Lars von Trier zinemagileak Cannesen Hitler uler zezakeelako adierazpen polemikoak egin ondoren iragarritakoa oharkabean pasa da. Bere hurrengo filma zuzenean pornografikoa izatea nahi omen du. Zuzentasun politikotik harago joan izana artearen inplosioarekin berarekin berdintzen saiatzen zelako irudipena eman zidan. Beharbada apokaliptiko jartzeko unea da eta, Atxaga “haur eta gazte literaturak literatura osoa irentsiko duelakoan” dagoen bezala, zinemagintza osoaren pornografikotzearen aldarrikatzekoa. Haurrentzako liburu ez lotsagarri bat edo Nafarroa Oinezen abestiaren letra idaztea bezain desafio zaila iruditzen zait “helduentzako” film baten gidoia egitea. Egia da badagoela bidea urratzen eta beharbada batasun osoaren egun handia aurreratzen ere hasi duenik: Virginie Despentes-en Baise-moi edo Michael Winterbottom-en 9 songs; Hedoi Etxarteri gomendatzera inoiz ausartu ez naizen Bruce Labruceren The Raspberry Reich (“masturbazioa kontrairaultzailea da” bezalako kontsignaduna) edo, ez hain radical chic, Travis Mathews-en I want your love laburmetraia nire ustez maitagarria.
Umberto Ecoren ustez, film porno bat film, esan dezagun, konbentzional batetik bereizteko modurik zehatzena elipsiaren erabilera da. Beste nonbait azaldu dudanez eta lagunek maiz entzun behar izan didatenez, halako pelikuletan egin beharrekoa egin ondoren eta hurrengo tour de force iristen den bitartean, zuzendariak minutu batzuk bete behar ditu, betegarri huts, ikuslea indarberritu dadin, eta horretan ekoizleek ez omen dute gidoilaritan edo zuzendari artistikotan diru gehiegi xahutu nahi, badakitelako trantsizio funtzioa baino ez duela betetzen, eta ikuslea zeren zain dagoen. Horregatik, protagonista eskalera bat igotzen agertzen da, lehen solairutik atikoraino. Hain zuzen ere, beste filmetan (salbuespen iraniarrak salbuespen) elipsian emango luketena.
Elipsi gabezi honek arazotsu bihurtzen du, ezinezko ez bada, pornografiaren arte izaera. Ez dago guk bete beharreko hutsunerik. Bizitzaren ekintza guztien atzean dagoen motibazio sentsuala sublimatu ordez, artelan guztiek modu inplizitu edo esplizituagoan –badakizue, kontzeptu horiek– egin ohi dutenez, bestelako fikzioen barne mekanismoa, lehen eragilea, desestaltzen digute. Alde horretatik, artea deitzen ahal bazaio, arte tekniko bat da, ez istorio ez interpretaziorik (nahiz eta, hori ezin baita ukatu, aktoreak, batez ere hitz egiteari uzten diotenean, beren pertsonaietan guztiz sartzen diren, eta, gehienetan, baita ondoko pertsonaien barruan ere), baina, hala ere, ikusleak astintzeko eta eragiteko ahalmen handikoa, hala epe laburrean, nola –seguruenik garrantzitsuago– luzean. Eleberri erromantikoek maitasuna erakutsi ziguten (cf. Madame Bovary) eta zinema ez pornografikoak (nahasgarriki, “zinema” izenarekin ere ezaguna) muxu nola eman erakutsi zigun XX. mende hasieran. Pornoak, inolako zalantzarik gabe, larrua jotzearen koreografia irakatsi digu, imintzioak, hitzak eta guzti.
Lagun batek, goi arnasadun gai batek solasera ekarrita, hala bota zuen: “Ohean, atzetik hartzen duenak maitasuna egiten du (sic) eta ematen duenak bere burua aktore pornotzat dauka”. Septimioren esaldi hari oihartzun eginez: “Idazten duenak maitasuna egiten du (sic), irakurtzen duenak atzetik hartzen du”). Beharbada, oheetan burutzen dugu beste inon ezinezkoa den arte pornografikoa. Argiak, kamera, ekin!
Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.
25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude.
Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]
Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.
Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak.
Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]
Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]
Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]
338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.
Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]
Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana.
Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia.
Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.
Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]