariak, azkarrago mugi araziz mantsoegi badoaz edo atseden hartzera gelditu badira. Eta industriako management zaharretan bezala, sariak eta zigorrak banatzen dituzte: zigorra kamioaren pinturan arrasto bat egiten badizute, bonusa astean 11.000 kilometro egitera iristen baldin bazara.

Renaulteko atarian kazetariak aurkitu ditu Micka eta Lucas –71 urte– bulgariarrak. Bikote gisa kontratatu ditu ugazaba turkiarrak, bat bolantean ari denean bestea lotan eta alderantziz.  600na euro hilean. Harro diote Renaulten Parisko eta Turkiako Oyak-Borsako usinen arteko 3.000 kilometroak behar izanez gero egun bat edo egun eta erditan osatu ditzaketela. Eska iezu orduko 60 km-tara mantsotzeko Tolosa parean obratan dagoen errepide estutuan...


Azkenak
2024-09-19 | ARGIA
Hizkuntz eskubide urraketen aurrean “desadostasuna agertzeko” elkarretaratzea deitu dute Kontseiluak eta Bagera elkarteak Donostian

Irailaren 18koa da azken sententzia: Donostiako udaltzaingorako lanpostu deialdiaren euskara eskakizuna atzera bota du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. Euskalgintzaren Kontseiluak eta Donostiako Bagera Euskaltzaleen elkarteak elkarretaratzea deitu dute Donostian, Alderdi... [+]


Chill Mafia taldeak jotzeari utziko diola iragarri du

Taldeak bere azken lana izango den Agur eta ohore x allá va la despedida lana kaleratu berri du. Oholtzak utzi eta agur bira egingo dutela iragarri du Chill Mafiak hiru urteren ostean. Iruñean abenduaren 25ean egingo dute azken kontzertuetako bat.


Frantziako armadak Baionako eremuan egitekoak dituen obren kalte ekologikoak salatu dituzte

Baionako Zitadelan egitekoak dituzten obrak salatu dituzte CADE ingurumen elkarteen batasunak, Bergeret-22 auzotarren kolektiboak eta Attaque elkarteak, prentsaurreko bidez. 1,5 hektarea oihan moztuko lituzkete; alta, Tokiko Hirigintza Planaren arabera eremu babestu gisa... [+]


2024-09-19 | Gedar
Gomazko beste milaka bala erosiko dituzte Guardia Zibilak eta indar militarrek

Guardia Zibilak 18.000 euro baino gehiago bideratu ditu aurten kautxuzko bolak erostera, "istiluen kontrako" materialaren barruan. Itsas Armadak, berriz, gomazko 1.500 pilota erosiko ditu. Poliziak erabiltzen dituen bitartekoak erregulatzen dituen araudia ez da... [+]


2024-09-18 | Axier Lopez
14 lagun hil dituzte Libanon bigarren leherketa olatuan, oraingoan walkie-talkieak eztandarazi dituzte
Milaka pertsonaren aurkako lehen eraso koordinatu eta indiskriminatuaren ondoren, asteazkenean ehunka walkie-talkiek eztanda egin dute eta 14 pertsona hil eta 450 baino gehiago zauritu dituzte. Hezbollahko iturri batek baieztatu dio Reuters agentziari taldeak erabilitako... [+]

José Manuel Uriagereka. Frantziskotarra Hego Korean
“Koreara joan ginenok euskara ederto kontserbatu dugu”

Bermeon jaioa, frantziskotar eginik Hego Korean egin zuen bizimodurik gehiena, 40 urte. Sasoi batean mutil-koskorretan askok egin zuena egin zuen, komentura bidea hartu. Gero, handik mundura jauzi egin zuen Uriagerekak, bestelako hizkuntza eta kultura arrotzetara.


Bilagailuen urrutiko leherketa masiboa
Milaka zauritu eta hamabi hildako Libanon, Israeli leporatu dioten atentatu indiskriminatuan

Israelek lehergailuak jarri zituen Hezbollahk inportatutako milaka bilagailutan, Reuters agentziak kontsultatutako iturrien arabera. Urriaren 7tik jasandako “segurtasun haustura handiena” izan da, talde armatuaren hitzetan. Erantzun bortitza hitzeman du Hezbollahk,... [+]


2024-09-18 | Jon Alonso
Bosgarren zutabea

Erribera, historian, sekula euskalduna izan ote den; horra hor Nafarroan, duela berrogei urtetik hona, hainbestean behin errepikatzen den eztabaida bizantziarra (eztabaida bizantziarra: eztabaida alferrekoa, zeinean alde bakoitzak ezin baitizkio frogatu bere baieztapenak beste... [+]


2024-09-18 | Castillo Suárez
Aldairak

Etxez aldatzen naizenean, edo, areago, norbait etxetik joaten denean, oroiminak hartzen dizkit burua eta bihotza. Orduan hasten naiz zer gordeko dudan eta zer ez erabakitzen saiatzen. Izan ere, objektu guztiek lotzen gaituzte zerbaitetara, edo norbait ekartzen digute gogora;... [+]


Lurraren altxamenduak

Estatu poliziala kanpora! Abesten dute negar-gasen leherketen artetik. Gaztetxo konprometituak, amatxi militanteak, aurpegi estaliak, edo ez, pailazoak, musikariak, sindikalistak eta politikariak, kaskodun medikuak, laborariak traktore gainean... Landa-eremuan zein hirian,... [+]


Palestinak munduari dakarkiona

Ezaguna da enpresa frantses batzuek (Thales, Airbus, Dassault) aspalditik laguntzen dutela Israel haren ekipamendu militarra osatzen. Disclose elkartearen inkesta baten arabera, berriz, Frantziako Gobernuak berak hornitu dizkio osagai elektronikoak Israeli, Gazako zibilak... [+]


Pentsamendu askeak

Gauzak ez dira horrela, gauzak horrelaxe daude. Esaldi hori iltzaturik geratu zitzaidan Gorka Urbizuren diskoa osorik eta patxadaz entzun nuenean. Uste nuen aurkikuntza itzela egin nuela identifikazio horrekin, inozentea ni! Gerora ohartu naiz, merchandising-erako leloa izateaz... [+]


Indarkeria, endogamia eta baztanga Trebiñun

Trebiñu, VI. mendea. Eremita talde bat Las Gobas kobazuloetan bizitzen hasi zen, eta historiaurretik okupatutako Laño ibaiaren haitzarte hartan kobazulo berriak hondeatu zituzten. Hurrengo mendean kobazuloetako bat nekropoli modura erabiltzen hasi zen bertako... [+]


Eguneraketa berriak daude