Cervantes susmagarri
Valladolid, 1605eko ekainaren 27a. Gaspar Ezpeleta zaldun nafarra, Faltzeseko markesarekin afaldu ostean, etxera abiatu zen (bere etxera edo emakumeren baten etxera, andrezale ospea baitzuen). San Andres auzoan zegoela, gizon batekin egin zuen topo. Gizonak alde egiteko esan zion, liskarrean hasi ziren, eta, azkenean, ezpatak zorrotik atera zituzten. Borroka Ezpeletak galdu zuen eta, larriki zaurituta, laguntza eske hasi zen, oihuka. Handik ordu batzuetara hil zen, hiltzailearen izenik esan gabe.
Ezpeletaren oihuek bizilagunak esnatu zituzten. Zaurituarengana iristen lehenak Esteban de Garibay apaiza eta Miguel de Cervantes idazlea izan ziren, eta azken horren etxera eraman zuten zaldun nafarra. Berehala iritsi zen Cristobal de Villarroel alkatea eta epailea, bi herrizainek lagunduta. Ezpeleta berari, Cervantesi eta Garibayri galdeketa egin ondoren, inor atxilotu gabe eta, itxuraz, susmagarri garbirik gabe utzi zuen krimenaren gertalekua.
San Andres auzoko bizilagun guztiek omen zekiten Andres Ezpeletak harremanak zituela Melchor Galván jaunaren emaztearekin –besteak beste–, eta Galván bera jo zuten susmagarri nagusitzat. Baina Galván Villlarroel alkate eta epailearen laguntzailea zen. Laguntzailea babesteko eta arreta desbideratzeko, Villarroelek beste susmagarri batzuk “asmatu” zituen. Isabel de Ayala bizilagunak deklaratutakoaren arabera, Cervantesen etxeko emakumeek “zaldunen bisitak izan ohi dituzte, egunez zein gauez”, eta horixe erabili zuen Villarroelek mendekatzailea Cervantes bera izan zitekeela argudiatzeko. Ekainaren 30ean Miguel de Cervantes, Andrea arreba, Constanza iloba eta Isabel alaba Valladolideko kartzelan sartu zituzten. Handik zortzi egunera askatu zituzten, haien aurkako inolako frogarik gabe.
Alkateak ez zuen oztopo handirik izan Cervantestarren kartzelaldi labur baina bidegabea agintzeko. Artean, Cervantesek ez zuen gerora lortuko zuen osperik; sendiak eta Miguelek berak kartzela aurrekari zerrenda luzea zuten, ordea. Juan de Cervantes aitona Valladolideko espetxean bertan egona zen, emazte kontuak medio. Rodrigo aita ere kartzela berean egon zen, mailegu bat epean ez ordaintzeagatik. Eta Miguelek bost urte eman zituen Aljerian espetxeratua Lepantoko guduaren ostean, kartzelaldi laburra jasan zuen Kordobako Castro del Ríon –arrazoiak ez dira dokumentuetan zehazten–, eta Sevillako Errege Espetxea ere zapaldu zuen, diru publikoaz jabetzeagatik.
Ezpeletaren hilketa ez zuten sekula argitu.
2006az geroztik EAEn martxan jarriko den lehen parke eolikoa izango da, 59 milioi euroko inbertsio publiko-pribatuarekin abiatuko dena. Siemens Gamesak eraikitako zortzi aerosorgailu izango ditu, bakoitzak bost megawatt ekoitziko dituelarik –30.000 etxe hornitzeko... [+]
Bilboko LGTBIQ+ zinema eta arte eszenikoen Zinegoak jaialdiak 2025eko edizioko sariak iragarri ditu. Between Goodbyes eta Alma del desierto dokumentalak izan dira palmaresaren irabazle nagusiak.
1.150 enpresa edota norbanakok ia 1.300 milioi euroko zorra dute Nafarroa, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Ogasunekin. Erdia, gutxi gorabehera, Bizkaian. Gora egin du zifrak lurralde guztietan, Gipuzkoan izan ezik.
"Egungo baldintzetan" EEP Euskararen Erakunde Publikoak berritzeko hitzarmena sinatuko ez duela mehatxu eginda, Euskal Hirigunearen Elkargoak sei hilabete eman die erakunde publikoa osatzen duten partaideei Parisekin negoziatzen jarraitzeko. Astelehenean agerraldia egin... [+]
EHUko Ekopol ikerketa taldearen datuen arabera, Bizkaia da Euskal Herrian ingurumen inpaktu handiena eragiten duen lurraldea, guztizkoaren %52 izanda. Euskal Herrian ingurumen-inpaktu handiena duten 25 industria-instalazioen artean, Muskizeko Petronor petrolio-findegia da... [+]
Duela astebete Hagan egindako NATOren goi bilera historia handian gogoratu beharko da –batez ere egitasmoa egikaritzen bada– “BPGaren ehuneko 5aren bilkura” izan delako.
Unibertsitatera sartzeko azterketa eredu berria estreinatu eta gutxira, datorren ikasturterako azterketa berriz ere “goitik behera” aldatuko dietela eta probak eskakizun maila altua izango duela salatu du EAEko Historiako irakasle talde batek. Azterketa eredua... [+]
Fiskaltzak Santos Cerdán PSOEko antolakuntza idazkari ohi nafarrari fidantzarik gabeko behin-behineko espetxeratzea eskatu dio astelehen goizean, eta ordu batzuetara, epaileak Cerdán espetxeratzea erabaki du. Cerdánek epailearen aurrean esan du legez kanpoko ezer... [+]
Manuel Casal Lodeiro (Barakaldo, 1970) informatikaria eta gai energetiko eta ekosozialen inguruko aktibista eta dibulgatzailea da. Besteak beste, 15/15/15 aldizkari eleanitza eta Galiziako Instituto Resiliencia koordinatzen ditu, eta Véspera de Nada por unha Galiza sen... [+]
Kanbon egin duten urteko biltzar nagusian ontzat jo dute lizeo berriaren garapenari buruzko txostena. Donapaleuko ikastolaren ondoan egongo da, eta hasiera batean 180 ikasle hartu ahal izango ditu, Seaskako arduradunen arabera. Lizeo berriaz gain, urteko biltzarrean azken... [+]
.jpg)
Laguntza humanitarioa banatzen duten puntuetan 50 palet inguru jartzen dituzte. Bertara elikagaien bila joaten direnek ahal dutena hartzen dute israeldar eta AEBko mertzenarioen erasoen artean.
LGTBIQ+ Komunitatearen Nazioarteko Eguna dela eta, hainbat kolektibok deituta sexu askapena eta harrotasuna aldarrikatu dituzte larunbatean Euskal Herriko hiriburuetan eginiko manifestazioetan. Loratuz Lotu, Anitzak, Lumagorri eta Sumin Trans taldeek jaso dute Ehgamek... [+]
Rosa Zarraren hilketaren 30. urteurrena da ekainaren 30ean. Ekainaren 29an, biolentzia polizialaren biktimaren omenaldian, hainbat eskakizun egin zituen Egiari Zor fundazioak. Zarraren familiak Juan Mari Atutxa Segurtasun sailburu ohiari barkamena eskatzea galdegin dio.