Fikziotik errealitatera

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Niri, Beñatek argudiatu duen bidetik urrun, baina gero eta gehiago hazten ari zaidan neurekoikeriaz, nostalgiaren aldeko argumentuak pilatzen ari zaizkit, denei ezin erantzuteko moduan: zifra makroekonomikoak nire familiaren alde zeuden garai harekiko mira adibidez; edo are gehiago, azken aldian pentsatzen hasita nago nire bizitzako frustrazioa aristokrata bokazioari uko egin behar izana dela, ez dut ekintzaile (utziko didazue gaztelaniaz jartzen: emprendedor) arimarik. Marianismoak Espainia merkatuetan surfeatzen noiz jarriko zain (eta horrek lana sortu), momentuz lankideak nola kaleratzen dituzten begiratzen dut (oraindik ez naiz iritsi gure gaitza funtzionarioei kutsatzeko desio zitala izatera); eta bitartean nostalgia bezain iraultzailea den ihesbideei lotzen natzaie umorista batek gobernatzen duen herrialdean: futbola edo literatura. Ez dut krisiari buruz eransteko ezer berririk. Eta Beñat amaierez aritu zela aprobetxatuko dut aste honetan amaitu den prozesu bati buruz idazteko, Marta del Castillorena.

Beñatek esan bazuen Gartxot ikusi gabe zegoela, Cronenberg, von Trier eta Polanskiren pelikulei lehentasuna eman zielako, utziko didazue niri ere snob xamar jartzen (irain nazakezu Beñat) nire aristokrata arima frustratuaren salatari, eta esaten Perez Galdosen El crimen de la calle de Fuencarral irakurriz ari nintzela erreparatu niola epaiketa betean zegoen kasu luze honi; gero Kordobako haurrak desagertu ziren, telebistan erreleboa hartuz bezala.

Perez Galdosen kronikak fikziotzat leitzen nituen, aurkezten duten pertsonaia sorta mozkorgarria, narrazioaren erritmoak, duela mende pare bateko distantziak... errazten dute hori. Rafael Reig-ek prologoan dio: “Dashiell Hammett da, Chamberi bertsioan. Higinia neskame hiltzailea, kartzelatik sartu eta irten dabilen semea, Millan Astray, legioa sortu zuenaren aita...”. Badirudi hilketa bereziki korapilatsuek sortzen duten kuriositate morbosoa ez zela Alcaserren hasi. (Nire arima aristokratikoak gogorarazten dit protesta moduan fikziotzat ikusten nituen beste krimen batzuk Power, privilege and justice programakoak zirela, Dunnek aurkeztuak).

Eta horrela iritsi nintzen Marta del Castilloren kasura: Higiniarekin bezala, munstro sorta bat sortu da, adin txikiko kide eta guzti, nola hazten zen ikusi duguna, Barbara Goenaga bezala (baina maitasun gutxiagorekin); ikusi ditugu epaiketan desfilatzen, ordaindu egin zaie platoetan irainduak izan zitezen... eta Nacho Abad ikusi dugu batez ere, adibidez epaiketa zuzenean jarraituz SMS bidez.

Eta errealitatera jaitsi naute kolpetik lintxamendu gabe amaitu den gorroto pilaketa honen amaieran (Rene Girard-en Chivo expiatorio aipatzera nindoan, baina Camps bere kontrako epaiketan autorearen gaiari buruzko liburuarekin ikusi ondoren, nire arima aristokratikoak ez dit uzten, nahikoa du egiten ari naizen gainerako aipuekin), gogora dezagun, akusatuak jarraitzen ari ziren estrategiaren aurrean, tortura kasik hitza esanez eskatu den kasuan. Eta biktimaren gurasoek egitea normala iruditzen zait (hori topikoa da), baina gainerakook pentsatu behar genuke zergatik epaia entzun eta hasi garen justizia sistemak onetik duen bakarra erasotzen, eta jendea hiru hilabetera agertu den taxista baten lekukotza hutsik kondenatzeko eskatuz, eskuak zaplastako antzuetan airean astinduz bezala, fikziozko emozioa errealitateak zapuzturik; eta pentsatu behar genuke Higinia bezala garrotean ikusi nahi genukeenak ez hala bukatzeak, gu geu babesten gaituela.


Azkenak
Epaileak Cerdán espetxera bidali du behin-behinean

Fiskaltzak Santos Cerdán PSOEko antolakuntza idazkari ohi nafarrari fidantzarik gabeko behin-behineko espetxeratzea eskatu dio astelehen goizean, eta ordu batzuetara, epaileak Cerdán espetxeratzea erabaki du. Cerdánek epailearen aurrean esan du legez kanpoko ezer... [+]


Trantsizio energetikoa deseraikitzen

Manuel Casal Lodeiro (Barakaldo, 1970) informatikaria eta gai energetiko eta ekosozialen inguruko aktibista eta dibulgatzailea da. Besteak beste, 15/15/15 aldizkari eleanitza eta Galiziako Instituto Resiliencia koordinatzen ditu, eta Véspera de Nada por unha Galiza sen... [+]


Seaskak bigarren lizeo bat irekiko du 2027ko irailean, Donapaleun

Kanbon egin duten urteko biltzar nagusian ontzat jo dute lizeo berriaren garapenari buruzko txostena. Donapaleuko ikastolaren ondoan egongo da, eta hasiera batean 180 ikasle hartu ahal izango ditu, Seaskako arduradunen arabera. Lizeo berriaz gain, urteko biltzarrean azken... [+]


Bizitza arriskuan jarri behar dute palestinarrek Gazako elikagai banaketa guneetan

Laguntza humanitarioa banatzen duten puntuetan 50 palet inguru jartzen dituzte. Bertara elikagaien bila joaten direnek ahal dutena hartzen dute israeldar eta AEBko mertzenarioen erasoen artean.


Harrotasunez bete dituzte Euskal Herriko hiriburuetako kaleak, E28ko manifestazioetan

LGTBIQ+ Komunitatearen Nazioarteko Eguna dela eta, hainbat kolektibok deituta sexu askapena eta harrotasuna aldarrikatu dituzte larunbatean Euskal Herriko hiriburuetan eginiko manifestazioetan. Loratuz Lotu, Anitzak, Lumagorri eta Sumin Trans taldeek jaso dute Ehgamek... [+]


Rosa Zarraren familiak Atutxari eskatu dio “barkamena eskatzeko aukera” ez galtzeko

Rosa Zarraren hilketaren 30. urteurrena da ekainaren 30ean. Ekainaren 29an, biolentzia polizialaren biktimaren omenaldian, hainbat eskakizun egin zituen Egiari Zor fundazioak. Zarraren familiak Juan Mari Atutxa Segurtasun sailburu ohiari barkamena eskatzea galdegin dio.


2025-06-30 | Behe Banda
Madril A, Madril B

Bécquer no era idiota ni Machado un ganapán… Hogeita hamabost gradutan eta Gabinete Caligari-ren Camino Soria entzunez igaro dut bidaiaren gehiengoa, errepide ertzean noizbehinka agertzen diren zezen beltz erraldoiei agur eginez. Laugarren orduan sartzear,... [+]


Irantzu Mugeta hil da, gerra zikinak kolpatutako antifaxismoaren sinboloa

Bere konpromiso politikoagatik eta unibertsitatean zuen militantziagatik, eskuin muturreko taldeen hainbat eraso pairatu zituen 1987 eta 1988 urteetan. Hemezortzi urterekin pairatu zuen lehen erasoa, Bilboko Santutxu auzoan bizi zen eraikineko igogailuan; geroztik, hiru eraso... [+]


Tentsioa eta liskarra Gasteizko Udaleko osoko bilkuran, herritarrek PPko zinegotzi Antépararen negozioak salatzean

Ekainaren 20ko osoko bilkuran, herritarren txanda baliatuta, hitza hartu zuen Auzoan Bizi etxebizitza sareak, gasteiztar guztiei errolda eskubidea bermatzea aldarrikatzeko. Etxebizitza sareko kideek PPko zinegotzi Gustavo Antépararen negozioak ere salatu zituzten, eta... [+]


San Martzial eguna, Irungo Udalak elikaturiko marmotaren eguna

Irungo udal gobernua ez da gai izan 29 urte luzetan alardeari lotutako gatazka konpontzeko… ez duelako nahi izan, beste alde batera begiratu duelako, alarde baztertzailea babestea aukeratu duelako, ausardia politiko falta eta arduragabekeria instituzional itzela erakutsi... [+]


2025-06-30 | Garazi Zabaleta
Oiartzun Burujabe
Auzolan praktikak herriko nekazari eta abeltzainekin

Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]


2025-06-30 | Jakoba Errekondo
Zelai gorrietako gorbela eta patata

Belazea gorri azaltzen zen, egun batetik bestera. Gorri-gorri, gorri bizi urrutitik ikusgarri. Gorbela zen, itsas-belarra edo alga. Nekazariak itsas bazterretik bildu eta lehortzeko belazean zabaltzen zuena. Gorbel arrea eta gorbel gorria izaten ziren eta gu bezalako... [+]


2025-06-30 | Nagore Zaldua
Itsaso bat zahagi gardenetan

Aszidiak tunikadun modura ere ezagutzen diren itsas ornogabeak dira. Munduko ozeano guztietan dauden animalia iragazle sesilak dira: bizitzaren zatirik handiena azalera solidoetara –arroka, maskor edo egitura artifizialetara– finkatuta emango dute, ura etengabe... [+]


Oporretako plana

Ostirala da, bero handia egin du gaur ere. Baserriko lanak bukatu ditugu, belarretan egin dugu. Nekatuta, izerditan, berotuta, baina pozik! Denon artean lortu dugu, denok bat ekinda lana hobeto egiten da.


Eguneraketa berriak daude