Lehen bonba-autoa gurdi bat izan zen
New York (AEB), 1920ko irailaren 16a. Mario Buda anarkistak bonba-auto bat jarri zuen Wall Streetetik gertu, Bartolomeo Vanzetti eta Nicola Sacco kideak atxilotu izana mendekatzeko. Italiarrak 45 kilo dinamita eta 230 kilo metraila prestatu zituen eta autoa eguerdian leherrarazi zuen. 38 hildako eta 400dik gora zauritu eragin zituen. Henry Ford hamar urte lehenago hasi zen autoak sailean ekoizten; beraz, autoa kontsumogai gisa zabaltzen hasi eta berehala bonba-autoa asmatu zela esan daiteke. Teknikoki, Budarena izan baitzen historiako lehen bonba-autoa. Kontzeptua, ordea, zaharragoa da, 120 urte zaharragoa hain zuzen.
1800eko Eguberri bezperan, Napoleon Bonaparte lehen kontsula Parisko Saint-Nicaise kaletik pasa zen, eta hantxe aparkatutako kabriolet batek eztanda egin zuen. Bonba-gurdiak bolbora upel bat zuen lotuta. Bonaparte ez zuen ukitu ere egin, baina hildako eta kalte material ugari eragin zituen eztandak.
Georges Lenôtrek gordin deskribatu zuen atentatua La petite histoire lanean: “Haragi zati biluzi bat arroilan: neskatoa da, aurpegiko azala erauzita, garezurra txikituta, besorik gabe. Gizon bat handik 30 metrora dago; bestea, pareko etxeko erlaitzaren gainean. Bere kargura zuen zaldiari burua baino ez zaio geratu; gurdiari ezertxo ere ez, uztai bat eta aurrerago Longueville hoteleko teilatuan aurkitu zuten ardatz zati bat besterik ez”.
Bonaparte kontsulak jakobinoak jo zituen erreduntzat. Baina Joseph Fouché polizia ministroak zantzuetan oinarritutako dedukzio metodo berritzailea jarri zuen abian, eta erasoaren errudunak beste muturrean zeudela ondorioztatu zuen: erregezaleek prestatu eta leherrarazi zuten gurdi-autoa.
Fouchéren metodoak garrantzi handia izango zuen gerora, batez ere Arthur Conan Doyleren Sherlock Holmes fikziozko detektibeak bultzatuta. Eta esan beharrik ez dago Mario Buda anarkista ez zela izan Frantziako monarkiazaleek asmatutakoaren jarraitzaile bakarra.
Apirilaren 26, 27 eta 28 hauetan iraganen da Euskal Herriko bolleren topaketa, Leitza herrian. Izenak argiki dioen gisara bollerei irekitako jardunaldiak dira, baina, oro har, sexu/genero disidente oro da gomitaturik. Egitarau aberatsa eta askotarikoa ondurik, taldean... [+]
Musika klasikoa, regetoia eta rocka gustuko ditu Jakes Txapartegi pianistak (Hondarribia, Gipuzkoa, 2009). Itsua da, musika klasikoa jotzen du eta poliki-poliki jazza eta inprobisazioa ikastea gustatuko litzaioke. Etxean zuen teklatuarekin Pirritx eta Porrotxen “Maite... [+]
Hainbestekoa da Gazan droneek eguneroko bizitzan eta iruditegi kolektiboan daukaten eragina ezen hitz propio bat asmatu dutela droneentzat: Zazana. Hitz onomatopeikoa da, gazako dialektoan.
The Drone Eats With Me: A Gaza Diary liburuan (Droneak nirekin jaten du: Gazako... [+]
Giza asmakizun oro lez, onena eta txarrena egiteko gai dira. Baina, tamalez, dronea, beste ezeren gainetik, Mendebaldeko potentzia kapitalistek munduaren gehiengoa menpean jartzen jarraitzeko tresna nagusietakoa da. Zirrikitu teknologikoetatik haratago, funtsezko pieza da bizi... [+]
Europar Batasunean berriki onartu den Migrazio Itunak, asko zaildu dizkie gauzak euren herrialdetik ihesi doazen eta asiloa eskatzen duten pertsonei. Eskuin muturraren tesiak ogi tartean irentsita, migratzaileentzako kontrol neurri zorrotzagoak onartu dituzte Estrasburgon,... [+]