Ugaldu

(Manuel García Barros/ CC BY SA)
(Manuel García Barros/ CC BY SA)

Landareak berez ugaltzen dira; ingurura begiratu... Geuk egitera, landareak ugaltzea urte osoko lana da. Horretarako era asko dago. Ezagunena hazia ereitea da: fruituak heltzean ondutako haziak jaso, eta sasoian erein. Haziak ez diren landareen beste zati batzuk ere erabil daitezke landare berriak sortzeko: hostoa, kimua, puja, urtadarra, aldaska, adarra, altsuma, herrestadarra, sustraia, tuberkulua, errizoma, kormoa, erraboila, erraboiltxoa eta abar. Azken bostak landare amarengandik bereizi eta aldatuz gero, aise itsasten dira; erreserba guneak dira eta, horiexek baliatuz, landare berria osatuko da.

Tuberkuluak dituzte, besteak beste, patatak (Solanum tuberosum) eta ziklamenak (Cyclamen sp.). Errizomadunak dira kanabera (Arundo donax), banbu jendea, ostargi-belar arrunta (Iris germanica) eta ostargi-belar horia (Iris pseudocorus), kala (Zantedeschia aethiopica)... Kormoa dute azafraiak (Crocus sativus), azpelarrak (Colchicum autumnale), ezpata-belarrak edo gladioloak (Gladiolus sp.), alokasiak eta kolokasiak (Alocasia sp. eta Colocasia sp.) eta azafrai urrinak (Crocosmia x crocosmiiflora). Lurpeko erraboila gizentzen dute, adibidez, tipulak (Allium cepa), baratxuriak (Allium sativum), idi-bihotzak (Tulipa sp.), zitoriak (Lilium pyrenaicum), barrabas-belarrak (Oxalis latifolia) eta moredinak edo hiazintoak (Hyacinthus orientalis). Lurgaineko erreboilotxoak ematen dituenik ere bada, baratxuria bera eta tigre zitoria (Lilium lancifolium), adibidez, baita zenbait garo eta harrautsi (Saxifraga sp.) ere.

Lur gainekoak bezala azpiko herrestadarrak luzatzen dituzten landareek ere zaputzaldi handirik gabe ugaltzeko aukera handiak dituzte. Urrutira gabe, horien tartetikoak dira marrubiak (Fragaria sp.), lezka arrunta (Phragmites australis), barrabas-belarra, papiroa (Cyperus papyrus), menda ugari (Mentha sp.), edaskia (Ranunculus reptans), girtangorria (Ajuga reptans), askimotza edo arrosario-belarra (Cynodon dactylon), batanitzaren (Stachys recta) generoko batzuk (Stachys alegia) eta ezkerte beltza edo biurda edo txildurka (Convulvulus arvensis).

Gure lurraldean urteko bigarren udaberria hemen da. Horrek dakarren izerdialdi berria aprobetxatu, baldin eta aipatutako landare puskekin berriak sortu nahi badituzue. Sasoia da.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Bestelakoak
2019-05-19 | Jakoba Errekondo
Zaldaleak irabazten

Egunak gauari gaina hartzen dio udaberriko ekinozioarekin. Aurten martxoaren 20an gertatu da, 22:59an, udaberriaren atea irekiz. Eki aurrizkiak gauza bera esan nahi du. Ordura arte gaua luzeagoa zen. Egun hartan egunak eta gauak hamabina ordu izan zituzten. Ordutik eguna... [+]


2019-03-31 | Jakoba Errekondo
Klima aldaketa eta paisaia

Eguraldia aspaldian dugu hizpidean jarria; klimarena, ordea, berri samarra da. Klima aldaketa zer den argitu behar handirik ez dago. Paisaia zer den azaltzea bai, horren premia gorriagoa da. Puri-purian dago klimaren aldaketaz hitzaldi, mahai inguru edota nazioarteko... [+]


2018-09-16 | Jakoba Errekondo
Sagardoaren emakumeak

Fruituak bildu eta dolarerako bidean jartzeko sasoia da. Udarea (Pyrus communis), sagarra (Malus x domestica), mahatsa (Vitis vinifera)... Bide motz eta azkarra dirudi baina makina bat itzulinguru eta hauen saihesbide landu behar dira fruitua muztio eta muztioa edari alkoholdun... [+]


2018-07-22 | Jakoba Errekondo
Alde guztietatik jatea

Euskal Herrian nekazaritza etengabeko kolonizazioaren historia da. Toki guztietan bezala. Lehen lantzen ez zen lurra lugorritu; lehen ereiten ez zen uzta erein; lehen jaten ez zena gozatu. Dena beste nonbaitetik ekarria. Historia horietako asko idatzi dituzte nonahi laboreek;... [+]


2018-04-22 | Jakoba Errekondo
Kurka-kurka

Laboreekin egiten diren ardoetara itzuliz, ezker-aihena (Humulus lupulus) kontserbatzaile eta dasta mikatzaren eransle dute. Laboreak eta ezker-aihena uztartzeak makina bat zurrustada gozo sortua du, kurka-kurka, batik bat garagardoaren herrialdeetan. Lagun batek azaldu berri... [+]


Eguneraketa berriak daude