Eta gure CTa?
Udan irakurritakoen artean, badago liburu bat atentzioa eman didana eta lagun artean franko aipatu duguna. CT o la Cultura de la Transición. Crítica a 35 años de cultura española du izenburu eta saiakera bat da, hainbat autorek osatu artikulu bilduma. Ez da maisulan bat, ez da ziur aski XXI. mendeko saiakera gorenen artean kokatuko, aski gorabeheratsua da, zabarra izatera ere ailega daiteke momenturen batean, oportunista ere bai autoreren bati dagokionez (Ignacio Echevarria), haatik, indar kritiko handia du. Laburki esatearren, Espainiako kultura hegemonikori emandako zuzeneko ukaldia da.
Espainian frankismo ondorenean gorpuztutako kulturari deitzen diote CTa eta azalpen-eredu bikaina dela ohartzen da irakurlea liburuarekin hasi bezain pronto. Esan gabe doa, ez da erraza CT delakoa zer den definitzea orokorkeriatan erori gabe, baina uste dut azken urteotan Espainiako kultura jarraitu duen edonork susma dezakeela, senez edo, zer izan daitekeen. Prisa taldeak hegemonia mediatikoa eduki duen gisara, hark sustatu kultura litzateke CTa neurri handi batean. Demagun, Victor Manuel, Ana Belén musikan, Luis García Montero, Antonio Muñoz Molina literaturan, itun eta kontsentsuaren kultura, bipartidismoa, Gregorio Peces-Barba intelektual gisa, Moncloako Itunak ekonomian, SGAE lobby gisa, Almodovar zineman. Besteak beste, jakina. Gehiago ere bada-eta, izan ere. Amador Fernández-Savaterek dio CTa funtsean arazoei eta eztabaidari itzuri egiten dion kultura dela, balizko kontsentsuan mozorrotzen bada ere. Despolitizatze moduko bat, non parametro oso estu batean kokatzen diren diskurtsoak (Trantsizioa, merkatu-ekonomia, monarkia, eta abar) onartzen diren soilik, halako aire neutral-apolitikoarekin onartu ere. Eta noski, borroka antiterroristaren matraka beti prest lerrotik irteten den ezein eztabaida berehalakoan amaitzeko. Nago ezagun egingo zaigula gehienoi.
Neurri batean, belaunaldi-ebaketa bat irudikatzen du liburuak. Trantsizioarekin berarekin eta haren kulturarekin sakonki kritikoa den belaunaldi berri bat aurkezten du, zeinak M15aren mugimenduan azalarazi duen bere asebetea.
Ñabardurak ñabardura, meritu handiko ariketa autokritikoa iruditzen zait liburua. Aski errotikoa den kritika du mahaigaineratzen, eta dakigunez, modu horretan baizik ezin du ezein kulturak aurrera egin. Alta, ezin izan dut ekidin pentsatzea nola jasoko litzatekeen gurean tamainako (auto)kritika saioa –besteren behaztopa norbere herrena baino errazago atzematen baita eskuarki–. Alegia, nola erantzungo genukeen euskal kultura hegemonikoaren sakoneko kritika egingo bagenu. Eta badago egon, zer kritikatu. Oro har, inpresioa dut gurean ere gero eta bide estuagoetatik ibili garela 1980etatik aurrera. Beti dagoela ideologia abertzaleki zuzena ildotik irteten dena birbideratzeko gertu. Eta gu ere kontent txintik esan gabe arrastoan sar gaitezen ametitzeko. Ez da ordea beti hala izan. Berriki topo egin dudan artikulu bat jarriko dut adibide soiltzat. 1977an agertu zen aldizkari honetan bertan, Baietz astea gaizki bukatu atalean, Koldo Izagirrek eta Ramon Saizarbitoriak sinaturik. Haren izenburua, ezin esanguratsuagoa: “Oteizak txorradak esateko makina inbentatu du”. Soberan da gogoraraztea Oteiza zela garai hartan gure intelektual gorenetako. Zaila zait imajinatzen gaur egun halakoaren parekorik.
Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.
Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.
Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.
.jpg)
Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.
Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.
Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.
Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]
Kai Nakai, Maren eta Olatz Salvadorren kontzertua bertan behera utzi zuen Bilboko Udalak joan den igandean. Hiru musikariek azaldu dute gertatutakoa.
Espainiako Vuelta abuztuaren 23tik irailaren 14ra izango da, bertan, Israel-Premier Tech taldeak hartuko du parte. Txapelketaren zuzendari Javier Guillének esan du "ezin dituztela kanporatu, puntuazioa dela eta parte hartzeko eskubidea" irabazi baitute.
Euskararen biziberritzeari buruz asko hitz egiten ari azken urteetan eta horren inguruan ari da lanean Euskaltzaindiko talde bat. Talde horretan dago Jon Sarasua ere eta galdetu diogu zeregina zertan den. Galdetu diogu, halaber, udaberrian idatzi zuen Puprilusoko artikulu... [+]
Adimen artifizialarekin garatutako tresna bat da IA-Speak. Bi erabilera nagusi izanen ditu: mintzamena itzultzen duen gailu bat eta erabiltzaileen mintzamena aztertzen duen plataforma bat.
Polizia jarduera arrazistak dira araua Bilbon. Manteroei salgaiak konfiskatzen dizkiete, dirua eta objektu pertsonalak kentzen dizkiete, tratu txarrak ematen dizkiete eta mespretxatu egiten dituzte, indarkeriazko murrizketekin, identifikazioekin eta atxiloketekin.
AEBko Zientzia Fundazioaren Antartikako Programak (USAP) jakitera eman duenez, Antartikako ikerketa-baseetan 2022-2024an egin duten galdeketan, parte-hartzaileen % 41k adierazi du sexu-erasoa edo sexu-jazarpena jasan duela.
50 maliar inguru ari dira kalean bizitzen Gasteizen beren asilo eskaeren ebazpenaren zain. Eusko Jaurlaritzak Oñati eta Tolosako harrera zentroetara mugituko ditu Espainiako Gobernuaren pasibotasunaren aurrean, horren eskumena baita eskaerak ebaztea eta ostatu alternatiba... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Victoria Eugenia Zikloa. Mitsuko Uchida (pianoa).
Egitaraua: Beethovenen hiru azken sonatak.
Lekua: Donostiako Victoria Eugenia Antzokia.
Data: abuztuaren 18a.
Mitsuko Uchidak Musika Hamabostaldia bisitatzen duen hirugarren aldia da. Bere estiloak... [+]