Simaurra egiteko makinak

Herrilanean sinesten badugu ingurumena zaintzea da lehentasunetan lehena. Gure lurrari lotuta bizitzea. Geure baliabideekin bizitzea, beste inondik lapurtu eta estraperloan ekarri beharrik gabe. Horrek, batez ere, duguna ahal den ondoen baliatzea esan nahi du. Kolkoa bete diru dabilenak mundua aurrean eramaten du, baina baita etorkizuna erre ere. Azkarxeagoak eta jantziagoak diren jendarteak alderantzizkoan gailendu dira: lurrari kentzen dizkiotenak erabili, berrerabili, berrerabili eta berrerabili.

Hari horretatik, Australiatik datorkigu berria. Sydneyko Unibertsitateko Teknologikoko irakasle Dena Fam-ek egin digu proposamena: gure gernuan doazen ongarriak jaso eta erabiltzea. Pixa egiten dugunean jariatzen dugun gernua esterila da eta landareek hazteko behar-beharrezko dituzten oinarrizko elikagaiak ditu, tartean nitrogenoa, potasioa eta fosforoa. Pentsatze hutsak baten bati muturra okertzerainoko nazka emango dio, baina gauza naturalenekin gero eta maizago ikusten den keinua da; gure jendartea naturatik eta naturaletik gero eta urrunago dagoenaren seinale. Gernua berrerabiltzeko bereizi egin behar denez komun-zuloko ontzi aproposa asmatu dute, gorotzak eta gernuak bakoitza bere aldetik bideratuko dituena. Bada, Suedian, Alemanian, Txinan, Suitzan eta abarretan probetan aritu ondoren, Australian bertan jarri dute. Batik bat fosforoa berreskuratzea da helburua; urria eta mugatua da eta alderantzizko neurrian behar dute landareek. Hau da, guk bizi nahi badugu fosforoa berreskuratzen hasi beste aukerarik ez dugu. Era berean ur gutxiago eta hobeto erabiltzen da.

Gure arbasoek beren gorotzak eta gernuak berrerabiltzen zituzten. Makina bat jendek gogoan izango du baserrietako garai bateko komuna: ukuiluan zegoen simaur pilaren pare-parean goiko solairuan zegoen zuloa. Etxeko animalia guztien hondakinak simaur pila berera. Simaurtegian ondu ondoren baratza, soroa, sagastia, belazea edo dena delakoa ongarritzera.

Etorkizunari begiz begi begiratuko al diogu? Simaurra egiteko makina baino zerbait gehiago ba ote gara?


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Bestelakoak
2019-05-19 | Jakoba Errekondo
Zaldaleak irabazten

Egunak gauari gaina hartzen dio udaberriko ekinozioarekin. Aurten martxoaren 20an gertatu da, 22:59an, udaberriaren atea irekiz. Eki aurrizkiak gauza bera esan nahi du. Ordura arte gaua luzeagoa zen. Egun hartan egunak eta gauak hamabina ordu izan zituzten. Ordutik eguna... [+]


2019-03-31 | Jakoba Errekondo
Klima aldaketa eta paisaia

Eguraldia aspaldian dugu hizpidean jarria; klimarena, ordea, berri samarra da. Klima aldaketa zer den argitu behar handirik ez dago. Paisaia zer den azaltzea bai, horren premia gorriagoa da. Puri-purian dago klimaren aldaketaz hitzaldi, mahai inguru edota nazioarteko... [+]


2018-09-16 | Jakoba Errekondo
Sagardoaren emakumeak

Fruituak bildu eta dolarerako bidean jartzeko sasoia da. Udarea (Pyrus communis), sagarra (Malus x domestica), mahatsa (Vitis vinifera)... Bide motz eta azkarra dirudi baina makina bat itzulinguru eta hauen saihesbide landu behar dira fruitua muztio eta muztioa edari alkoholdun... [+]


2018-07-22 | Jakoba Errekondo
Alde guztietatik jatea

Euskal Herrian nekazaritza etengabeko kolonizazioaren historia da. Toki guztietan bezala. Lehen lantzen ez zen lurra lugorritu; lehen ereiten ez zen uzta erein; lehen jaten ez zena gozatu. Dena beste nonbaitetik ekarria. Historia horietako asko idatzi dituzte nonahi laboreek;... [+]


2018-04-22 | Jakoba Errekondo
Kurka-kurka

Laboreekin egiten diren ardoetara itzuliz, ezker-aihena (Humulus lupulus) kontserbatzaile eta dasta mikatzaren eransle dute. Laboreak eta ezker-aihena uztartzeak makina bat zurrustada gozo sortua du, kurka-kurka, batik bat garagardoaren herrialdeetan. Lagun batek azaldu berri... [+]


Eguneraketa berriak daude