ESPERANTZA sortu da. Eta esperantza Sortu da. Esaldi biek dute zentzurik biziena azken hamar egunetan euskal gizartean gertatzen ari dena ikusita. Bai bake prozesua azkenean euskal gizarte osora barreiatu delako; eta baita Sorturen biziraupenak eta arrakastak gatazkaren atea ixten duelako, normalizazio politikoarena parez pare zabalduz. Eta hauteskunde bezperan indar politiko zehatz bati arrakasta desio izatea oso politikoki zuzena ez bada ere, oraingoan merezi du Sortu-ri arrakasta hori opa izatea, alderdien lehiatik harago, Sortu une honetan bakearen simila ere badelako, alderdi berriak aurrera egiten duen neurrian, bakeak ere aurrera egingo duelako.
Euskaldunako ekitaldiaren ondoren, lur barneko mugimenduen metaketak lurrikara itxura hartu du eta euskal gizartearen %98ak –zelanbait adierazteagatik– ETAren ondorengo gizartea irudikatu du lehenbiziz azken 30 urteetan. Lizarra-Garaziko saioan izan zen halako sentimendurik, baina batez ere esparru abertzalera mugatu zen. Oraingoa orokorra da, eta epizentrotik urrutien dagoen PP bera ere astindu du lurrikarak, EAEn bederen. Nafarroan ez, abertzale zein eskuindarrenean, horretan ere desberdinak izan behar erresuma zaharrean. Alde horretatik –eta maiatzeko hauteskunde ondorenera begira–, bada Nafarroaren berezitasun horri buruzko hausnarketa partekatu eta txukuna gauzatzeko ordua.
AUTOKRITIKA, EZ AUTOERASOA. Iraganera begira direnek erasokor hartu dute Rufi Etxeberria eta Iñigo Iruinen taularatzea. Hemen gutxi dira, baina boteretsuak, Espainiaren bihotza ukitzen delako. Gatazkaren ondorioei begiratu zaie ezker abertzalearen erraldoi urratsa baliogabetzeko, honek iragan osoa arbuiatu ez duelako. Politikoki ezin da ulertu, humanoki bai.Jadanik bideratzen hasi behar den arazoaren muinetakoa, zalantza barik.
Bada bestelako ikuspegirik ere: “Hainbat urtetan hori esaten, horregatik baztertuak edota erasotuak eta orain haiek ondorio berera iritsi dira, noiz eta 20 urte, 10 urte edo 4 urte beranduago?”. Hori da baita ere, ezker abertzale zabaleko jende askok sentitu duena. Eta ulergarria da. Ulergarria izan litekeen moduan batzuen pazientziari esker, ezker abertzalea zatiketa gehiago barik iritsi dela 2011ko otsailera.
Iraganaren zama –edo nondik begiratzen den indarra–, hor dago, eta ezker abertzaleak patxadaz ekin beharko dio bere iraganaren irakurketa autokritikoari, iragana etorkizunerako zama edo akuilu bilakatzearena horren baitan ere badagoelako. Hori guztia, oinarrizko printzipioa kontuan hartuta, autokritika ez dela autoerasoa; autokritika ezker abertzale berri eta zabalaren eraikuntzarako zutabeetakoa delako. Ibilbide hori egitea ezinbestekoa da ezkerretik, ikuspegi eraldatzailetik zerbait berria eraiki gura duenarentzat, barreneko grinak eztabaida eta hausnarketara atera gabe nekez bideratuko baita aldaketa askoren motore izan litekeen mugimendu sozio-politiko berririk.
Iragan asteartean, Sortu-ren aurkezpenaren ondoren, Garak Arnaldo Otegiren bideo ezagun eta ikusgarria twitteatu zuen etorkizunari buruzko zalantzak uxatzeko-edo, eta hara funtsa: “Ezker abertzalea ez zen erresistitzeko jaio, irabazteko jaio zen”. Sortuk badu lanik mezuaren sozializazioan.
ADISKIDETZEA ETA BORROKA. Kontrajarriak badirudite ere, biak jorratu beharko ditu Sortuk aurrera begira. Berradiskidetzearen inguruko teoria guztia egina dago, orain gaitzena falta da, praktikan jartzea: indarkeria eza, giza eskubideekiko begirunea, sufrimenduarekiko enpatia zabala, iraganaren irakurketa kritiko eta konpartitua, biktimekiko erreparazioa, gizartearen borondatea... Dena lapikoan sartu eta ekin irakinaldi geldoari, otortua gehienen gustukoa izan dadin.
Ahaztu barik, bizitzaren ohiko eltzea ere hor dela, arazoz borborka. Finantza munduaren eraso bortitzak aurrera jarraitzen duela, lehen lan erreforma ukituarekin, gero pentsioen erreformarekin eta geroxeago akaso osasun edo hezkuntza sistemaren pribatizazioekin. Hor dela Zubietako erraustegiaren itzala: orain arte arazoa lur azpian gordez estali bada, orain dioxina eta furanotan aireratuta gorde gura dena. Hor dela euskarazko hedabideen larrialdia, hor euskal kulturaren homologazio proiektu geraezina, hor... Eraldatzailea izango bada, hori guztia ere egosi beharko delako ezker soberanista berriaren edozelako lapikotan.
Marijo Louis paristarra da sortzez, 1977an heldu zen Miarritzera Euskal Herriko borrokek erakarrita. Josetxo Otegi zizurkildarrak 1983an pasa zuen muga Gipuzkoatik Lapurdira, Poliziatik ihesi. AEK-ko irakasle eta ikasle zirela ezagutu zuten elkar. 1986an, GALen atentatuen,... [+]
Ibilbideen serie honetako ezberdinena dirudike Baiona Ttipiak, bere antzinako eraikinei beha jarriz gero: ez blokerik, ez adreilurik, ez maldarik.... herrixkatxo lasai bat da. Aitzitik, Errobi ondoko auzo honen historian barrena eginez gero, konturatuko gara borroka politiko... [+]
Kostako zaizu Adurtza baino auzo zaharragorik aurkitzea Euskal Herrian: aurten 1.000 urte bete ditu, Donemiliagako Goldea dokumentuan ageri denez (ikusi Gakoak honetan Josu Narbartek idatzitako erreportajea horri buruz), eta merezi bezala ospatu dute bertan bizi direnek. Baina... [+]
Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]
Donostiako hirigunetik Urumeak banandua, nekazaritza eremu zabala zen Egia: Nabarrizene, Txurkoene, Mikelaene, Polloene... 70 baserri baino gehiago zeudela uste da. Trenbidearen etorrerak beste destino petral bat ekarri zien lur horiei, ordea: zerbitzuetarako eta... [+]
Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]
Bizikleta hartu eta errepidera ateratzeko gogoa. Olatu gainean surf egiteak zein sentsazio eragiten duen probatzeko irrika. Mendirik mendi ibiltzearen plazera sentitzea. Mendian, hainbestean, baina emakumeak ez du erraza izan gizonenak izan diren kirol eremuetan sartzea... [+]
1985. NATOn mantentzearen kontrako manifestazioak egin ziren Hego Euskal Herriko hiriburuetan azaroaren 10ean, tartean Donostian. Milaka lagun irten ziren kalera Koordinadora Antimilitaristaren deiari erantzunez, orduko agintariak karikaturizatzen zituzten mozorroekin. Kanpaina... [+]
Hedabideen artean erakunde publikoek urtero publizitatearen bidez banatzen duten diru-zakua milioika eurotan zenbatu daiteke. Baina sistema garden eta justu baten faltan, medio batzuk argi eta garbi irabazten irteten dira banaketa horretan, eta Eusko Jaurlaritzaren... [+]
Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]
Urtemugak hausnarketarako parada izaten dira. Atzera begira jarri, egindako bideari begiratu eta, oraina ulertuta, geroa pentsatzeko. 2025 honetan, urtemuga biribila bete dugu: Gipuzkoa izenaren idatzizko lehen aipamenetik mila urte bete dira, eta aukera ezin hobea iruditu zaigu... [+]
Euskararen biziberritzeari buruz asko hitz egiten ari azken urteetan eta horren inguruan ari da lanean Euskaltzaindiko talde bat. Talde horretan dago Jon Sarasua ere eta galdetu diogu zeregina zertan den. Galdetu diogu, halaber, udaberrian idatzi zuen Puprilusoko artikulu... [+]
Kontatzen ez dena ez da existitzen. Oso barneratuta daukagu lelo hori, baita informazioa boterea dela eta eragiteko gaitasun handia duela ere. Are gehiago gerra edo gatazketan, batik bat oraindik tresna digitalak asko garatu gabe zeudenean, informazioa ez baitzegoen hain eskura... [+]
Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]