Munduko libururik handiena

Birmaniako erregea
Birmaniako erregearen aginduz eraikitako liburu eskergaren "azala"; marmolezko orrialde bakoitza horrelako eraikin txuri banaz estalita dago. www.bdcburma.org
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Birmania (egungo Myanmar), 1860ko urriaren 14a. Mindom Min Birmaniako azkenaurreko erregearen aginduz munduko libururik handiena eta astunena idazten edo, hobe esanda, eraikitzen hasi ziren Mandalayko errege jauregitik hurbil. Mendebaldera hainbat bidaia egin eta gero, Mindon Minek erresuma modernizatu zuten teknologiak eta metodoak eraman zituen eta, hala, biztanleen bizi kalitatea hobetzea lortu zuen. Horrez gain, Kuthodawko urrezko pagoda Theravada budismoaren ohorezko obra monumental batez osatu nahi izan zuen. Budismoaren adar horretako printzipioak Paliko Kanon edo Tipitaka izeneko lanak jasotzen zituen, baina ordura arte printzipio horien transmisioa ahozko tradizioaren eta idatzi bakan batzuen bidez egin zen. Erregeak marmolezko harlauzetan bilduko zuen obra osoa.

Tipitakaren egungo paperezko edizioek 12.000 orrialde inguru izan ohi dituzte, 40 liburukitan banatuta. Mindon Minen edizioa, aldiz, 152 zentimetro luze, 106 zentimetro zabal eta hamabi zentimetro lodi diren marmolezko harlauzek osatzen dute. Harlauza bakoitza alde bietatik dago idatzita eta, hala, lanak 730 harlauza eta 1.460 orrialde ditu.

Marmola Zagyin muinoko harrobitik erauzi zuten eta Irrawaddy ibaian behera ontzi txikietan garraiatu zuten Mandalayraino. Idazlariek testuak arreta handiz kopiatzen zituzten harrian. Ondoren eskultoreek letrak banan-banan zizelkatzen zituzten eta, azkenik, ildoak urrezko tintaz betetzen zituzten. Idazlari bakoitzak hiru egun behar zituen orrialde bat kopiatzeko eta zizelkatzaileek aldiz eguneko hamasei lerro besterik ezin zuten egin. Harlauza bakoitza gordetzeko tenplu txiki zuri bana eraiki zuten, guztira 730. Liburuaren orrialdeak eraztunetan antolatuta daude, erlojuaren orratzen zentzuan.

Ia zortzi urte behar izan zituzten lanak burutzeko eta, azkenean, 1868ko maiatzaren 4an, liburu monumentala publikoari aurkeztu zioten. Mindon Minen esanetan, Theravada budismoaren printzipioei bizirik eusteko liburuak gutxienez 5.000 urte iraun behar zuen. Zeregina betetzeko 4.850 urte besterik ez zaizkio geratzen.

Azkenak
2025-09-03 | Gedar
Beste sarraski bat itsasoan: 160 bat lagun hilak Mauritanian, ontzi bat hondoratzean

Kanaria uharteetako kostaldera iritsi nahian ari ziren, baina Mauritanian urperatu zen ontzia. Desagerturik jarraitzen dute 100 pertsonak baino gehiagok.


Mirene Begiristain Zubillaga (Ekonomialari feminista):
“Ekonomia zientzia sozial bat da; hortaz, badaukagu aukera nondik joan erabakitzeko”

“Emakume zientzialarien argitan” solasaldi-zikloaren helburua emakume zientzialarien ibilbidea ezagutaraztea da, baita ikertzen duten arloari buruz daukaten ikuspegia gizarteratzea ere, kultura zientifikoa hedatzeko eta eztabaida kritikoa sustatzeko. Elhuyarrek eta... [+]


Marieneko lurren alde, Kanbon mobilizaziora deitu dute larunbaterako

Elkarretaratzea eta asanblada antolatu dituzte azken berriak zeintzuk diren jakinarazteko. Horrez gain, irailaren 9an Baionako auzitegi aitzinean mobilizatuko dira, Marieneko lurraren defentsan aritutako hiru ekintzaile auzipetuko dituztelako.


Valle de Odieta makroetxaldeari 2.272 abelburu gehiago izateko baimena eman dio Nafarroako Gobernuak enpresaren aurkako epaiketaren atarian

Irailean aurkeztu zuen enpresak Caparrosoko makroetxaldea handitzeko eskaera, eta ingurumen baimena argitaratu du gobernuak astelehenean. Asteartean hasi da makroetxaldearen aurkako epaiketa lurrak nitratoz kutsatu dituela leporatuta, eta akusazio partikularra osatzen duten... [+]


Pentsioak osatzea “ez da beharrezkoa” Jaurlaritzaren esanetan, eta herri ekimen legegilea eztabaidatzearen aurka egin du

Maiatzean 145.142 sinadura aurkeztu zituen Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak Gasteizko Legebiltzarrean, pentsioak gutxieneko soldatarekin parekatzeko proposamen baten alde. Pentsioak jasotzen dituzten pertsonentzako babesa “dagoeneko sisteman txertatuta”... [+]


Caparrosoko Valle de Odieta makroetxaldea epaitzen ari dira lurrak nitratoz kutsatu dituelakoan

Irailaren 2an hasi da epaiketa Iruñeko Zigor Arloko 2. epaitegian, ustez 2021ean makroetxaldeak haren inguruko lurrak minden hondakinekin kutsatzeagatik. Sasoi hartan Valle de Odieta makroetxaldeko administrazio kontseiluan ari ziren bost pertsona epaituko dituzte. ARGIA... [+]


2025-09-02 | Jon Torner Zabala
Zentral nuklearrak eraisteko Espainiako Gobernuaren diru-partida jada 20.300 milioi eurokoa da

Urtebetean %0,8 handituta (165 milioi euro gehiago), Espainiako zentral nuklearrak itxi eta hondakin erradioaktiboa tratatzeko aurrekontua 20.367 milioi eurokoa da jada, Enresa enpresa publikoak emandako datuen arabera. Diru-partidaren zatirik handiena (17.520,5 milioi euro)... [+]


Mendiko suteak eta basozaintza

Lanbidean urteak daramatzagun basozainok, gogoan ditugu 1989. urtean Euskal Herria bortizki kolpatu zuten mendiko sute handiak. Urtarriletik luze zetorren lehorte latza udazkenean lehertu zen haize bortitzen bultzadaz. Dozenaka sutek beltzez jantzi zuten lurraldea, bereziki... [+]


Lurrikara Afganistanen: gutxienez 1.400 hildako eta herritar andana hondakin artean harrapatuta

6,0 graduko lurrikara bat eta hainbat erreplika izan dira igandetik astelehenerako gauean. Kalte oso larriak eragin ditu herrialdearen ekialdean. Ehunka etxe suntsitu ditu dardarak.


2025-09-02 | Jon Torner Zabala
Abian da ikasturtea Ipar Euskal Herrian, euskarazko eskaintza handituta

Irailaren 1ean hasi dute ikasturtea Ipar Euskal Herrian, euskarazko eskaintzari dagokionez, hainbat berrikuntzarekin. Esaterako, Sohüta eta Luhusoko haur eskola publiko banak euskarazko murgiltze eredua eskainiko dute, eta Hazparneko Armand-David laborantza lizeoak euskaraz... [+]


2025-09-02 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Zer ari da gertatzen Indonesian?

Hamar egun baino gutxiagoan, parlamentuko kideek euren buruari esleitutako pribilegio ganoragabeen aurkako ikasle-protestak, polizia-indarrek manifestari bat hil eta gero, benetako matxinada bilakatu dira.


Etxebizitzaren prezioa berriz igo da Donostian: 5.869 euro balio du orain metro koadroak

Maximo historiko berri bat ezarri du Donostiako etxebizitzaren prezioak: 5.869 euro metro koadroko, batez beste. Hori da Higiezinen Jabetzako Artekarien Gipuzkoako Elkargo Ofizialak aurkeztu berri duen txosteneko ondorioetako bat; txostenak 2025eko bigarren hiruhilekoko... [+]


Corellako eskolan D eredua ukatu dute, arrazoirik eman gabe

Nafarroako Gobernuak eskaera egin duten familiei iradoki die "datorren ikasturteari begira" abiatu dezaketela tramitazioa.


Eguneraketa berriak daude