Cervantes susmagarri
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Valladolid, 1605eko ekainaren 27a. Gaspar Ezpeleta zaldun nafarra, Faltzeseko markesarekin afaldu ostean, etxera abiatu zen (bere etxera edo emakumeren baten etxera, andrezale ospea baitzuen). San Andres auzoan zegoela, gizon batekin egin zuen topo. Gizonak alde egiteko esan zion, liskarrean hasi ziren, eta, azkenean, ezpatak zorrotik atera zituzten. Borroka Ezpeletak galdu zuen eta, larriki zaurituta, laguntza eske hasi zen, oihuka. Handik ordu batzuetara hil zen, hiltzailearen izenik esan gabe.
Ezpeletaren oihuek bizilagunak esnatu zituzten. Zaurituarengana iristen lehenak Esteban de Garibay apaiza eta Miguel de Cervantes idazlea izan ziren, eta azken horren etxera eraman zuten zaldun nafarra. Berehala iritsi zen Cristobal de Villarroel alkatea eta epailea, bi herrizainek lagunduta. Ezpeleta berari, Cervantesi eta Garibayri galdeketa egin ondoren, inor atxilotu gabe eta, itxuraz, susmagarri garbirik gabe utzi zuen krimenaren gertalekua.
San Andres auzoko bizilagun guztiek omen zekiten Andres Ezpeletak harremanak zituela Melchor Galván jaunaren emaztearekin –besteak beste–, eta Galván bera jo zuten susmagarri nagusitzat. Baina Galván Villlarroel alkate eta epailearen laguntzailea zen. Laguntzailea babesteko eta arreta desbideratzeko, Villarroelek beste susmagarri batzuk “asmatu” zituen. Isabel de Ayala bizilagunak deklaratutakoaren arabera, Cervantesen etxeko emakumeek “zaldunen bisitak izan ohi dituzte, egunez zein gauez”, eta horixe erabili zuen Villarroelek mendekatzailea Cervantes bera izan zitekeela argudiatzeko. Ekainaren 30ean Miguel de Cervantes, Andrea arreba, Constanza iloba eta Isabel alaba Valladolideko kartzelan sartu zituzten. Handik zortzi egunera askatu zituzten, haien aurkako inolako frogarik gabe.
Alkateak ez zuen oztopo handirik izan Cervantestarren kartzelaldi labur baina bidegabea agintzeko. Artean, Cervantesek ez zuen gerora lortuko zuen osperik; sendiak eta Miguelek berak kartzela aurrekari zerrenda luzea zuten, ordea. Juan de Cervantes aitona Valladolideko espetxean bertan egona zen, emazte kontuak medio. Rodrigo aita ere kartzela berean egon zen, mailegu bat epean ez ordaintzeagatik. Eta Miguelek bost urte eman zituen Aljerian espetxeratua Lepantoko guduaren ostean, kartzelaldi laburra jasan zuen Kordobako Castro del Ríon –arrazoiak ez dira dokumentuetan zehazten–, eta Sevillako Errege Espetxea ere zapaldu zuen, diru publikoaz jabetzeagatik.
Ezpeletaren hilketa ez zuten sekula argitu.
Queer falafel
Non: Arberatze-Zilhekoan, EHZ festibalean.
Noiz: ekainaren 29an.
------------------------------------------------------
Hasi orduko, ohar bi. Bat: “Deseroso egongo zara apur batean, isildu eta entzun. Asko ikasiko duzu zure pribilegio... [+]
Kontzientzia-eragozpena aurkezteko aukera legala daukate poliziek, eta horretarako babes "sindikala" duten arren, bakar batek ere ez du eskubide hori baliatu hamarkada batean baino gehiagoan.
2025-2026 ikasturtean, Medikuntza eta Erizaintza Fakultatean euskarazko 32 ikaspostu gehiago eskainiko ditu EHUk. Erakundeak adierazi du kopuru hori lortzea Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailarekin eta Zientzia, Unibertsitate eta Berrikuntza Sailarekin izandako... [+]
Gasteizko eskolako futbol partida batean guraso batek irainak bota, mehatxatu eta pertsona bati eraso egiten saiatu zen adin txikikoen aurrean. Arabako Foru Aldundiak kudeatzen duen mota horretako bigarren salaketa da.
AEBek Francesca Albanese NBEk Palestinar Lurraldeetan duen errelatore berezia zigortu dute genozidioari buruzko txostena argitaratu eta egun gutxira. Albanesek sare sozialetan azaldu duenez, “boteregabeen alde hitz egiten dutenak boteretsuek zigortzea ez da indar... [+]
LAB sindikatuak kritikatu du Sidenor enpresako buruari Joxe Mari Korta saria ematea, enpresa hori "Israelgo Armada indartzeko altzairua saltzen" aritu baita orain gutxira arte.
Instagrameko @denuncias_euskalherria kontuak publikatu ditu hainbat salatzaileren mezuak. Horietan salatu dute bi talde horien baxu jotzaileak haren bikotekide ohiak fisikoki eta psikologikoki eraso izana
Hizkuntzak osasun arretaren kalitatean duen eragina aztertu dute EHEk eta EHUk. Jon Zarate Sesma EHEko kide eta EHUko ikertzaile doktoreak emaitzen xehetasunak eman ditu.
Azken urteotan Donostian gero eta ozenago entzuten ari gara bizilagunen ahotsa: turistifikazioa gure hiria itotzen ari da. Joan den ekainaren 15ean, ehunka donostiar atera ginen berriro kalera gure bizi-baldintzak eta bizimoduak defendatzera. Jendartearen eta auzoen beharrak... [+]
Azterketak euskaraz gaia aktualitatean jarri zen berriz ekainean, baxoaren hilabetean. Etxepare lizeoko ikasleek aldarrikatzen segitu dute Baionako suprefeturaren edo herriko etxearen aitzinean eta euskaraz ari diren irakasleek prentsaurreko bat eskaini dute azpimarratzeko... [+]
UEMA Udalerri Euskaldunen Mankomunitatearen eskariz, 2036an Hego Euskal Herrian euskararen egoera zein izanen den aztertu du Siadeco ikerketa etxeak. Hipotesi batzuk beteko balira, hemendik hamar urtera ukanen genukeen errealitate soziolinguistikoari begiratuta, "egoera... [+]